ذهن آرام، قلب آسوده، خوابی راحت اینها تنها برخی از فواید داروهای مصرفی اعصاب هستند، اما آیا می‌دانید که مصرف بیش از حد از این داروها می‌تواند شما را در دام اعتیاد گرفتار کند؟ علائم اعتیاد به داروی اعصاب مانند سایر مواد مخدر یک بیماری دوگانه است که هم ذهن و جسم شما را در گیر می‌کند.
بر اساس آمارهای سازمان غذا و داروی ایران، در سال ۱۳۹۸، حدود ۱۲۷ میلیون نسخه دارویی در ایران صادر شده است. این رقم در سال ۱۳۹۹ به ۱۴۵ میلیون نسخه و در سال ۱۴۰۰ به ۱۵۳ میلیون نسخه رسیده است.
این آمار نشان می‌دهد که مصرف داروهای مصرفی در ایران در حال افزایش است و این امر می‌تواند یک خطر جدی برای سلامت جامعه باشد.
در کلینیک تخصصی ترک اعتیاد طلوعی دیگر، ما تمام تلاش خود را برای کمک به شما در ترک اعتیاد به داروهای اعصاب انجام می‌دهیم همچنین با همکاری متخصصین حرفه‌ای و مجرب، شما قادر خواهید بود که علائم اعتیاد خود را با روش‌های ایمن کاهش دهید.
اعتیاد به داروی اعصاب چیست؟
اعتیاد به داروی اعصاب به مصرف بیش از حد داروهایی اشاره دارد که برای کنترل اضطراب، افسردگی، استرس و سایر مشکلات روحی و عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این داروها معمولاً از دسته‌های مختلفی از اعصاب سیستم عصبی مرکزی از جمله آنتی‌دپرسانت‌ها، آنزیولیتیک‌ها، آنتی‌پسیکوتیک‌ها و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین تشکیل شده‌اند.
این داروها عمدتاً به منظور کاهش نشانه‌های روانی و عصبی مصرف می‌شوند، اما مصرف بیش از حد آنها می‌تواند به اعتیاد منجر شود.
علائم اعتیاد به داروی اعصاب می‌تواند عوارض جانبی جدی را از جمله افزایش ریسک اضطراب و افسردگی، اختلالات خواب، افزایش وزن، مشکلات گوارشی، افزایش ریسک خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و اختلالات جنسی را به همراه داشته باشد.
علاوه به‌صورت جسمانی، اعتیاد به داروی اعصاب می‌تواند بر روی زندگی اجتماعی و حرفه‌ای فرد تأثیر گذار باشد و باعث مشکلات بین فردی و اجتماعی شود.
بنابراین، اهمیت شناخت و پیشگیری از اعتیاد به داروی اعصاب بسیار زیاد است و افراد باید از مصرف این داروها با دقت و به همراه مشاوره پزشکی استفاده کنند.
علائم اعتیاد به داروی اعصاب
اعتیاد به داروی اعصاب یک بیماری جدی است که می‌تواند زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. اگر شما یا کسی که می‌شناسید در معرض خطر مصرف داروی اعصاب هستید، مهم است که علائم را بشناسید و برای کمک اقدام کنید.
علائم جسمی اجتماعی به دارویی اعصاب
۱ .وابستگی به دارو
وابستگی به داروی اعصاب یک بیماری جدی است که می‌تواند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که بدن به دارو نیاز پیدا کند تا به درستی کار کند. این نیاز به دارو می‌تواند به ایجاد شود، از جمله:
- تغییرات شیمیایی در مغز: داروهای اعصاب می‌توانند باعث تغییراتی در مواد شیمیایی مغز شوند. این تغییرات می‌تواند باعث شود که بدن به دارو نیاز پیدا کند تا عملکرد طبیعی خود را حفظ کند.
- عادت: به طور طبیعی به داروهایی که به طور منظم مصرف می‌شوند، عادت می‌کنند. این عادت می‌تواند باعث شود که بدن به دارو نیاز پیدا کند تا احساس کند که همیشه باید باشد.
- عوامل روانی: عوامل روانی مانند استرس یا اضطراب می‌تواند خطر وابستگی به داروی اعصاب را افزایش دهد. این عوامل می‌توانند باعث شوند که فرد برای مقابله با مشکلات دارویی روی بیاورد.
علائم اعتیاد به داروهای اعصاب می‌تواند به صورت روانی و فیزیکی ایجاد شود. افرادی که از این داروها بیش از حد استفاده می‌کنند، ممکن است به تدریج وابستگی روانی به آنها پیدا کنند و احساس ناتوانی و بی ارادگی در صورت قطع مصرف دارو داشته باشند.
همچنین، افراد ممکن است به دنبال افزایش مصرف دارو باشند تا اثرات مثبت آن را احساس کنند. از سوی دیگر، وابستگی فیزیکی به داروهای اعصاب ممکن است باعث ایجاد علائم قطعی مانند تشنج، تعریق، ترس و نگرانی شود که برای فرد بسیار دردناک و خطرناک است؛ بنابراین، بسیار مهم است که افرادی که از این نوع داروها استفاده می‌کنند، به دقت دستورات پزشک خود را رعایت کنند و از مصرف نادرست یا بیش از حد این داروها پرهیز کنند.
۲. تحمل دارو
تحمل داروی اعصاب یک مسئله مهم در علم پزشکی است که بسیاری از افراد با آن مواجه می‌شوند. داروهای اعصاب به عنوان درمانی برای اختلالات روانی و عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما ممکن است برخی افراد تحمل ناکافی یا تحمل زیادی نسبت به این داروها داشته باشند که می‌تواند منجر به مشکلات جدی در درمان شود.
تحمل داروی اعصاب می‌تواند از دو نوع باشد:
- تحمل ناکافی
- تحمل زیاد
تحمل ناکافی به معنای عدم پاسخ مطلوب به دارو است، به عبارت دیگر دارو مورد نظر برای بیمار تأثیر مطلوبی نداشته و بیماری بهبود نمی‌یابد. از سوی دیگر، تحمل زیاد به معنای نیاز به مقدار بیشتری از دارو برای دست‌یابی به اثر درمانی است.
این موضوع می‌تواند منجر به افزایش خطر اثرات جانبی مرتبط با دارو شود؛ بنابراین، تشخیص و مدیریت تحمل داروی اعصاب بسیار حیاتی است تا بتوان بهبود درمانی بیماران را بهبود بخشید.
تحمل داروی اعصاب یک پدیده طبیعی است که در اثر مصرف مکرر داروهای اعصاب ایجاد می‌شود. زمانی که بدن به طور منظم در معرض دارو قرار گیرد، سازگار می‌شود و به‌مرورزمان به آن عادت می‌کند. این عادت می‌تواند باعث شود که بدن به دارو نیاز داشته باشد تا به درستی کار کند.
تحمل داروی اعصاب می‌تواند باعث شود که فرد برای رسیدن به اثر مطلوب، نیاز به مصرف بیشتر مصرف یا برای مدت طولانی از دارو داشته باشد. این امر می‌تواند خطر وابستگی به دارو را افزایش دهد.
عوامل مختلف می‌تواند خطر تحمل دارو را افزایش دهد، از جمله:
- سن: افراد جوان بیشتر در معرض خطر تحمل داروی اعصاب هستند.
- جنس: زنان بیشتر از مردان در خطر تحمل دارویی اعصاب هستند.
- نوع دارو: بیشتر از داروهای اعصاب از سایرین باعث تحمل می‌شوند.
- میزان مصرف دارو: مصرف زیاد دارو می‌تواند تحمل را افزایش دهد.
- مدت زمان مصرف دارو: مصرف دارو برای مدت طولانی می‌تواند خطر را افزایش دهد.
۳. سندرم ترک دارو
سندرم ترک دارو یک وضعیت فیزیکی و روانی است که به عنوان پاسخ بدن به قطع یا کاهش مقدار یک دارو یا مواد مخدر مصرف شده است.
این سندرم ممکن است با علائم فیزیکی مانند تعریق، لرزش، درد عضلانی، تهوع، استفراغ و علائم روانی از قبیل اضطراب، افسردگی، خلق و خوی تغییر یافته، هوشیاری کاهش یافته و حتی هلاوسیونات همراه باشد.
علائم اعتیاد به داروی اعصاب و شدت سندرم ترک دارو بستگی به نوع دارو، میزان مصرف و مدت زمان مصرف دارو دارد.
سندرم ترک دارو می‌تواند در افرادی که از داروهای تهویه‌کننده، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب، داروهای مسکن یا مواد مخدر مصرف کرده‌اند، رخ دهد.
این وضعیت می‌تواند برای فرد مبتلا و همچنین افراد اطراف او منجر به مشکلات جدی روانی و اجتماعی شود.
برای مدیریت و درمان سندرم ترک دارو، اهمیت ویژه‌ای به مشاوره روان‌شناختی و پزشکی داده می‌شود. اهداف درمانی شامل کاهش علائم فیزیکی، کنترل علائم روانی، پیشگیری از بازگشت علائم و تشویق به تغییر رفتارهای مخرب مصرف دارو است.
علاوه بر این، درمان‌های جایگزین نظیر تکنیک‌های تنفسی، مدیتیشن و ورزش نیز می‌توانند بهبود علائم و کاهش استرس مرتبط با سندرم ترک دارو را فراهم کنند.
سایر نشانه‌های جسمانی
- مشکلات خواب
- افزایش اشتها یا کاهش وزن
- مشکلات گوارشی
- مشکلات جنسی
- مشکلات هماهنگی
- مشکلات حافظه و حافظه
- مشکلات بینایی
علائم روانی اعتیاد به داروی اعصاب
۱. میل شدید به دارو
علائم اعتیاد به داروی اعصاب زمانی رخ می‌دهد که فرد احساس بیش از اندازه به مصرف دارو دارد تا احساس خوب داشته باشد یا از مشکلات خود خلاص شود. این میل می‌تواند به صورت افکار وسواسی در مورد دارو، مانند فکر کردن به اینکه همیشه باید دارو داشته باشید، ظاهر شود.
میل شدید به داروی اعصاب می‌تواند باعث شود که فرد برای رسیدن به دارو دست به هر کاری بزند، حتی اگر این کار غیرقانونی یا خطرناک باشد.
اگر میل شدید به داروی اعصاب را تجربه کنید، مهم است که برای کمک به آن کمک کنید. یک بیماری جدی است، اما با کمک می‌توانید از آن خلاص شوید.
۲. مشکل در کنترل مصرف دارو
مشکل در کنترل مصرف دارو یک مشکل جدی است که می‌تواند به عواقب جدی، از مصرف دارو و حتی مرگ منجر شود. اگر با این مشکل دست و پنجه نرم کنید، مهم است که به دنبال کمک باشید.
احتمال وجود دارد که چرا ممکن است در کنترل مصرف دارو مشکل داشته باشید. برخی از رایج‌ترین عبارتند از:
- مشکلات روانی: که با مشکلات روانی مانند افسردگی، عوارض یا اختلالات شخصیتی دست و پنجه می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکل در کنترل مصرف دارو هستند.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما با مشکل در کنترل مصرف دارو دست و پنجه نرم کرده است، شما نیز بیشتر در معرض خطر هستید.
- عوامل اجتماعی: عوامل اجتماعی مانند فقر، بیکاری و سوء استفاده می‌تواند با مشکل در کنترل مصرف دارو را افزایش دهد.
۳. استفاده از دارو برای مدت طولانی‌تر از تجویز پزشک
این داروها معمولاً برای کنترل دردهای شدید یا بیماری‌هایی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب، و بیماری‌های نورولوژیک تجویز می‌شوند.
با این حال، مصرف بلند مدت این داروها ممکن است باعث ایجاد وابستگی شود و باعث ایجاد عوارض جانبی جدی مانند اختلال حافظه، افزایش وزن، اختلالات گوارشی و حتی ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی شود.
یکی از مشکلات اصلی مصرف بلند مدت داروهای اعصاب، ایجاد وابستگی و تحمل به دارو است. افرادی که برای مدت طولانی از این داروها استفاده می‌کنند، ممکن است به تدریج به دارو عادت کنند و جهت رسیدن به اثر مطلوب، مجبور به مصرف مقادیر بیشتری از دارو شوند.
این موضوع باعث ایجاد وابستگی فیزیکی به دارو می‌شود و قطع دارو باعث ایجاد علائم قطعی مانند اضطراب، ترس، افسردگی و در بعضی موارد حتی علائم جسمی مانند تعریق، لرزش و درد شکمی می‌شود.
به علاوه، مصرف بلند مدت داروهای اعصاب ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی شود و تأثیرات منفی بر سلامت روانی و جسمی فرد داشته باشد.
سایر نشانه‌های روانی
- نادیده گرفتن عواقب منفی مصرف دارو
- دروغ گفتن در مورد مصرف دارو
- مشکلات در روابط
- آسیب
- هراس
- توهمات
- هذیان
اگر شما یا کسی که می‌شناسید علائم را به داروی اعصاب می‌شناسید، مهم است که برای کمک اقدام کنید. درمان یک بیماری است و با کمک افراد متخصص می‌توانید از شر آن خلاص شوید.
راه‌های پیشگیری از اعتیاد به داروی اعصاب
راه‌های پیشگیری از علائم اعتیاد به داروی اعصاب و برخی از این راه‌ها عبارتند از:
- آگاهی از خطرات: اولین قدم در دریا از خطرات، آگاهی از خطرات آن است. افراد بدانند که داروهایی را که اعصاب می‌توانند از آن استفاده کنند، می‌باشند و می‌توانند طولانی مدت از آنها را حل کنند.
- استفاده از داروها فقط طبق دستور: افراد باید فقط در صورتی که پزشک برای آنها تجویز می‌کند، از داروهای اعصاب استفاده کنند. همچنین دوز و مدت زمان مصرف دارو را طبق دستور پزشک رعایت کنند.
- در صورت بروز علائم ترک، سریعاً با پزشک مشورت کنید: اگر فردی پس از قطع مصرف داروهای اعصاب دچار علائم ترک مانند بی قراری، اضطراب، افسردگی، سردرد و… شد، باید سریعاً با پزشک مشورت کند.
- جستجوی کمک حرفه‌ای در صورت نیاز: اگر فردی احساس می‌کند که در معرض خطر اعتیاد به داروهای اعصاب قرار دارد، باید از یک متخصص کمک بگیرد. یک متخصص می‌تواند به فرد کمک کند تا راه‌های سالمی برای مدیریت علائم خود پیدا کند.
در اینجا چند نکته دیگر برای مصرف داروی اعصاب آورده شده است:
از داروهای اعصاب به عنوان یک راه حل سریع برای مشکلات استفاده نکنید. داروهای اعصاب باید فقط به عنوان یک درمان کوتاه مدت برای مشکلات جدی استفاده شوند.
اگر می‌توانید از داروهایی که نیاز به استفاده از آنها دارید استفاده کنید، ابتدا راه‌های غیر دارویی برای مدیریت علائم خود را امتحان کنید. راه‌های غیر دارویی مانند ورزش، رژیم غذایی سالم و مدیریت استرس می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
در مورد پزشکان خود داروها با صحبت کنید. پزشک می‌تواند در مورد خطرات و داروهای درمان اعصاب و همچنین راه‌های ایمن مصرف آنها را به شما مشاوره دهد. با رعایت این نکات می‌توان خطر مصرف دارو را کاهش داد.
سخن پایانی
اعتیاد به داروهای اعصاب یک بیماری جدی است که می‌تواند فرد را تحت تأثیر قرار دهد. علائم اعتیاد به داروی اعصاب می‌تواند جسمی، روانی و اجتماعی باشد.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با این مشکل دست و پنجه نرم کنید، مهم است که هر چه سریع‌تر به دنبال کمک باشید.
اعتیاد به داروها معمولاً با استفاده طولانی مدت از این داروها برای درمان اختلالات روانی ایجاد می‌شود. این داروها باعث ایجاد وابستگی جسمی و روانی می‌شوند و ترک می‌توانند بسیار خوب باشند.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان علائمی از اعتیاد به داروهای اعصاب را دارید، مهم است که هر چه سریع‌تر به دنبال کمک باشید. درمان اعتیاد به داروهای اعصاب معمولاً ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی است.
راه‌های کمک برای کمک به افراد مبتلا به درمان به داروهای اعصاب وجود دارد. شما می‌توانید با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید، به یک گروه حمایتی بپیوندید یا از یک خط تلفن مشاوره کمک بگیرید.
به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید. دارو به داروهای اعصاب یک بیماری قابل درمان است. با کمک و حمایت، می‌توانید از این بیماری بهبود پیدا کنید و زندگی سالم و پربار داشته باشید.
