اختلال اضطراب وسواسی چیست؟ تصور کنید در یک چرخه بی پایان از افکار مزاحم و رفتارهای تکراری گرفتار شده‌اید که احساس می‌کنید مجبور به انجام آن هستید و این واقعیت برای افرادی است که با اختلال وسواسی – فکری (OCD) زندگی می‌کنند.
اختلال وسواسی یک وضعیت سلامت روان پیچیده است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد.
از نیاز به تقارن و نظم گرفته تا ترس غیرمنطقی از آلودگی، OCD به اشکال مختلف ظاهر می‌شود و ذهن کسانی را که با نگرانی بی امان آن مبارزه می‌کنند را مجذوب خود می‌کند.
طبق مطالعات، از هر ۵۰ آمریکایی، یک نفر از اختلال اضطراب وسواسی – فکری (OCD) رنج می‌برد.
این آمار نشان می‌دهد که OCD یکی از اختلالات شایع در جامعه است. علاوه بر این، بسیاری از افراد مبتلا به OCD با اعتیاد به مواد مخدر و الکل مواجه هستند.
اما چه چیزی در زیر این وسواس‌ها و اجبارها نهفته است؟ برای یافتن حمایت و درمان مؤثر چه باید کرد؟
ما در کلینیک تخصصی ترک اعتیاد طلوعی دیگر به کمک متخصصین مجرب در درمان اختلال اضطراب وسواسی و اعتیاد ناشی از آن به شما کمک می‌کنیم، پس در این راه همراه ما باشید.
اختلال اضطراب وسواسی – فکری چیست؟
اختلال وسواس اجباری (OCD) یک وضعیت سلامت روانی است که با الگویی از افکار و ترس‌های ناخواسته شناخته می‌شود و می‌تواند به رفتارهای تکراری (اجبار) منجر شود.
افراد مبتلا به OCD عموماً با میزان قابل توجهی از پریشانی و اضطراب مواجه می‌شوند که در فعالیت‌های روزمره خود اختلال ایجاد می‌کند.
با این حال، در حالی که ممکن است تلاش کنند وسواس‌های خود را نادیده بگیرند یا آنها را متوقف کنند، انجام این کار در واقع ممکن است باعث افزایش پریشانی و اضطراب آنها شود.
اختلال اضطراب وسواسی می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد و به تمامی افراد شامل کودکان، نوجوانان و بزرگسالان تأثیر بگذارد.
اختلال OCD یکی از اختلالات رایج است و اکثر افراد تا سن ۱۹ سالگی به آن دچار می‌شوند. با این حال، باید توجه داشت که OCD ممکن است در سنین پس از ۳۵ سالگی نیز شروع شود.
وسواس‌هایی که افراد مبتلا به OCD تجربه می‌کنند عموماً غیرمنطقی هستند و می‌توانند منجر به اضطراب شدید شوند.
اختلال وسواس اجباری (OCD) یک بیماری مزمن است و علائم آن ممکن است با تعاملات اجتماعی و کارهای روزانه به طور قابل توجهی تداخل داشته باشد.
با این حال، روش‌های درمانی وجود دارد که می‌توانند به بهبود علائم و کیفیت زندگی افراد مبتلا به OCD کمک کنند.
برخی از وسواس‌های رایج شامل ترس از آلودگی، ترس از آسیب به خود یا دیگران، و نیاز به تقارن یا نظم هستند.
اجبار می‌تواند شامل تمیز کردن یا شستن بیش از حد دست‌ها، بررسی رفتارها و تکرار برخی اعمال باشد.
اختلال OCD می‌تواند به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره فرد تأثیر گذار باشد و ناراحتی، اضطراب و تداخل در کار، مدرسه و روابط را ایجاد کند.
طبق تحقیقات حدود ۱-۲ درصد از جمعیت جهان مبتلا به OCD هستند و می‌تواند افراد در هر سن، جنسیت و پیشینه‌ای را تحت تأثیر قرار دهد.
علائم اختلال اضطراب وسواسی – فکری (OCD)چیست؟
اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) که یکی از اختلالات روان‌شناختی است، به علائمی اشاره دارد که شامل افکار، تصاویر یا تکانه‌های تکرار شونده، ناخواسته و مزاحم هستند و باعث اضطراب یا پریشانی قابل توجهی می‌شوند.
بعضی از وسواس‌های فکری رایج عبارتند از:
- ترس از آلودگی: این عبارت از ترس بیش از حد از میکروب، کثیفی یا بیماری استفاده می‌کند و ممکن است باعث تمیز کردن یا شستن بیش از حد دست شود.
- ترس از آسیب: این عبارت از ترس بیش از حد از آسیبی که به خود یا دیگران وارد شود استفاده می‌کند و ممکن است منجر به بررسی رفتارها یا اجتناب از موقعیت‌های خاص شود.
- نیاز به تقارن یا نظم: این عبارت به نیاز شدید به چیدمان چیزها به شکل خاص اشاره می‌کند و ممکن است باعث رفتارهای تکراری یا اعمال ذهنی شود.
- افکار جنسی ناخواسته یا خشونت آمیز: این عبارت به افکار یا تصاویر مزاحم اشاره می‌کند که ماهیت جنسی یا خشونت آمیز دارند و ممکن است باعث ناراحتی قابل توجهی شوند.
- خرافات: این عبارت به اعتقاد به خرافات یا انجام مناسک خاصی اشاره می‌کند و ممکن است منجر به رفتارهای تکراری یا اعمال ذهنی شود.
- شک و تردید مداوم: شخص ممکن است در هر انتخاب و تصمیمی به صورت مداوم به شک و تردید مبتلا شود و احساس کند که باید از همه جزئیات درستی و کمال را بررسی کند.
وسواس به عنوان یک علامت مهم، معمولاً نشانه OCD بودن نیست و ممکن است در برخی از اختلالات سلامت روانی مانند اختلالات اضطرابی یا افسردگی هم شناسایی شود.
در صورتی که شما یا کسی که می‌شناسید علائم وسواس را تجربه می‌کند، بهتر است به دنبال کمک حرفه‌ای باشید.
متخصصین سلامت روان می‌توانند به تعیین عوامل زمینه‌ای وسواس کمک کنند و درمان مناسبی را توصیه کنند.
آنها با استفاده از متدها و تکنیک‌های مناسب، می‌توانند به شما کمک کنند تا با این علائم مقابله کرده و زندگی روزمره‌تان را بهبود بخشید.
علائم وسواس اجباری
علائم اجبارها در اختلال وسواس اجباری (OCD) معمولاً شامل این موارد است:
- تکرار عملیات: شخص با OCD ممکن است به صورت اجبار عملیات خاصی را تکرار کند، مانند باز و بسته کردن در، بررسی چراغ‌ها یا دکمه‌ها بارها و بارها، یا به عنوان مثال همه چیز را بین دو بلندگو قرار دهد.
- شستشو و تمیز کردن: افراد مبتلا به OCD ممکن است شستشوی مکرر دست‌ها، بدن یا اشیاء را تکرار کنند، حتی در صورتی که آنها واقعاً نیازی به این کار نداشته باشند.
آنها ممکن است به صورت اجبار معتقد باشند که هر چه کمتر تماس با ذرات غریبه یا آلوده را تجربه کنند، احتمال بیماری یا خطر را کاهش می‌دهند.
چرا بین اختلال اضطراب وسواسی و اعتیاد رابطه وجود دارد؟
مبنی بر اینکه چرا اعتیاد در افرادی که شرایط سلامت روان دارند شایع‌تر است، اشاره می‌کند. برخی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خوددرمانی: برخی از افراد ممکن است به عنوان راه حلی موقت و یا فراری برای مقابله با علائم خود از مواد یا رفتارهایی استفاده کنند. این ممکن است به دلیل عدم دریافت حمایت مورد نیاز از سوی پزشکان روان‌شناسان باشد. به این پدیده “خوددارو” می‌گویند.
- اشتراک عوامل خطر: عوامل خطر برای مشکلات سلامت روان و اعتیاد ممکن است مشابه باشند. این تغییرات ممکن است شامل استرس و تروماهای اولیه، تغییرات در ساختار مغز و ترکیب شیمیایی آن و تغییرات ژنتیکی باشد که ممکن است برخی افراد را تحت تأثیر قرار دهد و آنها را در برابر هر دو بیمار آسیب‌پذیرترتر کند.
- اثرات جانبی مواد: برخی از مواد معتاد ممکن است علائم سلامت روان را ایجاد یا تشدید کنند، چه در زمان مصرف و چه در زمان قطع مصرف این مواد.
یکی از نظریه‌های خاص‌تر برای ارتباط OCD و اعتیاد ایده آل اجبار و تکانشگری است. وجود رابطه‌ای بین اجبار و تکانشگری وجود داشته باشد.
تکانشگری به این معنا است که فرد کمتر قادر به کنترل رفتار خود است و ممکن است به دنبال امتحان کردن مواد یا رفتارهایی باشد که به صورت جدی اعتیادآور باشند.
براساس مطالعاتی که در سال‌های اخیر انجام شده‌اند، افرادی که مبتلا به OCD شدید هستند، سطح بالاتری از تکانشگری دارند و این می‌تواند توضیح دهد که چرا میزان اعتیاد در این گروه بیشتر است.
یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ نیز نشان می‌دهد که افراد مبتلا به اعتیاد و OCD نمره‌های بسیار بالاتری در تکانشگری دریافت می‌کنند.
یک نظریه دیگر نیز این است که OCD و اعتیاد ممکن است در پردازش پاداش بخشی از مغز تأثیر گذار باشند.
با این حال، در حال حاضر، کارشناسان تمامی جزئیات این ارتباط را به طور کامل درک نمی‌کنند و نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد.
آیا اجبار و اعتیاد یکی هستند؟
تحقیقات نشان می‌دهند که اجبار و اعتیاد از نظر برخی ویژگی‌های رفتاری و تمایلات قدرتمندشان ممکن است مشابه باشند. با این حال، درک دقیق تفاوت بین این دو مفهوم مهم است.
اجبارها به عنوان رفتارهای مکرر و یا آیینی را در نظر می‌گیرند که افراد مبتلا به اختلال وسواسی – اجباری (OCD) انجام می‌دهند.
این افراد احساس می‌کنند برای جلوگیری از احساسات منفی مانند ترس یا اضطراب، باید این اجبارها را انجام دهند.
این افراد ممکن است اعتقاد داشته باشند که عدم انجام اجبارها به وقوع اتفاقات ناگواری خواهد انجامید.
اجبار ممکن است شامل رفتارهای خنثی مانند شمارش یا ضربه زدن باشد، همچنین ممکن است رفتارهای ناخوشایندی مانند شستن بیش از حد دست را در بر بگیرد که باعث خشکی و ترک خوردگی پوست می‌شود.
از سوی دیگر، اعتیاد شامل استفاده از مواد یا رفتارهایی است که پاداش یا لذت را فراهم می‌کنند. این فعالیت‌ها ممکن است لذت، هیجان یا فرار را به فرد بدهند.
هرچند که ممکن است این رفتارها به طور کلی مضر باشند، اما خود فعالیت در حد آن لذت‌بخش است، حتی اگر فقط به طور موقت باشد.
بنابراین، در حالی که اعتیاد به دلیل ماهیت پاداش گر آن، معمولاً مشکلی است که قابلیت ترک آن را دارد، اجبارها عموماً به عنوان اعتیاد در نظر نمی گیرند.
برخی از ویژگی‌ها و تفاوت‌های این دو مفهوم بسیار مهم هستند و تمایز آنها به درک بهتر این موضوع کمک می‌کند.
راه‌های درمانی برای اختلال اضطراب وسواسی و اعتیاد چیست؟
OCD و اعتیاد هر دو شرایط قابل درمان هستند. در حالی که یک فرد ممکن است در طول زندگی خود مقداری OCD داشته باشد، علائم می‌توانند به طور قابل توجهی با حمایت درست بهبود پیدا کنند.
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گفتگو درمانی: هم OCD و هم اعتیاد می‌توانند به گفتار درمانی پاسخ دهند. در درمان، یک درمانگر با یک فرد کار می‌کند تا انگیزه‌های رفتار خود را درک کند، به افکار خودکار بپردازد و مهارت‌های مقابله‌ای جدید را توسعه دهد. آنها همچنین ممکن است به علل احتمالی ریشه یا مشارکت کنندگان مانند تروما بپردازند.
- مدیریت علائم: برخی از افراد مبتلا به OCD متوجه می‌شوند که داروها به کاهش علائم آنها کمک می‌کنند. با این حال، اثرات می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
- درمان با کمک دارو (MAT): اگر فردی اعتیاد به مواد داشته باشد، ممکن است واجد شرایط MAT باشد که یک درمان اعتیاد که به تنظیم بدن کمک می‌کند. به عنوان مثال، پزشک ممکن است متادون را برای کسی که اختلال مصرف مواد افیونی دارد تجویز کند. این کار باعث کاهش میل و علائم ترک می‌شود.
- گروه‌های پشتیبانی یا برنامه‌ها: گروه‌های حمایتی برای اعتیاد یا OCD می‌توانند حمایت، استراتژی‌های عملی و اطمینان از افراد دیگر را که از طریق تجربیات مشابه بوده‌اند، ارائه دهند.
همچنین برنامه‌های ساختاری وجود دارد که از طریق روند بهبود اعتیاد از افراد حمایت می‌کند.
با این حال، مهم است که هر دو شرایط را به طور هم‌زمان درمان کنید، زیرا OCD و اعتیاد می‌توانند یکدیگر را تقویت کنند.
جمع بندی
اختلال وسواس – اجباری (OCD) یک وضعیت سلامت روان است که با افکار، ایده‌ها یا احساسات تکرارشونده، ناخواسته و ناخواسته به نام وسواس و رفتارها یا اعمال ذهنی تکراری به نام اجبار مشخص می‌شود.
این وسواس‌ها و اجبارها زمان قابل توجهی را صرف می‌کنند و باعث ناراحتی و مشکلات در انجام فعالیت‌های روزمره می‌شوند.
وسواس‌ها معمولاً افکار، تصاویر یا تمایلات مزاحم و ناخواسته هستند که باعث ایجاد اضطراب یا تنگنا می‌شوند.
بعضی از وسواس‌های رایج شامل ترس از آلودگی، شک در انجام وظایف به صورت کامل، افکار تهاجمی یا ممنوعه و نیاز به ترتیب یا نظم هستند. این وسواس‌ها می‌توانند منجر به نگرانی، احساس گناه یا شرم بیش از حد شوند.
از سوی دیگر، اجبارها رفتارها یا اعمال ذهنی تکراری هستند که افراد مجبور می‌شوند به خاطر وسوسه‌های خود آنها را انجام دهند.
این رفتارها اغلب به منظور کاهش اضطراب یا جلوگیری از رویداد یا پیامد ترسناکی انجام می‌شوند.
بیماری OCD مزمن است و می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. می‌تواند در روابط، عملکرد کاری و فعالیت‌های روزمره تداخل ایجاد کند.
چنین عواملی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عصبی و محیطی ناشی می‌شوند، با این حال علت دقیق آن هنوز به طور کامل مشخص نشده است.
تصور می‌شود که ناهنجاری در ساختار و عملکرد مغز و نیز عدم توازن در انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین در بروز این بیماری نقش دارد.
درمان OCD اغلب شامل ترکیبی از درمان روان‌شناختی و داروهاست.
در صورتی که شما یا کسی که می‌شناسید علائم OCD را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید تا تشخیص دقیق و گزینه‌های درمانی مناسب را بررسی کنید.
