هر چند که مصرف نیکوتین از قدیم‌الایام در کشور ما به صورت کشیدن قلیان رواج داشته، ولی امروزه مصرف این ماده اعتیادآور بسیار زیاد شده است. در نتیجه در این مطلب می‌خواهیم ببینیم نیکوتین چیست؟
اگر شما هم درگیر مصرف نیکوتین به هر شکلی هستید، شاید بهتر است کمی بیشتر با آن آشنا شوید. تا راحت‌تر بتوانید تصمیم بگیرید که مصرف این ماده را ادامه داده یا کم کرده و یا حتی به طور کامل آن را ترک کنید.
متأسفانه یکی از مهم‌ترین مسائلی که دنیای مدرن برای انسان‌ها به همراه آورده، افزایش مصرف نیکوتین در جامعه است و هر چه جلوتر می‌رویم هم سن مصرف این ماده پایین‌تر می‌آید. به‌طوری‌که شاهد مصرف نیکوتین در بین نوجوانان نیز هستیم.
هر ساله تعداد مرگ و میرهایی که به علت مصرف نیکوتین اتفاق می‌افتد، خیلی بیشتر از مجموع مرگ‌های ناشی از ایدز، الکل، مواد مخدر اعتیادآور مانند هروئین، شیشه و کراک، تصادفات، قتل، خودکشی و آتش‌سوزی است.
مصرف نیکوتین و به طور کلی دخانیات، اولین عامل مرگ قابل پیشگیری در دنیا به حساب می‌آید. بنابراین طولانی‌ترین تحقیقی که در مورد تأثیر مصرف دخانیات بر روی سلامت انسان انجام گرفته، کسانی که سیگار می‌کشند به طور میانگین ده سال کمتر از افراد غیرسیگاری عمر می‌کنند.
مصرف نیکوتین به ویژه سیگار اگرچه نوعی اعتیاد است، اما از شیوع بسیار بالایی برخوردار است. امروزه قلیان و پیپ که از دیگر روش‌های مصرف این مخدر هستند، نیز جایگاه خاصی میان اقشار مختلف از جمله جوانان و نوجوانان در کشور ما پیدا کرده‌اند.
این گرایش‌ها به علاوه در دسترس بودن این ماده باعث شده که مضرات مصرف، کم اهمیت‌تر از سایر مواد جلوه داده شده و عوارض آن از دید بسیاری پنهان بماند.
در واقع اولین تأثیر نیکوتین بر مغز و سیستم عصبی است که باعث مختل شدن عملکرد آن می‌شود. نیکوتین در بدن انسان تغییرات بسیار زیادی ایجاد می‌کند. ما در این مطلب قصد داریم، با ماده نیکوتین بیشتر آشنا شده و بفهمیم نیکوتین چیست؟ پس در ادامه با کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر همراه باشید.
نیکوتین چیست؟ نیکوتین با بدن چه می‌کند؟
اما در ادامه ببینیم نیکوتین چیست؟ نیکوتین با بدن چه می‌کند؟ نیکوتین یک یک ماده شیمیایی و ترکیب آلی نیتروژن‌دار است که مصرف آن باعث اعتیاد می‌شود. این ماده بیشتر در گیاهانی مانند تنباکو (نسوار) و در اندازه‌های کمتر در گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، بادمجان و فلفل سبز پیدا می‌شود.
۰٫۳ تا ۵ درصد گیاه خشک تنباکو را نیکوتین می‌سازد و این ماده یک زهر اثر گذار بر سامانه عصبی است که در بسیاری از حشره‌کش‌ها نیز از آن استفاده می‌شود.
نیکوتین در میزان کمتر، یک ماده انگیزنده (محرک زیستی) اعتیادآور و عامل بسیاری از ویژگی‌های روانی دود تنباکو است. نیکوتین سومین ماده اعتیادآور جهان پس از هروئین و کوکائین است.
مصرف آن باعث به وجود آمدن مشکلات جدی در سلامتی می‌شود مانند سفت شدن دیواره شریان‌ها، حملات قلبی و فشارخون. محصولاتی که تنباکو در آن وجود دارد، شامل تنباکوهای قلیان، سیگار، سیگار الکترونیکی و سیگار برگ هستند.
نیکوتین با استنشاق، خوردن و تماس پوستی به بدن جذب می‌شود. مقدار زیاد آن باعث مسمومیت و مرگ می‌شود، اما اساسی‌ترین مشکلی که در رابطه با نیکوتین وجود دارد اعتیادآور بودن آن است.
نیکوتین سیگار عملکرد مغز را تغییر می‌دهد و باعث میل بیشتر افراد به این ماده می‌شود. این ماده مخدر در عرض ۸ ثانیه به مغز می‌رسد، خیلی سریع‌تر از زمانی که آن را می‌جوید، تزریق می‌کنید یا چسب توتون روی پوستتان می‌گذارید.
به همین دلیل است که همیشه در ذهنتان سیگار کشیدن را یک تجربه لذت بخش تلقی می‌کنید، حتی وقتی می‌دانید نمی‌خواهید آن را انجام دهید.
اگر فقط ۶۰ میلی‌گرم توتون خالص را هضم کنید، در عرض چند دقیقه می‌میرید. یک سیگار به طور معمول دارای ۸ میلی گرم نیکوتین است که بسته به این که افراد چقدر به سیگار پک بزند یا چقدر سوراخ‌های تهویه فیلتر، سیگار را پوشش دهند، ۵/۰ الی ۲ میلی گرم از نیکوتینش به فرد می‌رسد.
همچنین هر محصول حاوی تنباکو دارای میزان مختلفی از نیکوتین است. شواهد و علائم نشان می‌دهند، مقدار نیکوتین مصرف شده از سوی فرد بر میزان اعتیاد او تأثیر مستقیم دارد.
طی مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ توسط دکتر استیون تی و همکارانش انجام شد، مشخص شد سیگارهای حاوی نیکوتین کمتر، میزان اعتیادآوری سیگار را کاهش می‌دهند.
تاریخچه نیکوتین
Nicotiana tabacum، نوعی نیکوتین موجود در گیاهان تنباکو از خانواده شب بو است. گیاه توتون و تنباکو محصول بومی قاره آمریکا است و حداقل ۲۰۰۰ سال به عنوان دارو و محرک مورد استفاده قرار گرفته است.
به طور دقیق معلوم نیست که چگونه دخانیات برای اولین‌بار به اروپا رسید. با این حال، اغلب تصور می‌شود که کریستوفر کلمب در هنگام کاوش در قاره آمریکا برای اولین‌بار تنباکو را کشف کرده است.
در پایان قرن نوزدهم، قانون گذاران متوجه تأثیرات مضر نیکوتین شدند. قوانینی تصویب شد که در ۲۶ ایالت، فروش نیکوتین به خردسالان تا سال ۱۸۹۰ در فروشگاه‌ها ممنوع شود.
نیکوتین چگونه مصرف می‌شود؟
نیکوتین در سیگار
نیکوتین در سیگار به عنوان یک ماده اعتیادآور اصلی حضور دارد. سیگارها شامل برگ‌های خشک شده تنباکو است که حاوی نیکوتین و سایر ترکیبات شیمیایی موجود در تنباکو هستند.
سیگار استوانه کاغذی کوچکی است معمولاً به طول حدود ۱۰ سانتی‌متر و قطر ۱۰ میلی‌متر که از برگ‌های بریده یا عمل آمدۀ تنباکو پر می‌شود. سیگار را با پیچیدن تنباکو در کاغذ سیگار که کاغذ نازکی است درست می‌کنند.
در زمان سوزاندن سیگار، حرارت برگ‌های تنباکو باعث آزاد شدن نیکوتین می‌شود و در همراه با دود سیگار به صورت تنفسی جذب می‌شود.
تفاوت سیگار با سیگار برگ در آن است که سیگار برگ در برگ تنباکو پیچیده می‌شود و فیلتر ندارد. سیگارهای معمولی حدود نه میلی‌گرم و سیگارهای برگ بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم نیکوتین دارند.
نیکوتین در پیپ
نیکوتین خیلی از اوغات درون پیپ‌های تنباکویی استفاده می‌شود. پیپ یک وسیله سنتی است که برای استفاده از تنباکو و نیکوتین در برخی فرهنگ‌ها استفاده می‌شود.
پیپ شامل یک سربندی (بولس) و یک لوله است که در آن تنباکو قرار داده می‌شود. نیکوتین موجود در تنباکو توسط حرارت از سوزاندن تنباکو در پیپ آزاد می‌شود و به صورت بخار یا دود تنفس می‌شود.
پیپ در واقع یک وسیله چوبی یا فلزی است که اولین بار برای کشیدن تنباکو، به وسیله اروپاییان اختراع شد. زمانی که پیپ به ایران آمد در آن تغییراتی داده شد و به صورت چپق‌های دسته بلند درآمده و با تزئینات مختلف درآمیخت.
نیکوتین در قلیان
همچنین نیکوتین در قلیان یا شیشه نرجیله (Hookah) استفاده می‌شود. قلیان یک وسیله سنتی است که در برخی فرهنگ‌ها برای مصرف تنباکو و نیکوتین به کار می‌رود. قلیان شامل یک بدنه، یک لوله، یک بشقاب و یک مزرعه (محفظه تنباکو) است.
احتمالاً قلیان وسیله‌ای است که خود ایرانیان آن را ابداع کرده‌اند و از قدیم از آن برای دود کردن تنباکو استفاده می کردند. تنباکویی که برای مصرف قلیان به کار می رود، از درصد نیکوتین بالاتری برخوردار است.
اما از نظر کیفیت و مرغوبیت بسیار پایین‌تر از چیزی است که به عنوان توتون در داخل سیگار استفاده می‌شود و به‌طور طبیعی دودی هم که ایجاد می‌کند، دارای مواد مضر بیشتری است.
