علائم و عوارض مصرف تریاک در کوتاه مدت و بلند مدت

از آنجایی که ترک تریاک کاری بسیار سخت، طاقت‌فرسا و دردناک است، برای ترک داشتن انگیزه قوی لازم و ضروری به نظر می‌رسد. شاید دانستن عوارض مصرف تریاک بتواند بخشی از این انگیزه را در فرد به وجود آورد.

تریاک قدیمی‌ترین و مشهورترین مخدری است که بسیار اعتیاد آور بوده و اغلب از عوارض مصرف تریاک بی‌خبر هستند. تریاک ماده شیمیایی است که منجر به حس نئشگی، عوارض جانبی و اعتیاد بسیار سریع می‌شود.

این ماده از گیاهی به نام خشخاش گرفته شده که قبل از رسیده شدن جوانه، سطح آن را برش داده و شیره زرد – قهوه‌ای با طعم تلخ از آن استخراج کرده و سپس آن را خشک می‌کنند.

شیره‌ای که از این گیاه ترشح می‌شود، حاوی آلکالوئیدهایی مثل مورفین، کدئین، تِبائین و پاپاوِرین است. سایر مشتقات سنتزی و نیمه سنتزی تریاک عبارت‌اند از فِنتانیل، مِتادون، اکسی‌کدون و هیدروکدون می‌باشند.

تمامی این موارد مصارف پزشکی داشته و تا حدی که دکتر تجویز کرده باشد مشکلی وجود نخواهد داشت. اما در صورت مصرف خارج از نسخه و سوءمصرف آن عوارض زیادی برای بدن ایجاد می‌شود. از جمله رایج‌ترین عوارض اعتیاد به تریاک می‌توان به بروز افسردگی، کژکاری جنسی، کاهش انگیزه و انرژی اشاره کرد. اما عوارض آن به این موارد ختم نمی‌شود.

در مطلب تریاک چیست؟ تاریخچه تریاک در ایران و جهان با تریاک و تاریخچه آن بیشتر آشنا شدیم. در ادامه این مطلب برای آشنایی بیشتر با عوارض و علائم  تریاک با کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر همراه باشید.

علائم اعتیاد به تریاک

مصرف طولانی‌مدت و مداوم تریاک باعث ایجاد تغییرات شدید در ترکیب شیمیایی مغز، افزایش نیاز بدن و ایجاد وابستگی به این ماده و به‌ وجود آمدن تحمل دارویی و اعتیاد می‌شود. به طور کلی کسی که تریاک مصرف می‌کند، عمدتاً علائم و تغییرات رفتاری بارزی در او به وجود خواهد آمد.

دفعه اول مصرف تریاک حالتی مثل تهوع و استفراغ در فرد ایجاد می‌کند. با مصرف تریاک مردمک‌های فرد گشاد شده، نبض و ضربان قلب پایین می‌آید.

همچنین بر اثر مصرف این ماده تنفس فرد آهسته شده، فرد احساس گرمی، لذت و آرامش کرده و معمولاً خواب عمیقی خواهد داشت. البته بسته به میزان و شکل مصرف ممکن است در فرد علائم متعددی دیده شود.

علائم اعتیاد به تریاک به مدت زمان استفاده از آن، نوع مصرف و همچنین متابولیسم بدن فرد بستگی داشته و در افراد مختلف متفاوت است. هرچه طول دوره مصرف تریاک بیشتر باشد بدن نسبت به قطع مصرف واکنش شدیدتری نشان خواهد داد؛ برخی علائم اعتیاد به تریاک عبارت‌اند از:

• کاهش وزن
• خشکی دهان
• خرابی دندان‌ها
• مشکلات تنفسی
• تهوع و استفراغ
• کاهش فشار خون
• کاهش احساس درد
• گشاد شدن مردمک‌ها
• بی‌اشتهایی و سوء تغذیه
• کاهش علایق و انگیزه‌ها
• بی‌حالی و عدم تعادل بدنی
• تغییرات رفتاری یا روانی
• سنگینی دست و پا و رخوت
• رنگ پوست متمایل به قهوه‌ای
• افت عملکرد شغلی و اجتماعی
• آسیب‌های ریوی، کبدی و کلیوی
• خارش پوست، تیرگی لب‌ها، کهیر
• کاهش فعالیت روده‌ها و یبوست مزمن
• انقباض عضلات صاف حلب و مجاری
• به‌ هم خوردن دوره‌های قاعدگی در زنان
• احساس گرما، گرگرفتگی و خارش بینی
• ایست تنفسی و مرگ به دنبال مصرف زیاد
• کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ در مردان

عوارض مصرف تریاک

تریاک ماده‌ای به شدت اعتیادآور بوده و عوارض مصرف آن ظرف مدت کوتاهی خودش را نشان می‌دهد و مصرف کننده برای به دست آوردن تعادل و حس سرخوشی، نیازمند به تکرار مصرف است.

ترکیبات موجود در تریاک (مرفین، کدئین) در مغز، رفتاری مشابه با اندورفین دارد، به شکلی که با مسدود کردن گیرنده‌های درد باعث احساس کاذب شادی و آرمش در مصرف کننده می‌شوند.

در نتیجه تمایل به مصرف تریاک روز به روز شدت پیدا می‌کند، تا جایی که فرد برای تهیه این مخدر، دست به هر کاری می‌زند!

شیره تریاک عوارض بسیار قوی‌تری نسبت به تریاک خام دارد. چرا که ترکیبات ضد درد مانند مرفین و کدئین به آسانی در آب حل شده و شدت آن بیشتر می‌شود.

عوارض کشیدن شیره تریاک با لوازمی مانند، سیخ و وافور یا نگاری (شبیه چپق یا وافور) حدود ۳۰ دقیقه بعد از مصرف آشکار می‌شود که شامل:

• سرخوشی و بی‌دردی توأم با رفتارهای غیراخلاقی
• توهم و اختلالات فکری (نشئگی)

با ادامه استعمال تریاک عوارض جسمی و روحی ناشی از اعتیاد افزایش پیدا می‌کند، به گونه‌ای که فرد دیگر قادر به پنهان کردن اعتیاد خود نیست. در ادامه با عوارض مصرف تریاک در کوتاه مدت و بلند مدت بیشتر آشنا می‌شویم.

عوارض مصرف تریاک در کوتاه مدت

مواد افیونی مثل تریاک دارای آثار مصرف کوتاه مدتی هستند که تا پس از ۸ ساعت باقی می‌مانند، برخی از این عوارض کوتاه مدت مصرف تریاک شامل:

• تهوع
• استفراغ
• خشکی دهان
• کاهش فشار خون
• کاهش احساس درد
• تغییرات رفتاری یا روانی
• افت عملکرد شغلی و اجتماعی
• انقباض مردمک (تنگ شدن مردمک)
• احساس گرما، گرگرفتگی و خارش بینی
• انقباض عضلات صاف حلب و مجاری
• احساس کرختی در بدن به ویژه دست و پا و رخوت

عوارض مصرف تریاک در بلند مدت

اولین و مهم‌ترین عارضه مصرف طولانی مدت مصرف تریاک، ایجاد وابستگی و اعتیاد به آن است. چنانچه بیمار، مدت زمان طولانی تریاک مصرف کند، عوارض و نشانه‌های نامطلوب حاصل از اعتیاد با شدت بیشتری ظاهر خواهند شد. از عوارض دیگری که در اثر مصرف این مخدر در فرد ایجاد می‌شود، عبارت‌اند از:

• کهیر
• خارش
• لاغری شدید
• تیرگی لب‌ها
• تیره شدن رنگ پوست
• کاهش علایق و انگیزه‌ها
• بی‌حسی و عدم تعادل بدنی
• تغییر ساعت خواب و بیداری
• مصرف زیاد مواد و ایست قلبی
• آسیب‌های ریوی، کبدی و کلیوی
• کاهش فعالیت روده‌ها و یبوست مزمن
• بی‌اشتهایی و سوء تغذیه و کاهش وزن
• به‌ هم خوردن دوره‌های قاعدگی در زنان
• ایست تنفسی و مرگ به دنبال مصرف زیاد
• کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ در مردان
• کاهش بازدهی سلول‌های مغزی به دلیل افت جریان خون
• بی‌خوابی هنگام شب و خواب آلودگی و چرت زدن در طول روز
• ظاهر آشفته و عدم توجه به بهداشت فردی (زمینه‌ساز بیماری‌های مختلف)
• تضعیف دفاع بدن در مقابل بیماری‌ها و احتمال ابتلا به عفونت‌های ویروسی مثل ایدز، هپاتیت، عفونت‌های پوستی و آبسه

عوارض ترک یکباره تریاک

همان‌طور که می‌دانید فرایند ترک اعتیاد شامل سم‌زدایی مواد مخدر (پاک شدن فیزیکی) و روان‌درمانی است. سم‌زدایی اولین قدم برای رهایی از مواد مخدر است.

اما اگر به روشی غیراصولی انجام شود، ممکن است به قیمت زندگی بیمار تمام شود. عوارض ترک یکباره تریاک گاهی با بیماری آنفولانزا اشتباه گرفته می‌شود.

مصرف مداوم تریاک نحوه کارکرد گیرنده‌های مغز را تغییر می‌دهد. این تغییر به شکلی است که مغز برای انجام فعالیت‌های عادی روزانه نیاز به این ماده خواهد داشت.

با ترک ناگهانی و نرسیدن این مواد به مغز، عملکرد عادی آن مختل می‌شود. با بروز اختلال در عملکرد مغز علائم ترک به صورت تهوع، اضطراب و کلافگی خود را نشان می‌دهد. این موضوع دلیل اصلی ایجاد عوارض ترک یکباره تریاک است.

به طور کلی اسهال و استفراغ و درد عضلانی شدید از نشانه‌های ترک مواد مخدر است. در صورت ورود استفراغ به ریه ممکن است در ریه‌ها التهاب و عفونت ایجاد شود.

اسهال و استفراغ باعث کاهش آب بدن و بر هم خوردن تعادل الکترولیتی شده که به دنبال آن تغییر ضربان قلب و ایست قلبی رخ می‌دهد. در این وضعیت حتماً باید آبی که از بدن خارج شده، با نوشیدن مایعات کافی جایگزین شود.

از علائم دیگر ترک ناگهانی تریاک گرفتگی عضلات و درد مفاصل است. ضروری است که بدانید ترک تریاک و مشتقات آن بدون کمک پزشک امکان‌پذیر نیست.

کارآمدترین برنامه ترک اعتیاد باید ضمن پاک‌سازی فیزیکی، شامل آموزش راه‌کارهای مناسب برای توانمندسازی روحی بیمار به ‌منظور پیشگیری از مصرف مجدد مواد مخدر باشد.