تریاک و شیره، دو نام که هر دو تداعیگر اعتیاد، تباهی و تاریکی مطلق هستند با این حال در نگاه اول، ممکن است ما تفاوت تریاک و شیره را متوجه نشویم، اما در حقیقت، تفاوتهای ظریفی بین آنها وجود دارد که شناخت آنها برای درک عمیقتر عواقب ویرانگرشان ضروری است.
تریاک، از شیره خام خشخاش به دست میآید و در حالی که شیره، حاصل استخراج و جوشاندن بیشتر تریاک است. این تفاوت ظریف در فرایند تولید، منجر به تفاوتهایی در میزان خلوص، روش مصرف، اثرات و عوارض جانبی این دو ماده میشود.
در این مطلب از کلینیک تخصصی ترک اعتیاد طلوعی دیگر به تفاوت شیره و تریاک و کدام یک از این دو ماده مخدر خطرناکتر است میپردازیم، پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
تریاک و شیره چیست؟
قبل از اینکه به تفاوت بین شیره و تریاک بپردازیم بهتر است که با این تعریف این دو ماده مخدر خطرناک بیشتر آشنا شویم:
تریاک
تریاک، مادهای مخدر و اعتیادآور است که از شیره خام خشخاش به دست میآید. این ماده که از دیرباز در تاریخ بشر حضوری شوم داشته، از طریق خراشیدن غلافهای نارس گیاه خشخاش و جمعآوری شیره حاصل از آن، تهیه میشود. تریاک پس از خشک شدن، به صورت تودههای قهوهای یا سیاهرنگ عرضه میشود و در اشکال مختلف، از جمله دود، خوراکی و تزریقی مصرف میشود.
مصرف تریاک، علیرغم اثرات مسکن و آرامبخش مقطعی که دارد، عواقب ویرانگری بر سلامتی جسم و روان فرد میگذارد. اعتیاد، مسمومیت، مشکلات تنفسی، آسیب به کبد و کلیه، افسردگی، اضطراب و اختلالات خلقی، تنها بخشی از پیامدهای تلخ مصرف این مادهی شوم هستند.
شیره
شیره، مادهای مخدر و اعتیادآور است که از طریق فرایندی پیچیدهتر از تصفیه و استخراج تریاک به دست میآید. این مادهی سیاهرنگ و چسبناک که از نظر ظاهری شباهت چندانی به تریاک ندارد، در واقع، عصاره استخراج شدهی تریاک است و به مراتب از آن خالصتر و قویتر میباشد.
مصرف شیره، به دلیل خلوص بالا، اثرات مخربتر و عوارض جانبی شدیدتری نسبت به تریاک دارد. اعتیاد شدید، مسمومیت، مشکلات تنفسی، آسیبهای جدی به کبد و کلیه، افزایش خطر ابتلا به بیماریهای عفونی، افسردگی، اضطراب و اختلالات خلقی شدید، تنها بخشی از پیامدهای هولناک مصرف این زهر مهلک هستند.
تفاوت تریاک و شیره چیست؟ راه های تشخیص آن
تریاک و شیره تریاک هر دو از گیاه خشخاش به دست میآیند، اما تفاوتهای مهمی با یکدیگر دارند:
تفاوت فراوری تریاک و شیره :
تریاک، شیره خشک شده گیاه خشخاش است که از خراشیدن غنچههای این گیاه به دست میآید. تریاک حاوی حدود ۱۲ درصد مرفین و سایر آلکالوئیدهای اپیوئیدی است.
اما شیره تریاک، محصول فراوری شده و تصفیه شده تریاک است. برای تهیه شیره، ابتدا تریاک و سوخته (باقیمانده تریاک پس از استفاده) را در آب داغ حل میکنند. سپس با گرم کردن و غلیظ کردن، شیره تریاک را تصفیه مینمایند.
شیره تریاک حاوی مقادیر زیادی مورفین، کدئین و سایر ترکیبات اپیوئیدی محلول در آب است، اما ترکیبات نامحلول در آب مانند پاپاورین و نوسکاپین در آن وجود ندارند.
تفاوت میزان خلوص تریاک و شیره
تریاک:
- از شیره خام خشخاش به دست میآید و به طور کلی، ناخالصیهای بیشتری نسبت به شیره دارد.
- در فرایند تولید تریاک، شیره خام خشخاش به سادگی خشک میشود و ناخالصیهای موجود در آن به طور کامل از بین نمیروند.
- این ناخالصیها میتوانند شامل ذرات گیاه خشخاش، خاک، گرد و غبار و سایر مواد آلی یا معدنی باشند.
- میزان خلوص تریاک میتواند بسته به روش تولید و محل کشت خشخاش، بین ۱۰ تا ۶۰ درصد متغیر باشد.
شیره:
- از تغلیظ و تصفیه بیشتر تریاک به دست میآید و به مراتب خالصتر از آن است.
- در فرایند تولید شیره، ناخالصیهای موجود در تریاک خام را تا حد زیادی از بین میبرند.
- این فرایند شامل جوشاندن تریاک، جدا کردن ناخالصیها و تغلیظ آن تا رسیدن به شکل نهایی، یعنی شیره تیره و چسبناک میشود.
- میزان خلوص شیره میتواند بسته به روش تصفیه، بین ۴۰ تا ۸۰ درصد متغیر باشد.
تفاوت شکل ظاهری تریاک و شیره
تریاک:
- به صورت تودههای قهوهای یا سیاهرنگ عرضه میشود.
- ظاهری شبیه به صمغ یا شیره خشک شده دارد.
- ممکن است ذرات گیاه خشخاش، خاک، گرد و غبار و سایر مواد آلی یا معدنی در آن دیده شود.
- سطح آن ناهموار و ناهمگن است.
- بوی تندی شبیه به افیون دارد.
شیره:
- به صورت تودههای تیره و چسبناک عرضه میشود.
- ظاهری شبیه به قیر یا آسفالت دارد.
- عاری از هرگونه ناخالصی و ذرات اضافی است.
- سطح آن صاف و یکنواخت است.
- بوی تند و زنندهای شبیه به آمونیاک دارد.
تفاوت ظاهری در عمل:
- تشخیص: به دلیل تفاوت ظاهری، تشخیص تریاک از شیره تا حدودی آسان است. شیره به دلیل رنگ تیره و سطح صاف و یکنواخت، ظاهری متمایزتر از تریاک دارد.
- کیفیت: به طور کلی، شیره به دلیل خلوص بالاتر و عاری بودن از ناخالصی، از کیفیت ظاهری بهتری نسبت به تریاک برخوردار است.
- قیمت: تفاوت ظاهری میتواند تا حدی بر قیمت این دو ماده اثر بگذارد. شیره به دلیل ظاهری مرغوبتر، ممکن است قیمتی کمی بالاتر از تریاک داشته باشد.
مثال:
تصور کنید دو تکه صمغ را در نظر دارید. یکی از آنها قهوهای رنگ است، با ظاهری ناهموار و ذرات ریز در آن. تکه دیگر، تیره و براق است، بدون هیچگونه ناخالصی. تکه قهوهایرنگ، نمادی از تریاک و تکه تیره و براق، نمادی از شیره است.
تفاوت طریقه مصرف تریاک و شیره
تفاوتهای ظریفی در ماهیت این دو ماده وجود دارد که یکی از آنها “روش مصرف” است.
تریاک:
- رایجترین روش مصرف: تدخین یا دود کردن
- روشهای دیگر: خوراکی (به صورت حل شده در آب یا چای) و تزریق (در موارد نادر)
شیره:
- رایجترین روش مصرف: تزریق وریدی
- روشهای دیگر: تدخین یا دود کردن (با دشواری بیشتر به دلیل غلظت بالا) و خوراکی (به ندرت به دلیل طعم تلخ و زننده)
مثال:
تصور کنید دو فرد را در نظر دارید. نفر اول، تریاک را در قلیان میگذارد و دود آن را به داخل ریههایش میکشد. نفر دوم، مقداری شیره را در سرنگ میکشد و به رگ خود تزریق میکند. دود قلیان، نمادی از تدخین تریاک و سرنگ، نمادی از تزریق شیره است.
عوارض جانبی
تریاک:
- عوارض جانبی کوتاهمدت: تهوع، استفراغ، سرگیجه، سردرد، یبوست، خوابآلودگی، تنگی نفس، خشکی دهان، تاری دید، افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون است.
- عوارض جانبی بلندمدت: اعتیاد، مسمومیت، آسیب به ریهها (بیماریهای تنفسی مانند آمفیزم و برونشیت)، افزایش خطر ابتلا به بیماریهای عفونی، مشکلات قلبی، افسردگی، اضطراب، اختلالات خلقی، مشکلات حافظه و تمرکز، کاهش میل جنسی، سوء تغذیه، پوکی استخوان، ناباروری است.
شیره:
- عوارض جانبی کوتاهمدت: تهوع، استفراغ، سرگیجه، سردرد، یبوست، خوابآلودگی، تنگی نفس، خشکی دهان، تاری دید، افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون، تشنج، کما است.
- عوارض جانبی بلندمدت: اعتیاد شدید، مسمومیت، آسیبهای جدی به کبد و کلیه (نارسایی کبد و کلیه)، افزایش خطر ابتلا به بیماریهای عفونی (HIV، هپاتیت)، مشکلات قلبی (حمله قلبی، سکته مغزی)، افسردگی شدید، اضطراب، اختلالات خلقی، مشکلات حافظه و تمرکز، کاهش میل جنسی، سوء تغذیه، پوکی استخوان، ناباروری، مرگ است.
تفاوت تریاک و شیره از نظر بو و طعم
تریاک:
- بو: بوی تند و زنندهای شبیه به افیون دارد.
- طعم: طعم تلخ و گس دارد.
شیره:
- بو: بوی تند و زنندهای شبیه به آمونیاک دارد.
- طعم: طعم تلخ و زنندهتر از تریاک دارد.
تفاوت بو و طعم در عمل:
- تشخیص: به دلیل تفاوت بوی تریاک و شیره، تشخیص آنها تا حدی آسان است. شیره به دلیل بوی تند و زننده آمونیاک، بوی متمایزتری نسبت به تریاک دارد.
- مصرف: طعم تلخ و زننده این دو ماده، میتواند مصرف آنها را به خصوص به صورت خوراکی، دشوارتر کند.
- کیفیت: به طور کلی، شیره به دلیل خلوص بالاتر، بوی تندتر و طعم تلختر و زنندهتر از تریاک دارد.
مثال:
تصور کنید دو ظرف را در نظر دارید. در ظرف اول، تریاک با بوی تند افیون و طعم تلخ و گس وجود دارد. در ظرف دوم، شیره با بوی تند آمونیاک و طعم تلختر و زنندهتر دیده میشود.
تریاک و شیره کدام یک اعتیاد آور است؟
تریاک و شیره تریاک هر دو اعتیادآور هستند، اما شیره تریاک نسبت به خود تریاک قویتر و اعتیادآورتر است. شیره تریاک ترکیبات محلول در آب تریاک را در خود جای داده است و مورفین بیشتری نسبت به تریاک دارد. به همین دلیل علائم مصرف آن قویتر بوده و سریعتر باعث اعتیاد و آسیبهای جسمی در فرد میشود.
تریاک یکی از مشتقات گیاه خشخاش است که اگرچه مصرف صحیح آن برای موارد دارویی مانند کرم یا روغن امکانپذیر است، اما مصرف آن به عنوان ماده مخدر بسیار اعتیادآور است. مصرف تفریحی تریاک نیز میتواند باعث افت فشار، احساس خماری و لرز شود.
در مجموع، هر دو ماده تریاک و شیره تریاک بسیار اعتیادآور هستند و مصرف آنها میتواند عوارض جسمی و روانی شدیدی به همراه داشته باشد. شیره تریاک به دلیل داشتن مورفین بیشتر و ترکیبات محلول در آب، قویتر و اعتیادآورتر از تریاک است.
روشهای ترک شیره و تریاک چیست؟
روشهای مختلفی برای ترک شیره و تریاک وجود دارد که عبارتند از:
روش ترک ناگهانی
در این روش، فرد بدون هیچ کمک و جایگزینی، مصرف تریاک یا شیره را به طور ناگهانی قطع میکند. این روش بسیار سخت و دشوار است و آمار ماندگاری افراد در پاکی در آن پایین است.
روش ترک تدریجی
در این روش، میزان مصرف تریاک یا شیره به تدریج و طی چند هفته یا ماه کاهش مییابد تا در نهایت به صفر برسد. این روش نسبت به ترک ناگهانی آسانتر است.
روش دارودرمانی
در این روش از داروهای جایگزین مانند متادون یا بوپرنورفین برای کاهش علائم ترک استفاده میشود. این داروها باید تحت نظارت پزشک مصرف شوند.
روش بستری در کمپ یا کلینیک ترک اعتیاد
در این روش، فرد در مرکز تخصصی ترک اعتیاد طلوعی دیگر بستری میشود و تحت نظر کادر پزشکی و روانشناسی، فرایند ترک را طی میکند. این روش به دلیل حمایتهای جسمی و روانی که دریافت میکند، موفقیت بیشتری دارد.
توصیه میشود برای ترک تریاک یا شیره حتماً از مشاوره و راهنمایی پزشک یا روانشناس متخصص ترک اعتیاد استفاده کنید، زیرا ترک خودسرانه میتواند خطرناک باشد.
سخن پایانی
در پایان میتوان گفت که تفاوت اصلی بین شیره و تریاک در غلظت و قدرت اثر آنهاست. شیره تریاک که از عصاره و ترکیبات محلول تریاک در آب تهیه میشود، غلظت بالاتری از مواد مخدر مؤثر مانند مرفین و کدئین دارد. به همین دلیل، شیره نسبت به تریاک خالص قدرت اعتیادآوری و تخدیری چندین برابر بیشتری دارد.
علاوه بر این، شیره رنگ تیرهتر و ظاهر براق و چرممانندی دارد در حالی که تریاک خالص رنگ روشنتر و حالت تکهای دارد. مصرف شیره نیز بوی کمتری نسبت به تریاک دارد.
در مجموع، شیره تریاک به دلیل غلظت بالاتر مواد مخدر، اعتیادآوری شدیدتر و عوارض جانبی بیشتری نسبت به تریاک خالص دارد؛ بنابراین افراد معتاد به شیره، ترک آن را دشوارتر از تریاک خالص مییابند.