آیا تا به حال احساس کردهاید که روحیهتان به طور ناگهانی و بیدلیل پایین میآید؟ آیا با تغییرات شدید در خلق و خوی خود مواجه شدهاید؟ این احساسات ممکن است نشانههای افسردگی باشند، اما آیا میدانید که انواع افسردگی وجود دارد و یک مفهوم گسترده است؟
از افسردگی اساسی که با احساس بی امیدی و عدم اراده گرفته تا افسردگی فصلی که با تغییرات فصلی در روحیه همراه است یا افسردگی پس از زایمان که پس از تولد کودک اتفاق میافتد، تمام این انواع افسردگی میتوانند زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار دهند.
آیا تا به حال با انواع افسردگی آشنا شدهاید؟ چه علائمی باید برای تشخیص هر یک از این انواع در نظر گرفت؟ و مهمترین اقداماتی که میتوانید برای مدیریت و درمان این انواع افسردگی انجام دهید چیست؟
ما در این مطلب از کلینیک تخصصی ترک اعتیاد طلوعی دیگر به بررسی انواع افسردگی و علائم هریک میپردازیم پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
انواع افسردگی چیست؟
افسردگی یک اختلال خلقی شایع است که می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. انواع افسردگی وجود دارد که هر کدام علائم و ویژگیهای منحصر به فرد خود را دارند. آشنایی با انواع مختلف افسردگی می تواند به شما در درک بهتر این بیماری و کمک مناسب میکند.
انواع افسردگی میتوانند به طور قابل توجهی بر نحوه تفکر، احساس و عملکرد شما در زندگی روزمره تأثیر بگذارند.
احساس غم و اندوه برای چند روز، امری طبیعی و گذراست و به منزله افسردگی تلقی نمیشود.اما اگر این غم و اندوه عمیق و طاقت فرسا باشد و به طور مداوم بیش از دو هفته طول بکشد، می تواند نشانهای از ابتلا به یکی از انواع افسردگی باشد. پزشک میتواند با علائمی که در زیر به آن اشاره کردهایم افسردگی شما را تشخیص دهد که عبارتند از:
- احساس پوچی و ناامیدی
- از دست دادن علاقه یا لذت به فعالیتهایی که قبلاً از آنها لذت میبردید
- تغییرات در اشتها و خواب
- خستگی و کمبود انرژی
- مشکل در تمرکز و حافظه
- احساس بی ارزشی یا گناه
- افکار مرگ یا خودکشی
مهم است که به یاد داشته باشید که افسردگی یک بیماری قابل مدیریت است که با تشخیص و درمان صحیح، اکثر افراد مبتلا به افسردگی میتوانند علائم خود را به طور قابل توجهی بهبود بخشند و کیفیت زندگی خود را افزایش دهند. اگر نگران ابتلای خود به افسردگی هستید، ما در کلینیک طلوعی دیگر آماده خدمت رسانی به شما هستیم.
یک متخصص بهداشت روان می تواند به شما در درک علائمتان، تشخیص نوع افسردگیتان و ارائه بهترین برنامه درمانی برای شما کمک کند.
به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید. میلیون ها نفر در سراسر جهان از افسردگی رنج می برند و با کمک و حمایت مناسب می توانید بر این بیماری غلبه کنید و از زندگی خود لذت ببرید.
۱. افسردگی اساسی یا افسردگی بالینی (MDD)
فسردگی اساسی که به آن افسردگی ماژور هم گفته میشود، یکی از شایعترین انواع افسردگی است که افراد در سراسر جهان تجربه میکنند.
اگر یک روانشناس از اصطلاح “افسردگی بالینی” استفاده کند، به احتمال زیاد منظور او همین نوع افسردگی است.
غم و اندوه یک احساس طبیعی در برابر رویدادهای ناراحتکننده زندگی است و معمولاً زودگذر است. اما افسردگی اساسی وضعیتی فراتر از غم و اندوه است. این احساس ناراحتی و غم عمیق و مداوم است که به طور قابل توجهی در عملکرد و تواناییهای فرد در زندگی روزمره اختلال ایجاد میکند.
نشانههای افسردگی اساسی شامل موارد زیر است:
- حزن و اندوه عمیق و مداوم
- از دست دادن شوق و علاقه به فعالیتهایی که قبلاً لذتبخش بودند
- تغییرات در اشتها و وزن
- اختلالات خواب
- خستگی و کمبود انرژی
- احساس بیارزشی و گناه
- مشکل در تمرکز و تصمیمگیری
- اضطراب و بیقراری
- افکار مرگ و خودکشی
مهم است که به خاطر داشته باشید که همه افراد مبتلا به افسردگی اساسی تمام این علائم را تجربه نمیکنند. برخی از افراد ممکن است فقط چند علامت را داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنند.
۲.انواع افسردگی مداوم (مزمن) یا دیستایمیا (PDD)
افسردگی مداوم، که به آن اختلال دیستایمیا نیز گفته میشود، نوعی از افسردگی است که با خلق و خوی افسرده و غمگین مداوم به مدت حداقل دو سال مشخص میشود. این غم و اندوه عمیق و فراگیر، میتواند بر جنبههای مختلف زندگی فرد، از جمله روابط، کار و عزت نفس او تأثیر منفی بگذارد.
برخلاف افسردگی اساسی که به طور ناگهانی و شدید بروز میکند، افسردگی مداوم به تدریج و در طول زمان شکل میگیرد. افراد مبتلا به این نوع افسردگی ممکن است حتی به یاد نداشته باشند که چه زمانی حالشان خوب بوده است.
مهمترین نشانههای افسردگی مداوم شامل موارد زیر است:
- احساس غم و اندوه
- عدم اشتیاق به فعالیتهایی که قبلاً از آن لذت میبردید
- افزایش عصبانیت و تحریکپذیری
- احساس گناه و خودپنداره
- کاهش عزتنفس
- مشکلات در خواب و خوابیدن زیاد
- احساس ناامیدی و بی امیدی
- خستگی و کاهش انرژی
- تغییرات در اشتها
- مشکل در تمرکز و توجه
- ناتوانی در احساس شادی و خوشحالی
- کنارهگیری از اجتماع و فعالیتهای اجتماعی
گاهی ممکن است یک فرد در افسردگی مداوم، دورههایی از افسردگی اساسی را نیز تجربه کند که به آن افسردگی مضاعف یا مزمن میگویند. افسردگی مزمن ممکن است برای سالهای طولانی ادامه پیدا کند و فرد ممکن است این ویژگیها را بخشی از زندگی روزمره خود بداند.
۳. انواع افسردگی دو قطبی یا مانیک
اختلال دوقطبی که به آن اختلال مانیک-افسردگی نیز گفته میشود، یک اختلال خلقی است که با نوسانات شدید خلقی مشخص میشود. این نوسانات خلقی میتوانند از شیدایی (احساس شدید شادی، انرژی و بیقراری) تا افسردگی (احساس غم و اندوه، ناامیدی و بیانگیزگی) متغیر باشند.
در موارد شدید افسردگی دو قطبی، ممکن است علائم آنقدر شدید و غیرقابل کنترل باشند که فرد نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. این به این دلیل است که در این شرایط، افسردگی میتواند به سلامت و امنیت فرد آسیب برساند.
افراد مبتلا به افسردگی دو قطبی ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- خستگی، بیخوابی و بیحالی
- درد غیرقابلتوضیح و بیقراری روانی حرکتی
- احساس ناامیدی
- ازدستدادن عزتنفس
- تحریکپذیری و اضطراب
- بلاتکلیفی و بینظمی
در فاز شیدایی، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:
- افزایش انرژی
- کاهش زمان خواب
- افزایش تحریکپذیری
- تفکرات بزرگ
- افزایش عزتنفس و اعتمادبهنفس
- رفتار غیرعادی، مخاطرهآمیز و خود ویرانگر
در موارد شدید افسردگی دوقطبی، افراد ممکن است توهم و هذیان تجربه کنند. گاهی اوقات، افراد دورههای مختلط از شیدایی و افسردگی را تجربه میکنند که علائم هر دو بیماری به طور همزمان ظاهر میشوند.
۴. انواع افسردگی فصلی (SAD)
افسردگی فصلی که به اختلال عاطفی فصلی (SAD) نیز معروف است، نوعی از افسردگی است که با تغییر فصلها، به خصوص در پاییز و زمستان، مرتبط است. با کوتاه شدن روزها و کاهش نور خورشید، افراد مبتلا به افسردگی فصلی ممکن است علائمی مانند غم و اندوه، خستگی، کمبود انرژی، از دست دادن علاقه به فعالیتها، تغییرات در اشتها و خواب و مشکل در تمرکز را تجربه کنند.
دلایل دقیق افسردگی فصلی کاملاً شناخته شده نیست، اما به نظر میرسد ترکیبی از عوامل در آن نقش دارند. کاهش نور خورشید میتواند منجر به کاهش سطح ملاتونین، هورمونی که بر خواب و خلق و خو تأثیر میگذارد، شود. همچنین، کمبود ویتامین D که از طریق نور خورشید جذب میشود، ممکن است در بروز افسردگی فصلی نقش داشته باشد.
افسردگی فصلی میتواند کیفیت زندگی فرد را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد. در موارد شدید، ممکن است منجر به مشکلات شغلی، تحصیلی و روابطی شود.
معمولاً در ماههای زمستان، اختلالات زیر بیشتر دیده میشود. افراد ممکن است از پاییز شروع کرده و تا زمستان ادامه دهند:
- کنارهگیری از جامعه و فعالیتهای اجتماعی
- افزایش نیاز به خواب و خواب زیاد
- افزایش وزن ناشی از تغییرات در رژیم غذایی و فعالیتهای بدنی کاهش یافته
- احساس غم، ناامیدی یا بیلیاقتی در روزهای پیدرپی که ممکن است باعث تحتفشار قرار گرفتن و ایجاد اختلالات روحی و روانی شود.
در افسردگی فصلی، فرد ممکن است در یک فصل احساس خوابآلودگی، غم و افزایش وزن داشته باشد. اما در فصل دیگر، احساسات خوبی را تجربه میکند. این اختلال معمولاً در ماههای زمستان بیشتر دیده میشود و علائم از پاییز شروع شده و تا زمستان ادامه دارد.
۵. افسردگی بعد از زایمان (PPD)
تغییرات هورمونی دوران بارداری، طوفانی از احساسات را به همراه دارد و افسردگی پس از زایمان یکی از عوارض شایع این دوران است. این اختلال که میتواند در طول بارداری یا بعد از زایمان آغاز شود، بر خلق و خوی فرد تأثیر منفی میگذارد. تفاوت افسردگی بعد از زایمان با نوسانات خلقی رایج پس از زایمان در شدت و طول مدت علائم است.
نوسانات خلقی پس از زایمان که به عنوان “غم و اندوه پس از زایمان” شناخته میشود، شامل احساسات غم و اندوه، اضطراب و تحریکپذیری است که معمولاً طی دو هفته از بین میرود.
این بیماری شایعتر از آن چیزی است که بسیاری از مردم فکر میکنند و برآورد میشود که از هر ۷ زن ۱ نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر قرار میدهد.
نشانههای افسردگی پس از زایمان شامل موارد زیر است:
- احساس ناراحتی و غم عمیق و مداوم
- نوسانات خلقی شدید
- کنارهگیری از اجتماع
- مشکل در برقراری ارتباط با کودک
- اختلال در اشتها (کاهش یا افزایش ناگهانی)
- احساس درماندگی و ناامیدی
- از دست دادن علاقه به چیزهایی که قبلاً از آنها لذت میبردید
- احساس بیکفایتی یا بیارزشی
- اضطراب و حملات پانیک
- افکار مربوط به آسیب رساندن به خود یا کودک
- افکار خودکشی
۶. اختلال سندروم پیش از قاعدگی ((PMS))
قاعدگی خود تجربه می کنند. این علائم می تواند شامل نوسانات خلقی، تحریک پذیری، افسردگی، اضطراب، خستگی، درد شکم، نفخ و حساسیت سینه باشد.
افسردگی یکی از شایع ترین علائم PMS است. در واقع، تخمین زده می شود که ۳۰ تا ۴۰ درصد از زنان در دوران PMS علائم افسردگی را تجربه می کنند. این نوع افسردگی به عنوان افسردگی پیش از قاعدگی (PMDD) شناخته می شود.
سندروم پیش از قاعدگی می تواند علائم افسردگی قابل توجهی ایجاد کند که در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند. علائم سندروم پیش از قاعدگی معمولاً چند روز قبل از قاعدگی شروع می شود و پس از شروع قاعدگی از بین می رود.
اگر فکر می کنید ممکن است سندروم پیش از قاعدگی داشته باشید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید. درمان های مختلفی مانند دارو، درمان و تغییرات سبک زندگی می تواند به بهبود علائم شما کمک کند.
۷. افسردگی موقعیتی
افسردگی موقعیتی نوعی افسردگی خفیف است که در پاسخ به یک رویداد یا موقعیت استرس زا ایجاد می شود. این رویداد می تواند هر چیزی باشد، مانند از دست دادن شغل، پایان یک رابطه، یا یک مشکل مالی.
برخلاف سایر انواع افسردگی، افسردگی موقعیتی معمولاً کوتاه مدت است و به محض اینکه فرد با شرایط دشوار کنار بیاید، از بین می رود. با این حال، در حالی که افسردگی موقعیتی خفیف تر از سایر انواع افسردگی است، می تواند به طور قابل توجهی بر خلق و خو و توانایی فرد در عملکرد روزانه تأثیر بگذارد.
علائم افسردگی موقعیتی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- غم و اندوه
- اضطراب
- تحریک پذیری
- خستگی
- مشکل در تمرکز
- از دست دادن علاقه به فعالیتها
- تغییرات در اشتها
- مشکل در خوابیدن
۸. افسردگی خندان (آتیپیک)
افسردگی خندان، که به عنوان افسردگی آتیپیک نیز شناخته میشود، نوعی از افسردگی است که با تناقض آشکار بین ظاهر شاد و خوشحال فرد و غم و اندوه عمیق و ناامیدی پنهان در درون او مشخص میشود.
در حالی که افراد مبتلا به افسردگی معمولی علائمی مانند غم و اندوه، انزوا و فقدان علاقه به فعالیتها را به وضوح نشان میدهند، افراد مبتلا به افسردگی خندان میتوانند در ظاهر شاد، سرزنده و موفق به نظر برسند. آنها ممکن است در اجتماعات فعال باشند، به طور مرتب سر کار یا مدرسه بروند و به وظایف خود عمل کنند، اما در خلوت خود با احساس پوچی، بیارزشی و ناامیدی دستوپنجه نرم میکنند.
این تناقض بارز میتواند تشخیص و درک این نوع افسردگی را برای خود فرد و اطرافیانش دشوارتر کند. به همین دلیل، افسردگی خندان را میتوان افسردگی پنهان یا افسردگی زیرزمینی نیز نامید.
علائم این نوع افسردگی عبارتند از:
- تغییرات اشتها و وزن: افراد مبتلا به افسردگی غیرمعمول ممکن است اشتهای زیادی داشته باشند و وزن اضافه کنند یا برعکس، اشتهای خود را از دست بدهند و وزن کم کنند. همچنین ممکن است در مورد تصویر بدن خود احساس منفی داشته باشند.
- اختلالات خواب: بیخوابی یا خواب بیش از حد معمول در این افراد شایع است.
- احساسات سنگینی در بدن: ممکن است احساس سنگینی یا بیحسی در دستها و پاها داشته باشند.
- حساسیتهای عاطفی: این افراد ممکن است به طور غیرمعمولی نسبت به طرد شدن، انتقاد یا سایر موقعیتهای عاطفی حساس باشند.
- دردهای جسمی: دردهای مختلف مانند سردرد، درد معده یا درد عضلات میتوانند در آنها رخ دهد.
- خلق و خوی ناپایدار: نوسانات خلقی شدید و تحریکپذیری از جمله علائم شایع این نوع افسردگی است.
اگر چند مورد از این علائم را تجربه میکنید، به خصوص اگر به نظر میرسد که بدون دلیل مشخصی رخ میدهند، یا اگر این علائم بر زندگی روزمره شما تأثیر منفی میگذارند، مهم است که برای تشخیص و درمان به یک متخصص بهداشت روان مراجعه کنید.
۹. انواع افسردگی سایکوتیک یا روان پریشی
افسردگی سایکوتیک، نوعی از افسردگی شدید است که با علائم روانپریشی همراه است. علائم روانپریشی به معنای از دست دادن تماس با واقعیت است و میتواند شامل توهم (شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند) یا هذیان (باورهای غلط و غیرمنطقی) باشد.
افسردگی سایکوتیک میتواند بسیار ناتوانکننده باشد و در موارد شدید، فرد ممکن است نیاز به مراقبت در بیمارستان داشته باشد. این نوع افسردگی اغلب با علائم افسردگی معمولی مانند غم و اندوه عمیق، احساس پوچی یا بیارزشی، خستگی، از دست دادن علاقه به فعالیتها، تغییرات در اشتها و خواب و مشکل در تمرکز همراه است.
علائم این افسردگی شامل موارد زیر است:
- توهم
- هذیان
- غم و اندوه عمیق
- خستگی
- از دست دادن علاقه به فعالیتها
- تغییرات در اشتها
- اختلالات خواب
- مشکل در تمرکز
- اضطراب و تنش
- احساس گناه یا شرم
- افکار مرگ یا خودکشی
این فقط لیستی از علائم شایع افسردگی سایکوتیک است. همه افراد این علائم را تجربه نمیکنند و ممکن است علائم دیگری نیز وجود داشته باشد. اگر شما یا کسی که میشناسید هر یک از این علائم را تجربه میکنید، مهم است که برای تشخیص و درمان به یک متخصص بهداشت روان مراجعه کنید.
چه چیزی باعث افسردگی میشود؟
علل افسردگی به طور کامل شناخته شده نیست، اما به احتمال زیاد ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، اجتماعی و محیطی در آن نقش دارند.
برخی از عوامل خطر ابتلا به افسردگی عبارتند از:
- سابقه خانوادگی افسردگی
- رویدادهای استرس زا یا تروما در زندگی و دوران کودکی
- برخی از بیماریهای خاص مانند بیماری قلبی، سکته مغزی و سرطان
- سوء مصرف مواد
- برخی از داروها
افسردگی چگونه درمان میشود؟
درمان مؤثر برای انواع مختلف افسردگی وجود دارد. درمان معمولاً شامل ترکیبی از دارو و روان درمانی است.
داروهای ضدافسردگی میتوانند به بهبود خلق و خوی فرد کمک کنند، در حالی که روان درمانی می تواند به فرد در درک و مقابله با علائم و الگوهای تفکر منفی خود کمک کند.
در برخی موارد، ممکن است از روشهای درمانی دیگر مانند تحریک مغناطیسی فرا جمجمه ای (TMS) یا تحریک الکتریکی عمیق مغز (DBS) نیز استفاده شود.
برای شناسایی و درمان انواع افسردگی به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
اگر فکر می کنید ممکن است افسرده باشید، اولین قدم مهم این است که برای کمک به یک متخصص بهداشت روان مراجعه کنید. دو نوع اصلی از متخصصان بهداشت روان که می توانند به شما در درمان افسردگی کمک کنند، روانپزشک و روانشناس هستند.
روانپزشک یک پزشک است که در تشخیص و درمان اختلالات سلامت روان از جمله افسردگی تخصص دارد. آنها مجاز به تجویز دارو هستند و همچنین ممکن است از درمان های دیگر مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) استفاده کنند.
روانشناس یک متخصص بهداشت روان است که دارای مدرک دکترای روانشناسی است. آنها در ارائه درمان های روانشناختی مانند CBT تخصص دارند و همچنین ممکن است از سایر روش های درمانی مانند درمان بین فردی (IPT) یا درمان مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) استفاده کنند.
در نهایت، بهترین نوع متخصص بهداشت روان برای شما به نیازها و ترجیحات فردی شما بستگی دارد. برخی از افراد ترجیح می دهند با روانپزشکی که می تواند دارو تجویز کند، کار کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است ترجیح دهند با روانشناسی که بر روی درمان های روانشناختی تمرکز دارد، کار کنند.
سؤالات متداول درباره افسردگی
۱.از کجا بفهمیم افسردگی داریم؟
اگر هر کدام از علائمی که در این مقاله شرح داده شده است را تجربه میکنید، مهم است که در اسرع وقت به دنبال کمک حرفهای باشید. مراجعه به روانشناس یا روانپزشک اولین قدم برای دریافت تشخیص و درمان صحیح است.
در طول جلسه مشاوره، حتماً تمام اطلاعات مربوطه را به طور کامل و صادقانه با پزشک خود در میان بگذارید. این شامل مواردی مانند زمان شروع علائم، چگونگی تأثیر آنها بر زندگی روزمره شما، سابقه خانوادگی بیماری روانی و هر گونه دارویی است که مصرف میکنید. هرچه اطلاعات بیشتری به پزشک خود بدهید، آنها بهتر میتوانند اختلال شما را تشخیص داده و یک برنامه درمانی مناسب برای شما ایجاد کنند.
۲. آیا غمگین بودن همان افسردگی است؟
غم یک احساس طبیعی و گذرا است که در پاسخ به رویدادها یا شرایط دشوار ایجاد میشود. مرگ یکی از عزیزان، از دست دادن شغل یا پایان یک رابطه میتواند باعث غم و اندوه شود. غم و اندوه معمولاً با علائمی مانند گریه، احساس ناامیدی و از دست دادن علاقه به فعالیتها همراه است. با گذشت زمان و با سازگاری با شرایط جدید، غم و اندوه معمولاً از بین میرود.
افسردگی یک اختلال خلقی جدی است که میتواند بر افکار، احساسات و رفتار شما تأثیر بگذارد. برخلاف غم و اندوه، افسردگی بدون دلیل مشخصی رخ میدهد و میتواند برای هفتهها یا ماهها ادامه داشته باشد.
۳. نشانه های افسردگی در کودکان چیست؟
افسردگی در کودکان ممکن است با نشانههای مختلفی همراه باشد. برخی از علائم و نشانههای افسردگی در کودکان شامل مشکلات رفتاری در محیط مدرسه مانند عصبانیت یا خشونت، تغییرات در الگوی خواب مانند خواب بیش از حد یا کمتر از حد، احساسات غمگینی، اندوه یا بیحالی، عدم علاقه به فعالیتهای سرگرمکننده و بازیها، کاهش سطح انرژی و فعالیت، تحریکپذیری بیش از حد یا عکسالعملهای خشونتآمیز، افزایش یا کاهش وزن، مشکلات تغذیهای، مشکلات تمرکز و حافظه، افزایش شکایت از علائم جسمی ناشی از استرس، و احساس عدم ارزشیابی و خودکشی میباشد. شناخت این نشانهها و ارتباط با متخصصان مربوطه میتواند در تشخیص و مدیریت افسردگی در کودکان مؤثر باشد.