بیوفیدبک یک روش درمانی غیرتهاجمی است که می‌تواند در درمان بیماری‌ها و ارتقا عملکرد مغزی استفاده شود و در کنار دارو یا جایگزین دارو بکار برده شود. کاربرد بیوفیدبک در درمان بیماری‌ها و ارتقا عملکرد مغزی فراوان است.
درمان دارویی و روان‌شناختی سنتی اغلب منجر به وابستگی بیمار به درمانگر می‌شود. این امر می‌تواند برای بیمارانی که می‌خواهند به طور مستقل بر مشکلات خود غلبه کنند، دشوار باشد.
در درمان با بیوفیدبک این مشکل برطرف شده و این روش به افراد کمک می‌کند تا فعالیت‌های فیزیولوژیکی خود را کنترل کنند و به طور خودکفا بر مشکلات خود غلبه کنند. بیوفیدبک مزایای متعددی دارد، از جمله:
- خودکفایی: بیوفیدبک به افراد کمک می‌کند تا بدون نیاز به درمانگر، علایم و مشکلات خود را کنترل کنند.
- اثربخشی: بیوفیدبک در درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها و مشکلات روان‌شناختی مؤثر است.
- ایمنی: بیوفیدبک یک روش درمانی غیر تهاجمی و ایمن است.
سه سازمان مهم بیوفیدبک، در سال ۲۰۰۸، بیوفیدبک را به این صورت تعریف کردند:
“فرایندی که فرد را قادر می‌سازد تا چگونگی تغییر فعالیت‌های فیزیولوژیکی خود را به منظور بهبود سلامت و عملکرد فرا گیرد.”
برای آشنایی کامل با بیوفیدبک و عملکرد آن مقاله بیوفیدبک چیست؟ را بخوانید.
کاربرد بیوفیدبک
در حال حاضر از بیوفیدبک برای درمان بسیاری از اختلالات جسمی و روانی استفاده می‌شود. هر چند بیوفیدبک در طیف وسیعی از اختلالات کاربرد دارد، ولی در اختلال‌های مانند اختلالات روان‌تنی (نظیر فشارخون بالا، سندرم روده تحریک پذیر و…)، اختلالات اضطرابی، اختلالات نورولوژیک، اختلال نقص توجه و بیش فعالی و… کاربرد بیشتری دارد.
در ادامه فهرستی از کاربرد بیوفیدبک را می‌بینیم و به کاربردهای بیوفیدبک در زمینه‌های مختلف می‌پردازیم.
- بهبود عملکرد آکادمیک:
- افزایش یادگیری در دانش آموزان و دانشجویان
- بهبود عملکرد حرفه‌ای:
- بهبود مدیریت فردی، حافظه و تمرکز
- مدیریت استرس شغلی
- افزایش مهارت‌های مدیریتی
- بهبود عملکرد در ورزش:
- کاهش اضطراب حین اجرا در ورزش
- بهبود توانایی تمرکز تحت استرس
- افزایش سرعت عکس‌العمل
- افزایش سرعت توان‌بخشی بعد از آسیب
- بهبود اختلالات روانی- احساسی:
- اختلالات روانی: اختلال ADHD ، اوتیسم، اضطراب، فوبیا و ترس، افسردگی، وسواس، اختلالات خواب
- انواع اعتیاد: اعتیاد به قمار، کامپیوتر، الکل، مواد مخدر، سیگار، رفتار جنسی
- بیماری‌های روان‌تنی:
- اعصاب: سکته، صرع، تیک‌های عصبی، مشکل تعادل، سردرد، اسپاسم عضلانی، سندرم تونل، اختلالات سیستم عصبی خودمختار
- سیستم قلبی: فشارخون بالا، اختلال رینود
- سیستم ریوی: آسم، هایپرونتیلیشن، بیماری انسداد مزمن ریه
- سیستم گوارشی: سندروم روده تحریک پذیر، یبوست مزمن
- و همچنین اختلالات بی‌اختیاری ادرار و مشکلات عضلات لگن، سردرد و دردهای مزمن
درمان بیماری‌های روان‌تنی و بیوفیدبک
آیا تابه‌حال شده است که احساس درد یا ناراحتی جسمی داشته باشید، اما پزشک بعد از انجام آزمایشات مختلف، هیچ بیماری خاصی را در شما تشخیص ندهد؟ این مشکل که به نام اختلالات روان‌تنی شناخته می‌شود، در سراسر جهان شیوع زیادی دارد.
اختلالات روان‌تنی، بیماری‌هایی هستند که در آنها مشکلات روان‌شناختی مانند اضطراب و استرس، منشأ بیماری جسمی فرد هستند. به عنوان مثال، اضطراب یک واکنش طبیعی بدن در برابر خطر است و باعث افزایش عملکرد بدن می‌شود. اما در افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی، سطح اضطراب به حدی بالا است که نه تنها باعث بهبود عملکرد نمی‌شود، بلکه باعث ایجاد مشکل در عملکرد فرد می‌شود.
نگرانی بیش از اندازه باعث بروز علائمی مانند تپش قلب، تنفس سریع، گرفتگی عضلات و تعریق می‌شود. این فعالیت بیش از حد بدن باعث ضعف و خستگی، اختلال در توجه و تمرکز و مشکلات دیگر می‌شود.
برانگیختگی بدن برای مدت طولانی، همچنین باعث آسیب به برخی از ارگان‌های درونی بدن می‌شود و اختلالات روان‌تنی همچون میگرن، سندرم روده تحریک پذیر، فشار خون بالا و… را ایجاد می‌کند.
برای درمان اختلالات روان‌تنی، روش‌های مختلفی وجود دارد. یکی از روش‌های مؤثر، درمان با بیوفیدبک است. بیوفیدبک، یک روش درمانی غیرتهاجمی است که به افراد کمک می‌کند تا فعالیت‌های فیزیولوژیکی خود را کنترل کنند.
در درمان با بیوفیدبک، بیمار به یک دستگاه متصل می‌شود که فعالیت‌های فیزیولوژیکی او را اندازه‌گیری می‌کند. سپس، این اطلاعات به صورت بصری یا شنیداری به بیمار نمایش داده می‌شود. بیمار با مشاهده این اطلاعات، می‌تواند یاد بگیرد که چگونه فعالیت‌های فیزیولوژیکی خود را کنترل کند.
درمان با بیوفیدبک برای درمان اختلالات روان‌تنی، نتایج مثبتی داشته است. این روش درمانی می‌تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلالات روان‌تنی کمک کند.
کاربرد بیوفیدبک و درمان اضطراب
اضطراب زیاد می‌تواند عملکرد توجه و حافظه فرد را مختل کند و در نتیجه در فعالیت‌های خود، به عنوان مثال در هنگام امتحانات، موفق نباشد. بیوفیدبک می‌تواند به این دسته از افراد یا دانش‌آموزان یا دانشجویان که دچار اضطراب شدید امتحان هستند کمک کند.
در واقع، یکی از رایج‌ترین موارد استفاده از بیوفیدبک، تسکین اضطراب است. زمانی که استرس دارید و مضطرب هستید، بیوفیدبک به شما کمک می‌کند تا بیشتر از واکنش‌های بدن خود آگاه شوید و سپس می‌توانید یاد بگیرید که چگونه آن واکنش‌ها را کنترل کنید.
درمان انواع سردرد با بیوفیدبک
استرس و تنش عضلانی می‌تواند باعث تحریک میگرن و سایر انواع سردرد شود و شدت آنها را افزایش دهد.
شواهد نشان می‌دهند که درمان با بیوفیدبک می‌تواند عضلات را آرام و استرس را کاهش دهد، تا تکرار و شدت سردردها را کاهش دهد.
کاربرد بیوفیدبک در درمان اختلال کف لگن
بیوفیدبک یک روش درمانی غیرتهاجمی است که به افراد کمک می‌کند تا فعالیت‌های فیزیولوژیکی خود را کنترل کنند. این روش می‌تواند برای درمان اختلالات کف لگن، مانند بی‌اختیاری ادراری، بی‌اختیاری مدفوع و شب ادراری، مفید باشد.
در درمان اختلال کف لگن با بیوفیدبک، بیمار به یک دستگاه متصل می‌شود که فعالیت‌های عضلات کف لگن او را اندازه‌گیری می‌کند. سپس، این اطلاعات به صورت بصری یا شنیداری به بیمار نمایش داده می‌شود. بیمار با مشاهده این اطلاعات، می‌تواند یاد بگیرد که چگونه عضلات کف لگن خود را کنترل کند.
شواهد علمی زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد بیوفیدبک می‌تواند به بهبود اختلال بی‌اختیاری ادراری کمک کند. در یک مطالعه، مشخص شد که بیوفیدبک در ۷۰ درصد از افراد مبتلا به بی‌اختیاری ادراری، علائم را بهبود می‌بخشد.
بیوفیدبک همچنین می‌تواند به زنان کمک کند تا ماهیچه‌های کف لگن خود را احساس و آنها را تقویت کنند. این امر می‌تواند به بهبود عملکرد مثانه و روده کمک کند.
بیوفیدبک همچنین برای کودکانی که دچار شب ادراری هستند و یا افرادی که دچار بی اختیاری مدفوع هستند (ناتوانی در کنترل حرکات روده)، مفید است.
با استفاده از حسگرهای وصل شده روی پوست، شخص مبتلا به بی‌اختیاری می‌تواند عضلات مورد نظر را تحت کنترل درآورده و در جهت تقویت آنها اقدام کند.
همچنین با روش بیوفیدبک شخص می‌تواند عضلات منقبض را شناسایی کرده و آنها را به حالت آرام و ریلکس درآورد. برخلاف داروهایی که برای درمان بی اختیاری استفاده می‌شوند، بیوفیدبک عوارض جانبی خاصی را ایجاد نمی‌کند.
کاربرد بیوفیدبک در ورزش
بیوفیدبک می‌تواند برای ارتقای عملکرد ورزشکاران در زمینه‌های مختلف، مانند تمرکز، هماهنگی و کنترل تنفس، مفید باشد. برای مثال، اگر داشتن تمرکز روی یک هدف برای تیراندازی مهم است، بیوفیدبک می‌تواند به ورزشکار کمک کند تا تمرکز خود را در این زمینه ارتقای دهد.
بیوفیدبک همچنین می‌تواند به ورزشکاران کمک کند تا الگوهای حرکتی خود را بهبود بخشند و عملکرد خود را در ورزش‌هایی که نیاز به هماهنگی و کنترل عضلات دارند، افزایش دهند.
به طور کلی، بیوفیدبک یک روش درمانی و توان‌بخشی مؤثر است که می‌تواند برای درمان اختلالات مختلف، از جمله اختلالات کف لگن و مشکلات ورزشی، استفاده شود.
