در پرتو روزهای درخشان زندگی، گاهی احساس میکنیم که در تاریکیهای ناشناخته افسرده و گم شدهایم، اما آیا علت افسردگی تنها یک واکنش عادی به فشارهای زندگی است یا ممکن است ریشههای عمیقتری داشته باشد؟ آیا این احساسات منفی ناشی از عدم ارتباط اجتماعی، فشارهای روزمره یا حتی نگرانیهای پنهانی درونی ما هستند؟
با وجود تمام این عوامل، افسردگی ممکن است نتیجه ترکیبی از همه آنها باشد. اما برای برخی افراد، افسردگی از یک مسیر دیگر ناشی میشود. آنها ممکن است از یک اختلال روانی رنج میبرند که نیاز به کمک حرفهای دارد. اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی و اختلالات انتخاب جنسیتی تنها چند نمونه از اختلالات روانی هستند که میتوانند منجر به افسردگی شوند.
در هر صورت، مهم است که اگر احساس افسردگی شدید و مداومی دارید، به یک متخصص روانشناسی مراجعه کنید. آنها میتوانند به شما کمک کنند تا عوامل موجب افسردگی شما را شناسایی کنید و راههای مقابله با آنها را یاد بگیرید. همچنین، حمایت از دوستان و خانواده نیز میتواند در بهبود وضعیت شما مؤثر باشد.
مرکز تخصصی ترک اعتیاد طلوعی دیگر با درک عمیق از این بیماری خاموش، در این مطلب به بررسی عمیق علت افسردگی و عوامل زیستی، روانی، اجتماعی و محیطی خواهیم پرداخت.
افسردگی چیست؟
افسردگی، فراتر از غم و اندوه گذرا، اختلالی ست که تار و پود خلق و خو و دیدگاه فرد را تحت تاثیر قرار میدهد. علائم آن در قالب فقدان علاقه به فعالیتها، غم و اندوه عمیق و احساس پوچی مشخص میشود.
اگرچه تجربه غم و اندوه در دورههای کوتاه، امری طبیعی و رایج است، افسردگی بالینی چهرهای متفاوت از غم به خود میگیرد. این اختلال، به عنوان یک بیماری جدی، به سادگی قابل رفع نبوده و نیازمند توجه و درمان تخصصی است.
پیامدهای نادیده گرفتن افسردگی:
رها کردن افسردگی بدون درمان، میتواند پیامدهای ناگوار و ماندگاری به همراه داشته باشد، از جمله:
- مشکلات شغلی: افت عملکرد، کاهش تمرکز و انگیزه، و در نهایت، اختلال در فعالیتهای شغلی
- فشار بر روابط: افسردگی، تار و پود روابط را نیز تحت تاثیر قرار داده و میتواند منجر به درگیری و فاصله گرفتن از عزیزان شود.
- سوء مصرف مواد: متاسفانه، برخی افراد در دام اعتیاد به مواد مخدر و الکل به عنوان راهی برای فرار از افسردگی گرفتار میشوند.
- افکار و اقدامات خودکشی: در موارد شدید، افسردگی میتواند منجر به افکار و اقدامات خطرناک برای خود، از جمله خودکشی شود.
چه چیزی باعث افسردگی می شود؟ (علت افسردگی )
علت افسردگی هنوز به طور کامل مشخص نشده است و می تواند به عوامل مختلفی برگردد که در زندگی شما وجود دارند که شامل موارد زیر است:
- ژنتیک
- ویژگیهای شخصیتی
- رویدادهای مهم زندگی
- استرس
- تغییرات فصلی
- مشکلات پزشکی
- مصرف مواد
- داروها
می توانند از جمله عواملی باشند که باعث ایجاد افسردگی شوند.
با اقداماتی که برای کنترل علائم اولیه افسردگی انجام دهید، می توانید به مدت طولانی تری از این بیماری کنار بیایید. حتی اگر سابقه افسردگی در زندگی شما وجود داشته باشد، هنوز هم راه های درمانی بسیاری وجود دارد که می توانند به شما کمک کنند تا با این مشکل مقابله کنید.
۱. ژنتیک
تحقیقات نشان دادهاند که علت افسردگی میتواند در برخی خانوادهها ریشه داشته باشد، که نشاندهندهی احتمال وراثتی بودن این اختلال است. تحقیقات جدید بیانگر آن است که سابقه خانوادگی اضطراب یا افسردگی، خطر ابتلا به این اختلال را افزایش میدهد.
علاوه بر این، افراد با سابقه افسردگی در یکی از والدین، تا سه برابر بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند.
در این موارد، ترکیبی از ژنتیک و سبکهای فرزندپروری والدین، نقشی اساسی در بروز افسردگی ایفا میکنند.
عوامل محیطی نیز از طریق فرآیندی به نام اپیژنتیک، بر روی ژنها اثر میگذارند و میتوانند در بروز افسردگی نقش داشته باشند. به عنوان مثال، شواهد نشان دادهاند که استرس میتواند با تغییر در بیان ژنهای خاص، به افسردگی دامن بزند.
با وجود ارتباط قوی بین ژنتیک و افسردگی، لازم به ذکر است که افراد بدون سابقه خانوادگی نیز میتوانند به این اختلال مبتلا شوند. فارغ از ارثی بودن یا نبودن، افسردگی اغلب با تغییراتی در ساختار و عملکرد مغز همراه است.
۲. یکی از علت افسردگی غم و اندوه و فقدان است.
اگرچه غم و اندوه وعلت افسردگی دو تجربه مجزا هستند، اما گاهی اوقات غم و اندوه میتواند دریچهای به سوی افسردگی باشد.
غم و اندوه، واکنش طبیعی به فقدان، ناامیدی و سایر رویدادهای دردناک زندگی است. این احساسی گذراست که با گذشت زمان و طی کردن فرایند سوگواری، التیام مییابد.
در مقابل، افسردگی اختلالی پیچیدهتر است که خلق و خو، تفکر و رفتار فرد را تحت تاثیر قرار میدهد و فراتر از غم و اندوه معمولی است.
افرادی که سابقه افسردگی دارند یا به طور کلی مستعد ابتلا به آن هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی در پی غم و اندوه قرار دارند.
تحقیقات نشان دادهاند که تجربه غم و اندوه یا تروما در اوایل زندگی، به ویژه در دوران کودکی، میتواند افراد را در برابر افسردگی آسیبپذیرتر کند .
در حالی که غم و اندوه پاسخی طبیعی به فقدان و فقدان است، افسردگی همیشه علتی واضح ندارد. این امر میتواند تشخیص و درمان آن را دشوارتر کند. با این حال، خبر امیدوارکنندهای وجود دارد: روشهای درمانی موثری برای افسردگی در دسترس هستند که میتوانند به افراد در مدیریت علائم و بازگشت به زندگی شاد و پربار کمک کنند.
۳. شرایط پزشکی (بیماریها)
علت افسردگی، فراتر از تاریکیهای ذهنی، میتواند ریشه در دنیای جسم نیز داشته باشد. این اختلال پیچیده، ارتباط نزدیکی با برخی علائم فیزیکی و شرایط پزشکی دارد، که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم:
شرایط پزشکی مرتبط با افسردگی:
گزارش DSM-5: راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) فهرستی از شرایط پزشکی را ارائه میدهد که میتوانند زمینهساز افسردگی باشند، از جمله:
سکته مغزی
حمله قلبی
سرطان
بیماری پارکینسون
اختلالات هورمونی
تاثیر متقابل: این رابطه دو طرفه است. افسردگی به عنوان یک علامت ثانویه یک بیماری پزشکی، میتواند انگیزه فرد برای مراقبت از خود را کاهش دهد و به وخامت اوضاع در شرایطی مانند:
بهداشت شخصی ضعیف: کمبود توجه به بهداشت فردی میتواند در تشدید علائم افسردگی و سایر مشکلات سلامتی نقش داشته باشد.
نقش میکروبیوم روده:
- تحقیقات نوظهور: علم در حال کشف ارتباطات پیچیدهای بین سلامت روان و میکروبیوم روده است، که به انواع و مقادیر باکتریهای ساکن در دستگاه گوارش ما اطلاق میشود.
- عدم تعادل باکتریایی: شواهد نشان میدهد که عدم تعادل در انواع خاصی از باکتریهای روده میتواند زمینهساز شرایط سلامت روان مانند افسردگی و یا حتی عاملی برای ایجاد آن باشد.
۴. تغییرات فصلی علت افسردگی است.
در حالی که بسیاری از افراد در گذر فصلها نوسانات خلقی را تجربه میکنند، برخی افراد ممکن است درگیر نوع خاصی از افسردگی شوند که با تغییر فصلها مرتبط است. این اختلال، اختلال افسردگی اساسی با الگوی فصلی (MDD) نامیده میشود که قبلاً به عنوان اختلال عاطفی فصلی شناخته میشد.
ویژگی بارز این اختلال:
- تغییر خلق و خو با فصول: علائم افسردگی در این افراد با تغییر فصلها آغاز شده و فروکش میکند.
- شروع در پاییز یا زمستان: شایعترین الگو، شروع علائم در ماههای سردتر و تاریکتر سال، به ویژه در پاییز و زمستان است.
- احتمال شروع در سایر فصول: با وجود اینکه زمستان رایجترین زمان برای شروع این اختلال است، علائم میتوانند در هر فصلی، از جمله بهار یا تابستان نیز آغاز شوند.
۵. استرس
استرس، به شکلهای متعددی وجود دارد که بسیاری از آنها میتوانند منجر به افسردگی شوند. به ویژه، استرس مزمن – که برای مدت طولانی ادامه دارد – با علائم افسردگی مرتبط است.
شرایط زندگی که میتوانند منجر به استرس مزمن شوند، شامل موارد زیر میشوند:
– رابطههای طولانی مدت دشوار
– مشکلات مالی
– آسیبهای کودکی
– تجربه آسیبهای روحی
– سوء استفاده کوتاه مدت یا بلند مدت
زمانی که درگیر استرس هستید، بدن شما هورمونهای استرس ترشح میکند. در مواردی که استرس مزمن باشد، این هورمونهای استرس ممکن است شیمی مغز شما را تغییر دهند و باعث افسردگی شوند.
۶. یکی از علت افسردگی هویت شخصیتی است.
برخی از افراد به دلیل ویژگیهای شخصیتی خاص خود، مانند عزت نفس پایین یا تمایل به انتقاد زیاد از خود، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند. این امر میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، تجربیات دوران کودکی یا ترکیبی از هر دو باشد.
تحقیقات نشان داده است که سابقه خانوادگی ابتلا به افسردگی میتواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. این امر نشاندهنده وجود ژنتیکی در افسردگی است. با این حال، به خاطر داشته باشید که ژنها تنها عامل تعیینکننده ابتلا به افسردگی نیستند.
تجربیات منفی در دوران کودکی، مانند سوء استفاده، غفلت یا از دست دادن یکی از عزیزان، میتواند خطر ابتلا به افسردگی را در بزرگسالی افزایش دهد. این تجربیات میتوانند بر رشد عاطفی و اجتماعی فرد تأثیر بگذارند و او را در برابر استرس و مشکلات آسیبپذیرتر کنند.
۷. بارداری و زایمان یکی از علت افسردگی است.
برخی از زنان، به خصوص پس از زایمان، در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند. تغییرات هورمونی و جسمی ناشی از بارداری و زایمان، به همراه مسئولیت جدید مراقبت از نوزاد، میتواند منجر به افسردگی پس از زایمان (PPD) شود.
توجه به این نکته ضروری است که PPD میتواند در هر زمانی پس از زایمان، حتی چند ماه یا چند سال بعد، شروع شود. در برخی موارد، علائم افسردگی قبل از زایمان نیز ظاهر میشود که به آن افسردگی بارداری یا افسردگی پیش از زایمان میگویند.
علائم افسردگی پس از زایمان:
علائم PPD میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و شامل موارد زیر میشود:
- احساس غم و اندوه یا پوچی بیش از اندازه
- اضطراب یا تحریکپذیری
- اختلالات در خواب
- از دست دادن اشتها یا پرخوری
- از دست دادن علاقه یا لذت به فعالیتهایی که قبلاً از آنها لذت میبردید
- فراموشی
- احساس بیارزشی یا گناه
- افکار مرگ یا خودکشی
اگر هر یک از این علائم را تجربه میکنید، مهم است که در اسرع وقت کمک بگیرید.
۸. یائسگی
یائسگی، دورهای طبیعی در زندگی زنان است که با توقف قاعدگی به دلیل کاهش سطح هورمونها مشخص میشود. این اتفاق معمولاً در اواخر دهه ۴۰ یا اوایل دهه ۵۰ رخ میدهد.
در حالی که یائسگی بخشی طبیعی از روند پیری است، میتواند با چالشهای مختلفی از جمله علائم جسمی و روحی همراه باشد.
یکی از علت افسردگی یائسگی است. تغییرات هورمونی در این دوران میتواند بر خلق و خو تأثیر بگذارد و منجر به احساس غم و اندوه، تحریکپذیری، اضطراب و کمبود انگیزه شود.
توجه به این نکته ضروری است که همه زنان در دوران یائسگی دچار افسردگی نمیشوند. عوامل مختلفی از جمله سابقه افسردگی، سابقه خانوادگی افسردگی، استرس و مشکلات زندگی میتوانند خطر ابتلا به افسردگی در دوران یائسگی را افزایش دهند.
۹. یکی از علت افسردگی تنهایی است.
احساس تنهایی میتواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت روان افراد داشته باشد و خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد.
علت افسردگی در اثر تنهایی میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله قطع ارتباط با خانواده و دوستان، انزوای اجتماعی، فقدان حمایت عاطفی و یا مشکلات در روابط صمیمی باشد.
زمانی که افراد احساس تنهایی میکنند، ممکن است احساس غم و اندوه، ناامیدی، بیارزشی و بیتفاوتی کنند. آنها همچنین ممکن است از فعالیتهای اجتماعی کناره گیری کنند و احساس جدایی از دیگران داشته باشند.
تحقیقات نشان داده است که تنهایی میتواند به همان اندازه سیگار کشیدن برای سلامتی مضر باشد.
۱۰. مصرف الکل و مواد مخدر علت افسردگی است
در شرایط سخت و طاقتفرسا، برخی افراد به مصرف الکل یا مواد مخدر به عنوان راهی برای مقابله با مشکلات و رهایی از غم و اندوه پناه میبرند. اما این راهحل خطرناکی است که میتواند به جای تسکین، اوضاع را وخیمتر کند.
مصرف الکل و مواد مخدر در دوران افسردگی، نه تنها مشکلات را حل نمیکند، بلکه میتواند به پیامدهای منفی و طولانیمدت منجر شود، از جمله:
- تشدید افسردگی: الکل و مواد مخدر در کوتاهمدت ممکن است احساس شادی و سرخوشی کاذبی ایجاد کنند، اما در نهایت باعث تشدید علائم افسردگی میشوند.
- ایجاد وابستگی: مصرف مداوم الکل و مواد مخدر میتواند منجر به وابستگی شود که ترک آن بسیار دشوار است.
- مشکلات سلامتی: الکل و مواد مخدر میتوانند به سلامت جسمی و روانی آسیب جدی برسانند.
- مشکلات در روابط: مصرف الکل و مواد مخدر میتواند روابط شما با خانواده، دوستان و همکارانتان را مختل کند.
۱۱. یکی از علت افسردگی درد مزمن است.
علت افسردگی در اثر درد مزمن چیزی بیش از ناراحتی فیزیکی مداوم است. میتواند بر تمام جنبههای زندگی شما، از جمله خواب، فعالیت، روابط و عملکرد شغلی تأثیر بگذارد. همچنین میتواند منجر به احساس غم و اندوه، انزوا و افسردگی شود.
ارتباط بین درد مزمن و افسردگی پیچیده است. محققان هنوز در حال بررسی دقیق این موضوع هستند که چگونه این دو بیماری با هم مرتبط هستند. آنها معتقدند که ممکن است عوامل مختلفی از جمله تغییرات در ساختار مغز، انتقال دهنده های عصبی و مسیرهای سیگنال دهی نقش داشته باشند.
در حالی که علت دقیق این ارتباط ناشناخته است، شواهد نشان می دهد که درد مزمن و افسردگی اغلب یک چرخه معیوب ایجاد می کنند. از یک طرف، درد می تواند منجر به افسردگی شود. از سوی دیگر، افسردگی می تواند تحمل درد را دشوارتر کند.
خبر خوب این است که برای درد مزمن و افسردگی کمک وجود دارد. با رویکردی چندوجهی که شامل درمان پزشکی، رواندرمانی، گروههای حمایتی و سایر روشها میشود، میتوانید درد خود را مدیریت کنید، افسردگی خود را کاهش دهید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.
۱۲. تغییرات نامحسوس در مغز
علت افسردگی تنها یک مشکل عاطفی نیست، بلکه بر مغز نیز تاثیر میگذارد. تحقیقات نشان داده است که برخی از افراد مبتلا به افسردگی تغییرات قابلتوجهی در ساختار و عملکرد مغز خود دارند.
علل دقیق این تغییرات هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، دانشمندان معتقدند که عدم تعادل در انتقال دهندههای عصبی در مغز ممکن است نقشی کلیدی داشته باشد.
انتقال دهندههای عصبی مواد شیمیایی هستند که سلولهای عصبی را برای برقراری ارتباط با یکدیگر یاری میکنند. برخی از انتقال دهندههای عصبی، مانند سروتونین، دوپامین و نوراپینفرین، نقش مهمی در تنظیم خلق و خو، انگیزه و احساس لذت دارند.
تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به افسردگی ممکن است سطوح نامتعادلی از این انتقال دهندههای عصبی در مغز خود داشته باشند. برای مثال، سطح سروتونین ممکن است در افراد افسرده پایین باشد.
داروهای ضد افسردگی با افزایش سطح این انتقال دهندههای عصبی در مغز عمل میکنند. این داروها میتوانند به طور موثر علائم افسردگی را در بسیاری از افراد کاهش دهند.
با این حال، هنوز سوالات زیادی در مورد رابطه بین افسردگی و مغز وجود دارد. دانشمندان هنوز در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه و چرا انتقال دهندههای عصبی در افراد مبتلا به افسردگی از تعادل خارج میشوند و چه عوامل دیگری ممکن است در این بیماری نقش داشته باشند.
۱۳. داروهایی که باعث افسردگی می شوند؟
در حالی که داروها میتوانند برای درمان بسیاری از بیماریها و شرایط موثر باشند، برخی از آنها میتوانند عوارض از جمله افسردگی جانبی منفی نیز داشته باشند.
در اینجا برخی از داروهایی که با افزایش خطر افسردگی مرتبط هستند آورده شده است:
- آنتیکولینرژیکها: این داروها برای تسکین گرفتگی معده و اسپاسم عضلانی استفاده میشوند. برخی از نمونههای آنتیکولینرژیکها عبارتند از: بنزتروپین، دیفن هیدرامین و اسکوپولامین.
- باربیتوراتها: این داروها در گذشته برای درمان اضطراب و بیخوابی استفاده میشدند، اما اکنون به دلیل خطر سوء مصرف و وابستگی به ندرت تجویز میشوند.
- بنزودیازپینها: این داروها برای درمان اضطراب و بیخوابی استفاده میشوند. برخی از نمونههای بنزودیازپینها عبارتند از: دیازپام، لورازپام و آلپرازولام.
- بتابلاکرها: این داروها برای درمان فشار خون بالا و برخی از بیماریهای قلبی استفاده میشوند. برخی از نمونههای بتابلاکرها عبارتند از: آتنولول، متوپروپرول و پروپرانولول.
- کورتیکواستروئیدها: این داروها برای درمان التهاب و برخی از بیماریهای خودایمنی استفاده میشوند. برخی از نمونههای کورتیکواستروئیدها عبارتند از: پردنیزولون، دگزامتازون و متیلپردنیزولون.
- گاباپنتین: این دارو برای درمان تشنج و درد عصبی استفاده میشود.
- ایزوترتینوئین: این دارو برای درمان آکنه شدید استفاده میشود.
- مواد افیونی: این داروها برای تسکین درد شدید استفاده میشوند. برخی از نمونههای مواد افیونی عبارتند از: کدئین، مورفین و هیدروکودون.
- مهارکنندههای پمپ پروتون: این داروها برای درمان سوء هاضمه و بیماری رفلاکس اسید معده استفاده میشوند. برخی از نمونههای مهارکنندههای پمپ پروتون عبارتند از: امپرازول، لانسوپرازول و پانتوپرازول.
مهم است که به خاطر داشته باشید که همه افراد که این داروها را مصرف میکنند دچار افسردگی نمیشوند. با این حال، اگر هر یک از علائم افسردگی را تجربه میکنید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما میتواند به شما کمک کند تا مشخص کنید که آیا داروی شما باعث علائم شما میشود یا خیر و در صورت نیاز، گزینههای درمانی جایگزین را به شما پیشنهاد میدهد.
همچنین به یاد داشته باشید که مصرف سه یا چند داروی مرتبط با افسردگی به طور همزمان میتواند خطر ابتلا به افسردگی را بیشتر کند. اگر چندین دارو مصرف میکنید، در مورد خطرات و مزایای هر دارو با پزشک خود صحبت کنید.
افسردگی چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص افسردگی، پزشک ابتدا یک معاینه دقیق انجام میدهد و پس از گرفتن سوابق پزشکی شما، ممکن است شما را به یک روانپزشک برای ارزیابی عمیقتر ارجاع دهد. از آنجایی که افسردگی با آزمایش خون تشخیص داده نمیشود، پزشک از شما سوالاتی درباره افکار و احساسات شما میپرسد. با توجه به علائم و پاسخهای شما، پزشک قادر خواهد بود تا تشخیص نهایی را بگذارد.
افسردگی چگونه درمان می شود؟
برای درمان افسردگی، پزشک ممکن است به شما دارو، روان درمانی یا هردو را تجویز کند. زمانی ممکن است طول بکشد تا راه حل مناسب برای شما پیدا شود. به دلیل اینکه علل و علائم افسردگی میتواند متفاوت باشد، راهحلهای درمانی برای هر فرد باید ویژه و شخصیسازی شود.
انجام ورزش، اجتناب از مصرف مواد مخدر و الکل، و ایجاد یک روال سالم میتواند در کنترل افسردگی موثر باشد. حتماً علائم خود را با پزشک خود به اشتراک بگذارید تا بتوانید یک برنامه درمانی مناسب برای خود پیدا کنید.
سخن پایانی
افسردگی یک موضوع پیچیده است که عوامل مختلفی در آن نقش دارند. پژوهشگران ارتباطاتی را بین ساختار مغز، سوابق خانوادگی، مصرف داروها، بیماری های دیگر و درد مزمن تایید کرده اند. سابقه تروماتیک می تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. علاوه بر این، احتمال ابتلا به افسردگی برای افراد مسن تر یا زنان بیشتر است. غم و اندوه به عنوان واکنش طبیعی به از دست دادن، می تواند به افسردگی شدید منجر شود و در نتیجه غم و اندوه را به طولانی تر کند.
اگرچه ممکن است شما مطمئن نباشید که چه چیزی باعث افسردگی شما شده است، اما باید بدانید که انواع مختلفی از درمانها برای شما در دسترس هستند.
درمان افسردگی بستگی به نوع افسردگی شما دارد و ممکن است شامل گفتاردرمانی، داروها، تغییر سبک زندگی و روشهای خانگی باشد.
هرچند کنار آمدن با علائم افسردگی زمانی که انرژی و انگیزه شما کاهش یافته است ممکن است دشوار به نظر برسد، اما حتی گامهای کوچک و قابل کنترل میتوانند شما را به سمت بهبود و پیشرفت هدایت کنند.