راه‌های ترک تریاک چه به صورت سنتی یا طبی متفاوت و متنوع است. اما به دلیل مشکلاتی که در روند ترک تریاک در فرد ایجاد می‌شود، انتخاب بهترین روش برای ترک آن، دارای حساسیت بالایی است.
از این رو لازم است، حتماً مراحل ترک تحت نظر بهترین پزشک ترک اعتیاد و کادر درمانی مجرب انجام گیرد، تا فرایند ترک تریاک بدون بازگشت و با موفقیت انجام شود.
تریاک یک ماده مخدر بسیار اعتیاد آور است که از گیاه خشخاش به دست می‌آید و بیش از ۲۵ ماده قلیایی از این گیاه مشتق می‌شود. این ماده در انواع مختلفی همچون تریاک خام و یا پرورده، سوخته تریاک و شیره تریاک عرضه می‌شود که هرکدام عوارض و اثرات خود را برای مصرف کننده دارد.
حدود یازده درصد تریاک را مورفین تشکیل می‌دهد که یک ماده مخدر و ضد درد قوی است و در پزشکی به عنوان مسکن و داروی ضد درد استفاده می‌شود.
مصرف تریاک باعث کاهش جریان خون در نواحی خاصی از مغز و کندی فعالیت آن می‌شود. مغز انسان به طور طبیعی گیرنده‌هایی برای مواد ضد افیونی دارد و افیون‌ها نیز با همین مکانیزم باعث احساس لذت در فرد مصرف کننده می‌شوند.
اما در صورت مصرف مداوم و طولانی مدت بیمار از مواد افیونی، فرد به آن ماده وابستگی پیدا کرده و چون مغز به حضور آن عادت کرده، این مخدر جایگزین اندور‌فین‌های طبیعی مغز می‌شود؛ در نتیجه کار ترک را سخت می‌کند.
در مطالب قبلی با تریاک و تاریخچه، عوارض، علائم و روش‌های مصرف آن آشنا شدیم و دیدیم که ترک تریاک چند روز طول می‌کشد؟ در ادامه این مطلب برای آشنایی بیشتر با آن و این که ببینیم راه‌های ترک تریاک کدام است؟ با کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر همراه باشید.
تریاک چیست؟ تاریخچه تریاک در ایران و جهان
علائم و عوارض مصرف تریاک در کوتاه مدت و بلند مدت
آیا می‌دانید ترک تریاک چند روز طول می‌کشد؟
شکل ظاهری، فرآورده‌ها و روش مصرف تریاک
بهترین و مطمئن‌ترین راه‌های ترک تریاک
کسانی که تریاک مصرف می‌کنند، در اوایل مصرف احساس سرخوشی و شادابی و افت هوشیاری دارند. اما با مصرف طولانی مدت آن عوارض شدیدی خودش را نشان می‌دهند که باعث می‌شود فرد، نیاز به ترک را شدیداً حس کند.
این ماده در اثر سوءمصرف و مصرف طولانی مدت، می‌تواند به شدت اعتیادآور باشد و پیامدهای منفی مختلفی را به وجود بیاورد. تریاک وابستگی جسمانی و روانی زیادی در فرد ایجاد می‌کند.
به طوری که ترک آن با آشفتگی، سردرگمی و دردهای مختلف جسمی همراه است که همین موضوع مشکلات فراوانی را زمان ترک ایجاد می‌کند. در کنار آن مشکلات روانی نیز باعث مصرف مجدد تریاک بعد از ترک می‌شود.
به همین خاطر تلاش برای کاهش بار روانی اعتیاد بسیار مهم است، تا فرد بتواند ترک کاملی را تجربه کند. در کنار آن بهره بردن از سبک زندگی سالم و حمایت خانواده نیز می‌تواند فرایند درمان را آسان کند.
به طور کلی برای ترک تریاک باید به دو مرحله سم زدایی و دوره قطع کامل مصرف توجه به سزایی کرد. تغذیه مناسب نیز در این مراحل کمک زیادی به مقابله با وسوسهٔ بازگشت و کاهش دردهای جسمانی و روانی خواهد کرد.
مواد غذایی مناسب همچنین می‌تواند اثر نئشگی تریاک را به سرعت از بین ببرد و در سم زدایی اولیه تأثیر مثبتی بر روند این مرحله داشته باشد.
راه‌های ترک تریاک و روش‌های کاهش وابستگی جسمی و روانی به این ماده مخدر، متعدد و متنوع است. اما همه آنها مناسب نیستند. یکی از بهترین و مطمئن‌ترین راه‌هایی که می‌تواند منجر به ترک اعتیاد تریاک شود، استفاده از روانپزشک اعتیاد و تجویز داروهای روانپزشکی است.
در کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر، این داروها تحت نظر روان‌پزشکان اعتیاد با سابقه تجویز می‌گردد. این داروها به مغز در بازیابی تغییرات ناشی از اپیوئیدها و داروهای مشتق تریاک (شیره تریاک) کمک بیشتری می‌کنند.
به طور کلی برای افرادی که اعتیاد شدید به تریاک و شیره تریاک دارند، درمان بستری تدریجی راه موفقیت آمیزتری است.
سه چالش اصلی ترک اعتیاد تریاک
افراد در زمان ترک اعتیاد، با سه چالش اصلی و مهم مواجه خواهند شد:
- چالش اول به اصلاح داشتن درد خماری است. حالت‌هایی مثل درد در بدن، تعریق شدید، ضربان قلب بالا، نگرانی و بی‌قراری هستند که راه‌های ترک تریاک را سخت‌تر می‌کنند.
- داشتن حس بی‌تابی و وسوسه شدن شخص برای مصرف مجدد. این مسئله در بسیاری اوقات باعث عود اعتیاد می‌شود.
- انجام صحیح امور مربوط به درمان و مراقبت‌های لازم برای متعهد ماندن به ترک تریاک. عوامل بیرونی و درونی در این مسئله دخیل هستند.
راه‌های ترک تریاک
برای ترک اعتیاد تریاک چندین مرحله وجود دارد که استفاده از هر کدام از روش‌ها بستگی به شرایط جسمانی فرد و میزان مصرف او خواهد داشت. راه‌های ترک تریاک متنوع و در هر روشی مرحله اول درمان سم زدایی است.
همان‌طور که گفتیم، تریاک ماده مخدر بسیار قوی‌ای است که وابستگی‌های شدید جسمی و روانی ایجاد می‌کند. راه‌های ترک تریاک بسته به میزان اعتیاد فرد می‌تواند متفاوت باشد. ترک اعتیاد عموماً همراه با آشفتگی کلافگی و درد و تب و لرز همراه است.
این مسئله باعث ایجاد مشکلات فراوانی در هنگام ترک می‌شود. از طرفی مشکلات روانی که مصرف تریاک از گذشته در مغز به وجود آورده است، شخص را مجدداً به مصرف تریاک متمایل می‌کند.
بار روانی ترک تریاک مهم‌ترین مرحله از ترک کامل است. یکی از بهترین راه‌های ترک تریاک برای همیشه استفاده از روش‌های مختلفی مانند رفتار‌درمانی و استفاده از تخصص‌های روان‌شناسی و روانپزشکی و مشاوره‌های گروهی است که به فرد در متعهد ماندن به ترک تریاک کمک زیادی می‌کند.
ترک اعتیاد تریاک روش‌های مختلفی دارد که شامل: سم‌زدایی بدن از تریاک، بستری تدریجی، درمان‌های روان‌شناسی، تجویز داروهای ترک تریاک و … است. مدت زمانی که لازم است فرایند درمان کامل شود، بستگی به شرایط روحی و جسمی فرد دارد.
این که چه برنامه‌ای برای ترک اعتیاد به تریاک استفاده شود، بستگی به شدت اعتیاد، سیستم حمایتی و سایر عوامل خواهد داشت، ولی مهم‌ترین روش‌ها به شرح زیر است که پس از مشاوره پیش از بستری، مشخص خواهد شد:
- سم‌زدایی فوق سریع بدن از تریاک
- بستری تدریجی برای ترک تریاک و شیره‌ی آن
- تشخیص دوگانه و درمان اختلالات مربوط به آن
سم‌زدایی فوق سریع بدن از تریاک
یکی از روش‌هایی که برای ترک اعتیاد به تریاک استفاده می‌شود، سم‌زدایی فوق سریع بدن است که به آن UROD گفته می‌شود. این روش برای ترک تریاک کافی نیست و در بسیاری از موارد هم طبق تشخیصی که دکتر متخصص بر اساس شرایط جسمانی و روانی بیمار می‌دهد، می‌توان از این مرحله گذر کرد و به مرحله‌ی بستری تدریجی رسید. برای آشنایی بیشتر با سم‌زدایی فوق سریع به این لینک مراجعه کنید.
بستری تدریجی برای ترک تریاک
معمولاً در بین راه‌های ترک تریاک این روش بازدهی بیشتری نسبت به درمان اعتیاد در خارج از کلینیک دارد. چون بیماران علاوه بر توصیه‌ها و روش‌هایی که استفاده می‌شود، از حمایت‌های کادر درمانی هم برخوردار هستند.
در این روش افرادی که قصد ترک دائمی تریاک را دارند، می‌توانند در درمان‌های فردی، گروهی و خانوادگی شرکت کنند که این نوع درمان بعد از روش سم‌زدایی بدن از تریاک انجام می‌شود. در این مرحله، علت و ریشه‌ی اعتیاد مشخص شده و از لغزش بعد از ترک اعتیاد تریاک جلوگیری می‌کند.
تشخیص دوگانه و درمان اختلالات مربوط به آن
افرادی که به مواد مخدر معتادند در بعضی مواقع به طور هم‌زمان با اختلالات دیگری هم مواجه هستند، باید به این‌گونه اختلالات توجه ویژه‌ای می‌شود. چرا که این بیماری‌ها می‌تواند خود علت گرایش فرد به اعتیاد باشند.
درمان اختلالاتی که به صورت هم‌زمان با اعتیاد به تریاک به وجود می‌آیند، شامل رفتار درمانی شناختی یا همان CBT، درمان رفتاری گویشی، یا مدیریت وابستگی هستند.
بیشتر افرادی که به تریاک اعتیاد دارند، ممکن است از یک اختلال مربوط به سلامت ذهنی رنج ببرند و معمولاً اضطراب و افسردگی از جمله این اختلالات است.
در صورتی که این اختلالات درمان نشوند، می‌تواند عواقب جبران ناپذیری برای فرد به وجود بیاورد، در حدی که بعد از پایان وابستگی جسمی فرد به تریاک، بازگشت به اعتیاد را به دنبال داشته باشد.
ایمپلنت نالتروکسان در ترک قطعی تریاک
یکی از جدیدترین راه‌های ترک تریاک به صورت پزشکی که برای ترک انواع مواد مخدر از جمله برای ترک اعتیاد به تریاک به کار می‌رود، روش کاشت ایمپلنت نالتروکسان است.
در این روش درمانی با کاشت زیر پوستی یا همان ایمپلنت داروی ضد مخدر نالتروکسان، در بدن فرد معتاد می‌توان تا درصد بسیار زیادی تمایل جسمی بیمار به مصرف تریاک را کنترل کرد. این متد تا مدت مشخصی بعد از ترخیص بر روی بعضی از بیماران اعمال می‌شود.
برای ایمپلنت باید شرایط بیماری فرد نوع ماده اعتیادآور، وضعیت جسمانی، شرایط محیطی فرد پس از ترخیص و… را مورد بررسی قرار داد. همچنین برای استفاده از این روش باید سیر درمان و سم زدایی بدن کامل شده و بعد از بهبودی می‌توان از این روش استفاده کرد.
راه‌های ترک تریاک با دارو
از جمله روش‌های دیگری که برای ترک اعتیاد به تریاک مد نظر افراد قرار می‌گیرد، استفاده از داروهای جایگزین است. این داروها عمدتاً سبب کاهش میزان درد و خماری در فرد در حین ترک این ماده مخدر می‌شود.
اما متأسفانه بعضی از آنها خود اعتیاد آور بوده و فقط نوع اعتیاد فرد تغییر کرده و با ماده جدید جایگزین می‌شود. به همین دلیل باید در مصرف داروهای ترک اعتیاد دقت کرد و آنها را با مشورت متخصص مصرف کرد.
شخص همیشه باید در مصرف این داروها مراقب میزان، زمان مصرف و همچنین نوع داروی مصرفی باشد. تا با پیشگیری از افراط و شدت در مصرف آنها، عوارض و احتمال وابستگی‌های شدید به این داروها را نیز کنترل کند. از جمله داروهای ترک اعتیاد به تریاک، موارد زیر است:
- بوپرنورفین یا B2
- متادون
- نالوکسان
- نالتروکسان
- سابوکسون
- جب الشفا
- شربت تریاک
ترک تریاک با متادون
یکی از راه‌های ترک تریاک که بسیار هم متداول بوده و خیلی از افراد برای ترک از آن استفاده می‌کنند، ترک ماده مخدر تریاک با استفاده از متادون و یا متادون درمانی است.
حتی این روش در برخی از مراکز درمانی و کمپ‌های ترک اعتیاد نیز ارائه می‌شود. در خصوص این شیوه درمانی باید بدانید که ترک اعتیاد با متادون و یا شبه مخدرهای دیگر همچون ب۲ هیچ کمکی به بیماران نخواهد کرد.
بلکه مصرف این داروها تنها باعث تغییر نوع اعتیاد و مخدر مصرفی می‌شود و استفاده از این روش درمانی باعث ایجاد وابستگی به متادون خواهد شد. در نتیجه تنها روش اصولی برای ترک تریاک، ترک بستری در کلینیک‌های معتبر ترک اعتیاد است.
ترک اعتیاد تریاک به روش سنتی
بیمارانی که از این روش استفاده می‌کنند کم نیستند و احتمالاً خیلی از افراد معتاد به تریاک این روش را حداقل یک بار امتحان کرده اند. همچنین این همان روشی است که کمپ‌های ترک اعتیاد برای درمان مراجعه کنندگان خود از آن استفاده می‌کنند.
در این روش که به روش یابویی معروف است، مصرف مواد مخدر به طور ناگهانی قطع می‌شود. ما به هیچ وجه این روش را توصیه نمی‌کنیم چرا که احتمال بازگشت به مصرف مواد در آن بسیار بالا است.
از معایب این روش این است که تنها ۱۵ درصد افرادی که از آن استفاده می‌کنند، امکان موفقیت دارند. شاید این روش از نظر زمانی مدت کمی طول بکشد، اما همین‌طور دوام بسیار کمتری دارد.
در این روش همچنین از داروهای گیاهی نیز استفاده می‌شود. به دلیل این که در این داروها، مواد شبه مخدر وجود دارد، باعث اعتیاد فرد به مواد دیگر می‌شود. ناآگاهی مصرف کننده و اطرافیان در این زمینه باعث می‌شود، تا مشکلات بیشتری برای فرد ایجاد شود.
ترک تریاک در منزل
یکی از روش‌های غیراصولی و غیراستاندارد، ترک تریاک در منزل است. این روش که به یکی از درمان‌های اعتیاد سرپایی نیز معروف است، بدون بستری شدن سپری می‌شود و ترک اعتیاد تریاک در خارج از محیط کلینیک انجام می‌شود.
علت اصلی این تصمیم آن است که فرد از حمایت خانواده برخوردار شود و هزینه کمتری برای مراجعه به مراکز ترک اعتیاد در نظر بگیرد.
این موضوع یکی از باورهای اشتباهی است که در میان مصرف کنندگان تریاک وجود دارد. هرگونه ترک تریاک در منزل به صورت خودسرانه و یا خوددرمانی و خارج از نظر روانپزشک، نه تنها کمکی به برنامه درمانی بیماران نخواهد کرد.
بلکه باعث بروز علائم ترک و محرومیت شده و مقابله با این عوامل یکی از اصلی‌ترین دلایل بازگشت به مصرف و لغزش است.
