تریاک کلاسیک چیست؟ تریاک کلاسیک که به آن تریاک خام یا تریاک سنتی نیز می‌گویند، نوعی تریاک است که از شیره خشخاش بدون تصفیه یا فراوری به دست می‌آید. این ماده به طور معمول حاوی مقادیر متغیری از آلکالوئیدها، از جمله مرفین، کدئین و تبائین است.
این نوع تریاک به عنوان یک ماده مخدر قوی شناخته شده است و مصرف آن می‌تواند به سلامتی افراد آسیب بزند و اثرات جانبی جدی داشته باشد.
تریاک در ایران از گذشته‌های دور رواج داشته و متأسفانه این کشور یکی از بالاترین آمارهای اعتیاد به این ماده را در جهان دارد. حدود ۲.۸ درصد از جمعیت بالای ۱۵ سال ایران به تریاک اعتیاد دارند که رقم بسیار نگران‌کننده‌ای است.
در این مطلب از کلینیک تخصصی ترک اعتیاد طلوعی دیگر به تریاک کلاسیک چیست؟ و تاریخچه، علائم و عوارض آن می‌پردازیم پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
تریاک کلاسیک چیست؟
تریاک کلاسیک چیست؟ تریاک کلاسیک نوع خاصی از تریاک نیست، بلکه اصطلاحی است که برای اشاره به تریاک سنتی یا “تریاک خام” استفاده می‌شود. این نوع تریاک به طور معمول از شیره خشخاش بدون تصفیه یا فراوری تهیه می‌شود و حاوی مقادیر متغیری از آلکالوئیدها، از جمله مرفین، کدئین و تبائین است. این ماده به طور سنتی به صورت دود، جویده یا به عنوان چای مصرف می‌شود.
تریاک کلاسیک سابقه‌ای طولانی در تاریخ بشر دارد و هزاران سال است که به عنوان دارو و ماده مخدر مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این ماده در دوران باستان برای تسکین درد، درمان سرفه و اسهال و همچنین به عنوان آرام‌بخش استفاده می‌شد. در قرن نوزدهم، تریاک به عنوان داروی مسکن محبوبیت زیادی پیدا کرد و در بسیاری از کشورها به طور قانونی تجویز می‌شد.
با این حال، به دلیل عوارض جانبی خطرناک و پتانسیل اعتیاد بالا، مصرف تریاک کلاسیک در بسیاری از کشورها غیرقانونی شده است.
امروزه، از تریاک کلاسیک عمدتاً به صورت غیرقانونی استفاده می‌شود و خطرات جدی برای سلامتی از جمله اعتیاد، مصرف بیش از حد، مشکلات تنفسی، یبوست و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن به همراه دارد.
تاریخچه تریاک کلاسیک چیست؟
تریاک کلاسیک که به آن تریاک خام یا تریاک سنتی نیز گفته می‌شود، سابقه‌ای طولانی و پیچیده در تاریخ بشر دارد. ریشه‌های مصرف این ماده مخدر به دوران باستان برمی‌گردد، جایی که از آن به عنوان دارویی برای تسکین درد و درمان بیماری‌ها استفاده می‌شد.
مصریان باستان از تریاک برای بیهوشی بیماران قبل از عمل جراحی و همچنین برای تسکین درد زایمان استفاده می‌کردند. در یونان و روم باستان، از این ماده به عنوان داروی آرام‌بخش و ضد درد استفاده می‌شد و در طب سنتی چینی نیز جایگاه ویژه‌ای داشت.
در قرون وسطی، تجارت تریاک رونق گرفت و این ماده به نقاط مختلف جهان از جمله اروپا، هند و خاورمیانه صادر شد. در این دوران، از تریاک نه تنها به عنوان دارو، بلکه به عنوان ماده‌ای تفریحی نیز استفاده می‌شد.
در قرن نوزدهم، با پیشرفت علم پزشکی، از تریاک به طور فزاینده‌ای به عنوان مسکن استفاده می‌شد. در این دوره، مورفین، یکی از آلکالوئیدهای اصلی تریاک، از تریاک جدا شد و به عنوان داروی مسکن قوی‌تر و قابل کنترل‌تر به محبوبیت زیادی رسید.
با این حال، مصرف گسترده تریاک عوارض جانبی خطرناک و پتانسیل اعتیاد بالا را به همراه داشت. در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، جنبش‌های ضد تریاک در سراسر جهان به راه افتاد و در نهایت منجر به ممنوعیت تریاک در بسیاری از کشورها شد.
علائم اعتیاد به تریاک کلاسیک
علائم اعتیاد به تریاک کلاسیک به صورت لیست عبارتند از:
- برهم خوردن تعادل هورمون‌ها
- افزایش شکنندگی استخوان‌ها
- ناراحتی‌های روده و دل درد مداوم
- اضطراب و افسردگی
- تغییرات خلقی ناگهانی از سرخوشی به خشم و بی‌حالی
- قدرت تصمیم‌گیری ضعیف و قرار گرفتن در معرض خطر
- عدم توانایی در کنترل مصرف مواد مخدر (تریاک)
- هوس‌های غیر قابل کنترل
- خواب‌آلودگی
- کاهش وزن
- تجربه مرتب علائمی شبیه به آنفولانزا
- کاهش میل جنسی
- کاهش رعایت بهداشت
- تغییر در عادات ورزشی
عوارض مصرف تریاک کلاسیک
عوارض مصرف تریاک کلاسیک بسیار گسترده و جدی است و می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به سلامت جسمی و روانی فرد وارد کند:
عوارض جسمی
- یبوست شدید و مزمن به دلیل کاهش حرکات روده
- کاهش اشتها و لاغری
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی
- آسیب به کلیه‌ها و کبد
- مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب
- کاهش میل جنسی و ناباروری
- شکنندگی استخوان‌ها و پوکی استخوان
عوارض روانی و رفتاری
- اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب
- تغییرات ناگهانی خلق از سرخوشی به خشم و بی‌حالی
- اختلال در تمرکز و قدرت تصمیم‌گیری
- رفتارهای پرخطر و ضعف در کنترل امیال
- هذیان‌ها و توهمات
- اختلالات خواب
- وابستگی شدید روانی و جسمی به تریاک
اعتیاد به تریاک همچنین می‌تواند منجر به مشکلات اجتماعی، شغلی و خانوادگی جدی شود. ترک ناگهانی آن نیز عوارض شدید ترک را به همراه دارد که نیازمند نظارت پزشکی است.
شکل ظاهری و طریقه مصرف تریاک کلاسیک
شکل ظاهری تریاک کلاسیک به اشکال و ابعاد مختلفی مانند حبه قند، لول، کیک کوچک و غیره وجود دارد. رنگ آن قهوه‌ای مایل به سیاه با بافت شل و نرم است. گاهی نوع سفت آن نیز یافت می‌شود که داخل آن نرم بوده و در صورت سوراخ کردن با سوزن، مایعی با بوی تند آمونیاک از آن ترشح می‌شود.
روش‌های مصرف تریاک کلاسیک عبارتند از:
- سوخته تریاک: این فرآورده از سوزاندن تریاک خام به دست می‌آید و معمولاً به صورت محلول در مایعات گرم مانند چای نوشیده می‌شود یا به تنهایی بلعیده می‌شود.
- شیره تریاک: شیره تریاک جوشانده شده سوخته تریاک است که شکل خمیری و رنگ قهوه‌ای روشن دارد. این فرآورده بسیار قوی‌تر از فرم خام تریاک است.
- استنشاق دود: برخی معتادان تریاک را روی فویل یا کاغذ آلومینیومی قرار داده و با گرما دادن، دود حاصل را استنشاق می‌کنند.
- تزریق وریدی: در موارد شدید اعتیاد، برخی تریاک را حل کرده و به صورت تزریقی مصرف می‌کنند که بسیار خطرناک است.
روش های ترک تریاک
ترک تریاک، چه به‌صورت ناگهانی و چه به تدریج، فرایندی دشوار و طاقت‌فرسا است که به تعهد، پشتکار و برنامه‌ریزی دقیق نیاز دارد. در این مسیر، روش‌های مختلفی به شما کمک می‌کنند تا بر اعتیاد غلبه کرده و زندگی سالمی را تجربه کنید. این روش‌ها شامل موارد زیر است:
۱. سم‌زدایی:
سم‌زدایی اولین قدم در ترک تریاک است و به فرایند پاک‌سازی بدن از مواد مخدر اشاره دارد. این فرایند می‌تواند به صورت سرپایی یا بستری در مراکز ترک اعتیاد معتبر مانند طلوعی دیگر انجام شود. در طول سم‌زدایی، فرد علائم ناخوشایندی مانند درد عضلانی، بی‌قراری، تعریق، تهوع و بی‌خوابی را تجربه می‌کند که به مرور زمان و با کمک داروهای مخصوص و مراقبت‌های پزشکی، از بین می‌روند.
۲. ترک تدریجی:
در روش ترک تدریجی، مصرف تریاک به طور آهسته و تحت نظر پزشک کاهش می‌یابد تا به طور کامل قطع شود. این روش به فرد کمک می‌کند تا با علائم ترک به تدریج کنار بیاید و احتمال لغزش را کاهش دهد. ترک تدریجی می‌تواند در منزل یا در مراکز ترک اعتیاد انجام شود.
۳. نالتروکسان:
نالتروکسان دارویی است که می‌تواند به افراد در ترک تریاک و هروئین کمک کند. این دارو با اتصال به گیرنده‌های مخدر در مغز، اثر تریاک را مسدود می‌کند و از احساس سرخوشی ناشی از مصرف آن جلوگیری می‌کند. نالتروکسان به صورت قرص یا تزریق قابل مصرف است و باید به طور منظم و طبق دستور پزشک مصرف شود.
سایر روش های درمانی
در کنار روش‌های اصلی ترک اعتیاد به تریاک مانند سم‌زدایی، ترک تدریجی و استفاده از داروهایی مثل نالتروکسان، روش‌های درمانی مکمل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به روند ترک و حفظ پاکی کمک کنند. این روش‌ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
۱. روش‌های درمانی روان‌شناختی:
روان‌درمانی: مشاوره و روان‌درمانی نقش مهمی در شناسایی و مدیریت ریشه‌های اعتیاد، کاهش علائم ترک و پیشگیری از عود دارند. انواع مختلفی از روان‌درمانی برای ترک اعتیاد موجود است، از جمله:
- رفتار درمانی شناختی (CBT): این نوع روان‌درمانی به فرد کمک می‌کند تا افکار و احساسات منفی خود را شناسایی و کنترل کند و مهارت‌های مقابله با استرس و وسوسه را در او تقویت می‌کند.
- مصاحبه انگیزشی: این نوع روان‌درمانی به فرد کمک می‌کند تا برای ترک اعتیاد انگیزه پیدا کند و اهداف واقع‌بینانه‌ای برای خود تعیین کند.
- گروه درمانی: شرکت در گروه‌های حمایتی مانند NA (معتادان گمنام) می‌تواند به فرد در یافتن حمایت و انگیزه از سوی افراد دیگر که در حال ترک اعتیاد هستند، کمک کند.
- خانواده درمانی: این نوع روان‌درمانی به خانواده فرد معتاد کمک می‌کند تا از او بهتر حمایت کنند و به او در فرایند ترک اعتیاد یاری رسانند.
۲. روش‌های درمانی جایگزین:
- طب سوزنی: طب سوزنی می‌تواند به کاهش علائم ترک مانند درد، بی‌قراری و اضطراب کمک کند.
- ماساژ: ماساژ می‌تواند به کاهش استرس و تنش عضلانی کمک کند و به فرد احساس آرامش بدهد.
- یوگا و مدیتیشن: یوگا و مدیتیشن می‌توانند به کاهش استرس، اضطراب و علائم ترک کمک کنند و به فرد در تمرکز بر لحظه حال و افزایش خودآگاهی او یاری رسانند.
سخن پایانی
تریاک یک ماده پیچیده با تاریخچه‌ای طولانی و اثرات متعدد بر بدن انسان است. این ماده از خانواده مرفین‌ها بوده و از گیاه خشخاش به دست می‌آید. در گذشته، تریاک به عنوان یک داروی مسکن و آرام‌بخش استفاده می‌شد، اما امروزه به دلیل خطرات و عوارض جانبی متعددی که دارد، مصرف آن غیرقانونی است.
تریاک مصرف آن می‌تواند به عوارض جبران‌ناپذیری برای سلامتی انسان‌ها منجر شود. این عوارض شامل افزایش خطر اعتیاد، آسیب به سیستم عصبی مرکزی، مشکلات تنفسی، آسیب به قلب و عروق خونی، مشکلات گوارشی، آسیب به کبد و کلیه، اختلالات روانی و افزایش خطر انتقال بیماری‌های عفونی از طریق تزریق مواد مخدر می‌شود.
به علت خطرات جدی که تریاک دارد، مصرف آن توسط قوانین بسیاری ممنوع شده است و توصیه می‌شود از این ماده خودداری کرد. اگر کسی به تریاک اعتیاد دارد، بهترین راه این است که به تیم‌های حرفه‌ای درمانی مراجعه کند تا به او کمک کنند تا از اعتیاد به این ماده خلاص شود و بهبود یابد.
