درمان اضطراب و اعتیاد، در دنیای پر مشغله امروزی به موضوعاتی فراگیر تبدیل شده است که افراد در هر سن و پیشینهای را تحت تأثیر قرار میدهد.
اضطراب باعث احساس مداوم ناراحتی و ترس میشود که میتواند افراد را فلج کند و بر زندگی روزمره و رفاه کلی آنها تأثیر بگذارد.
از سوی دیگر، اعتیاد که اغلب با تلاش برای خود درمانی علائم اضطراب تحریک میشود، میتواند به چرخهای از رفتارهای مخرب منجر شود که اضطراب را تشدید میکند.
درک ارتباط پیچیده بین این دو بیماری در ایجاد کنترل درمانی مؤثر توسط پزشک که به علتهای زمینهای رسیدگی کنند و راهی به سوی بهبودی ارائه میدهند، حیاتی است.
افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی ممکن است به مواد یا رفتارها به عنوان راهی برای کاهش موقت علائم خود روی آورند.
الکل، مواد مخدر، قمار، یا حتی استفاده بیش از حد از فناوری میتواند یک فرار موقت از افکار مضطرب و ناراحتی جسمی ایجاد کند.
ما در کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر با کمک متخصصین مجرب راهبردهای مبارزه و درمان اضطراب را به شما نشان میدهیم.
اضطراب چیست؟
اضطراب پاسخی طبیعی به خطرات و تهدیدات احتمالی است. این احساس ترس و نگرانی دائمی است که میتواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند محیط، ژنتیک و شیمی مغز قرار گیرد.
برخی از علائم رایج اضطراب عبارتند از:
- افزایش ضربان قلب
- تنفس سریع
- مشکل در تمرکز
- بی قراری
درمان اضطراب میتواند در هر فردی به طور متفاوتی بروز کند. برای برخی، ممکن است منجر به احساس بال زدن در قلب و معده شود، در حالی که برخی دیگر ممکن است حملات پانیک و درد قفسه سینه را تجربه کنند.
توجه به این نکته ضروری است که بین اضطراب روزمره که به سرعت از بین میرود و اختلالات اضطرابی تمایز وجود دارد.
هنگامی که اضطراب غیر قابل کنترل میشود و به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فردی تأثیر میگذارد، ممکن است به عنوان یک اختلال اضطرابی طبقه بندی شود.
چه راههایی برای مدیریت و درمان اضطراب وجود دارد؟
با استفاده از روشهای مختلف میتوان اضطراب را به طور مؤثر مدیریت و درمان کرد. یکی از این رویکردها، درمان شناختی – رفتاری (CBT) است که نشان داده شده است برای کمک به افراد برای مقابله با درمان اضطراب بسیار مفید است.
علاوه بر این، داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای فشار خون و آرامبخشها وجود دارند که میتوانند به رفع عدم تعادل مواد شیمیایی مغز مرتبط با اضطراب کمک کنند.
علاوه بر درمان و دارو، چندین تکنیک و روش دیگر وجود دارد که میتواند به کاهش اضطراب کمک کند.
ورزش منظم، حفظ یک رژیم غذایی سالم، درگیر شدن در فعالیتهایی مانند یوگا و مدیتیشن، و استفاده از رایحه درمانی همگی نمونههایی از استراتژیهای جایگزین هستند که میتوانند به مدیریت و درمان اضطراب کمک کنند.
این روشها با ترویج آرامش، کاهش استرس و تقویت حس خوب عمل میکنند. یافتن ترکیبی از رویکردهایی که برای هر فردی بهترین کار را انجام میدهد، مهم است، زیرا تجربه هر فردی با اضطراب منحصر به فرد است.
۱. داروها برای درمان اضطراب
قبل از شروع هر درمانی، معمولاً پزشک در مورد سابقه پزشکی و سابقه خانوادگی شما جویا میشود. بر اساس علائم نشان داده شده، نوع خاص برای درمان اضطراب و شدت آن، پزشک دوز مناسبی از دارو را تجویز میکند.
بخشی از این فرایند شامل گفتگو با شما در مورد مزایا و عوارض جانبی احتمالی داروهای تجویز شده است.
در برخی موارد، پزشک شما ممکن است روان درمانی، ورزش یا سایر گزینههای غیر دارویی را همراه با درمان تجویز شده توصیه کند.
توجه به این نکته ضروری است که همه اختلالات اضطرابی نیاز به دارو ندارند.
انتخاب درمان اضطراب بستگی به فرد و ویژگیهای خاص وضعیت او دارد. همیشه توصیه میشود با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی مشورت کنید تا مناسبترین اقدام برای مدیریت اضطراب را تعیین کنید.
داروهای ضد اضطراب
- بنزودیازپینها
بنزودیازپینها دستهای از داروها هستند که معمولاً برای درمان اختلالات اضطرابی مختلف از جمله اضطراب اجتماعی و اختلال اضطراب فراگیر تجویز میشوند. علاوه بر این، آنها همچنین برای مدیریت اختلالات خواب و صرع استفاده میشوند.
برخی از داروهای بنزودیازپینها عبارتند از:
- کلونازپام
- آلپرازولام
- لورازپام
- اگزازپام
در حالی که بنزودیازپینها میتوانند در کاهش علائم و درمان اضطراب مؤثر باشند، مهم است که از عوارض جانبی و خطرات احتمالی مرتبط با استفاده از آنها آگاه باشید. برخی از این خطرات عبارتند از:
- احتمال اعتیاد یا وابستگی
- تحمل، به این معنی که با گذشت زمان ممکن است اثربخشی دارو کاهش یابد
- سردرد
- سرگیجه
- از دست دادن حافظه
شایان ذکر است که داروهای ضد اضطراب، از جمله بنزودیازپینها، به دلیل خطرات و عوارض جانبی احتمالی، معمولاً برای استفاده طولانی مدت توصیه نمیشوند.
این داروها معمولاً برای تسکین کوتاه مدت یا به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع که ممکن است شامل درمان، تغییر شیوه زندگی و سایر رویکردهای غیر دارویی نیز باشد، تجویز میشوند.
مانند هر دارویی، توصیه میشود با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی مشورت کنید تا در مورد مزایا و خطرات بالقوه مرتبط با استفاده از بنزودیازپینها صحبت کنید، و همچنین گزینههای درمان اضطراب دیگری را که ممکن است برای نیازهای خاص شما مناسبتر باشد، بررسی کنید.
داروهای ضد افسردگی برای درمان اضطراب
درست است که داروهای ضد افسردگی برای درمان بیماران مبتلا به افسردگی ساخته شدهاند. اما برخی از داروهای ضد افسردگی نقش مهمی در درمان اضطراب دارند.
تغییرات در شیمی مغز باعث اضطراب میشود و گاهی اوقات داروهای ضد افسردگی میتوانند این مشکلات را حل کنند.
اگر اضطراب فرد را منزوی و افسرده میکند، پزشکان برای درمان اضطراب داروهای ضد افسردگی را توصیه میکنند.
اما مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین و مهارکنندههای بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین داروهایی هستند که برای درمان اضطراب استفاده میشوند.
انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی وجود دارد، از جمله:
- فلوکستین
- سرترالین
- لوکستین
- پاروکستین
از عوارض جانبی دارو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تهوع و استفراغ
- خستگی
- خواب آلودگی
- دهان خشک
- سرگیجه شدید
- بیخوابی
- یبوست
مسدود کنندههای بتا برای درمان اضطراب
بتا بلاکرها عمدتاً برای درمان بیماریهای مربوط به فشار خون و مشکلات قلبی استفاده میشوند. با این حال، آنها همچنین میتوانند برای مدیریت علائم فوبیای اجتماعی تجویز شوند، به ویژه در شرایطی که با مشکلات صحبت کردن مواجه میشوند.
در کوتاه مدت، مسدودکنندههای بتا میتوانند با کاهش ضربان قلب در کاهش علائم و درمان اضطراب موثر باشند که میتواند به کاهش حملات پانیک کمک کند.
توجه به این نکته مهم است که اگرچه بتابلوکرها ممکن است تسکین موقتی ایجاد کنند، اما راه حلی طولانی مدت برای اختلالات اضطرابی محسوب نمیشوند.
برخی از بتا بلوکرهای رایج عبارتند از:
- آتنولول
- بتاکسولول
- متوپرولول
- پروپرانولول
مانند هر دارویی، مسدود کنندههای بتا میتوانند عوارض جانبی داشته باشند، از جمله:
- تنگی نفس
- تغییرات خلقی بالقوه، مانند افسردگی
- مشکلات خواب
- کاهش فشار خون
- کاهش ضربان قلب
بسیار مهم است که با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی مشورت کنید تا در مورد مزایا و خطرات بالقوه بتابلوکرها و همچنین کشف سایر گزینههای درمانی که ممکن است برای شرایط فردی مناسبتر باشند، صحبت کنید.
۲. درمانهای روان شناختی
همچنین روانشناختی شامل اشکال مختلف درمانی، از جمله تعاملات گروهی و فردی، با هدف پرداختن به نگرانیهای سلامت روان است.
اغلب به عنوان گفتار درمانی از آن یاد میشود، بر اصلاح الگوهای فکری ما تمرکز میکنند و به ما کمک میکنند تا راهبردهای مقابلهای مؤثری برای درمان اضطراب و عبور از چالشهای زندگی ایجاد کنیم.
از سوی دیگر، گفتار درمانی در درجه اول بر بهبود مهارتهای ارتباطی و زبانی تمرکز دارد و ارتباط مستقیمی با درمان اضطراب یا استرس ندارد.
هدف از درمانهای روانشناختی شناسایی علل زمینهای استرس و اضطراب، ارائه تکنیکهایی برای مدیریت و پیشگیری از عود علائم اضطراب است.
چند نمونه از درمانهای شناختی عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این رویکرد بر شناسایی و اصلاح الگوهای فکری منفی و رفتارهایی که به اضطراب کمک میکنند، تمرکز دارد.
- مواجهه درمانی: این نوع درمان اضطراب شامل قرار دادن تدریجی و ایمن افراد در موقعیتهای اضطرابآور است که به آنها امکان میدهد انعطافپذیری داشته باشند و پاسخهای اضطرابی را کاهش دهند.
- روانشناسی مثبت: این رویکرد درمانی بر ایجاد نقاط قوت، پرورش احساسات مثبت و افزایش رفاه کلی تأکید دارد.
- شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT): ترکیب شناخت درمانی با تکنیک های ذهن آگاهی، MBCT به افراد کمک میکند تا آگاهی از افکار و احساسات خود را برای کاهش اضطراب و جلوگیری از عود، پرورش دهند.
در حالی که جلسات درمانی اضطراب حضوری و به طور سنتی معمول بوده است، درمانهای آنلاین به طور فزایندهای در دسترس هستند و در موارد خاص اثربخشی قابل مقایسهای از خود نشان دادهاند.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که درمانهای شناختی یکی از مؤثرترین درمانها برای اضطراب به حساب میآیند، هم به عنوان درمانهای مستقل و هم در ترکیب با دارو. با این حال، کار با یک متخصص سلامت روان واجد شرایط برای تعیین بهترین رویکرد درمانی برای نیازهای خاص هر فرد ضروری است.
۳. روشهای درمانی خانگی برای درمان اضطراب
- رایحه درمانی
آروماتراپی یک روش درمانی باستانی است که قدمت آن به حدود هزار سال پیش میرسد. این شامل استفاده از عصارههای گیاهی و روغنهای طبیعی برای ارتقا سلامت ذهنی و جسمی است.
راههای مختلفی برای انجام رایحه درمانی وجود دارد، مانند استنشاق اسانسهای طبیعی یا ترکیب آنها در حمامها یا پخش کنندههای هوا.
آروماتراپی معمولاً برای موارد زیر استفاده میشود:
- بهبود خلق و خو
- کاهش ضربان قلب
- کاهش فشار خون بالا
- بهبود کیفیت خواب
برخی از اسانسهای تسکین دهنده محبوب مورد استفاده در درمان اضطراب رایحه درمانی است که عبارتند از:
- اسطوخودوس
- گریپ فروت
- رزماری
- ترنج
علاوه بر این، روش دیگری که میتواند برای تسکین اضطراب مفید باشد، مصرف چای بابونه است.
تحقیقات نشان می دهند افرادی که روزانه ۲۲۰ میلی گرم چای بابونه به مدت ۵ روز مصرف کردهاند در مقایسه با افرادی که از دارو استفاده میکنند علائم اضطراب را کاهش دادهاند.
اعتقاد بر این است که بابونه دارای خواصی مشابه داروهای بنزودیازپین است که به دلیل اثربخشی آنها در کاهش و درمان اضطراب، اختلالات خواب و علائم اضطراب شناخته شده است.
درمانهای جایگزین مختلفی نیز برای کمک به کاهش اضطراب یافت میشود ، از جمله:
- ورزش منظم
- ملاحظات تغذیهای
- یوگا
- مدیتیشن (پرهیز از الکل و مواد مخدر)
- طب سوزنی
- مصرف اسیدهای چرب امگا ۳
- ماساژ درمانی
این درمانها میتوانند مکمل سایر روشهای درمانی باشند و ممکن است به بهبود رفاه و کاهش درمان اضطراب کمک کنند.
مانند هر درمان دیگری، مشورت با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی برای تعیین مناسبترین رویکرد برای نیازهای خاص شما و اطمینان از استفاده مناسب از روغنهای ضروری و درمانهای جایگزین برای نتایج بهینه ضروری است.
کدام داروهای اضطراب باعث اعتیاد میشود؟
داروهای اضطراب خاصی وجود دارند که اگر طبق تجویز یا برای مدت طولانی استفاده نشوند، پتانسیل ایجاد اعتیاد یا وابستگی را دارند.
این داروها معمولاً متعلق به گروهی از داروها به نام بنزودیازپینها هستند. توجه به این نکته مهم است که اعتیاد و وابستگی میتواند با هر دارویی در صورت عدم استفاده طبق دستور یا در صورت استفاده نادرست ایجاد شود.
برخی از بنزودیازپینهای رایج که برای اضطراب تجویز میشوند عبارتند از:
- آلپرازولام (زاناکس)
- لورازپام (آتیوان)
- دیازپام (والیوم)
- کلونازپام (کلونوپین)
در حالی که بنزودیازپینها میتوانند در مدیریت علائم و درمان اضطراب مؤثر باشند، پتانسیل بالایی برای سوء استفاده و اعتیاد دارند.
به خصوص اگر برای مدت طولانی یا در دوزهای بالاتر از حد تجویز مسشود استفاده کنند. قطع ناگهانی مصرف بنزودیازپینها نیز میتواند منجر به درمان اضطراب و علائم ترک شود، به همین دلیل است که توصیه میشود به تدریج دارو را تحت نظارت پزشک قطع کنید.
در هنگام استفاده از هر داروی اضطراب، همکاری نزدیک با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی، رعایت دوز و مدت زمان تجویز شده آنها و در صورت داشتن سابقه سوءمصرف مواد یا اعتیاد، به آنها اطلاع دهید.
ترک اعتیاد داروهای ضد اضطراب چگونه امکان پذیر است؟
غلبه بر اعتیاد به داروهای ضداضطراب فرایند پیچیدهای است که نیازمند رویکردی چند وجهی است. برای دریافت راهنمایی و پشتیبانی شخصی، مشورت با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی که در درمان اضطراب و اعتیاد تخصص دارد بسیار مهم است.
آنها وضعیت خاص شما را ارزیابی میکنند و برنامهای متناسب با نیازهای شما ایجاد میکنند.
یکی از مراحل مهم در بهبودی از اعتیاد و به داروهای ضد اضطراب، کاهش تدریجی آن است. قطع ناگهانی این داروها میتواند منجر به علائم شدید ترک شود. یک متخصص مراقبتهای بهداشتی برای درمان اضطراب و یک برنامه کاهش یافته ایجاد میکند و به تدریج دوز را در طول زمان کاهش میدهد.
این رویکرد کمک میکند تا ناراحتی ناشی از ترک دارو به حداقل برسد و در عین حال به بدن شما اجازه میدهد تا خود را با سطوح پایینتر دارو سازگار کند.
مشاوره و درمان نیز اجزای حیاتی فرایند بهبودی هستند. درگیر شدن در درمان، مانند درمان شناختی – رفتاری (CBT) یا روان درمانی، میتواند به شما در درک علل زمینهای اعتیاد و ایجاد مکانیسمهای مقابلهای سالم کمک کند.
این رویکردهای درمانی همچنین میتوانند به هر گونه شرایط سلامت روانی که ممکن است به اعتیاد کمک کرده باشد، رسیدگی کند.
علاوه بر کمک حرفهای و حمایت دیگران، ایجاد تغییرات در سبک زندگی برای درمان اضطراب ضروری است.
اتخاذ یک سبک زندگی سالم میتواند تأثیر مثبتی بر بهبودی شما بگذارد. ورزش منظم، یک رژیم غذایی متعادل، و تمرین تکنیکهای کاهش استرس مانند مدیتیشن یا تمرکز حواس میتواند به سلامت کلی شما کمک کند و به مدیریت هوس و اضطراب کمک کند.
سخن پایانی
درمان اضطراب به طور کامل، به یکپارچه واکنشهای زیستی، روانشناختی و اجتماعی باید مورد توجه قرار گیرند.
شناخت رابطه پیچیده و عوارض باعث میشود مراحل روانشناختی و رفتار درمانی بر اساس دلایل اصلی ایجاد کند و طرحهای درمانی سفارششده را برای تأمین حمایت لازم و ارائه یک روش درمان اضطراب مناسب ارائه دهد.
از طریق تلفیقی از درمانهای روانشناختی، مواد دارویی، تغییر سبک زندگی و ارائه یک محیط حمایتکننده، که با بهبودی و مبارزه با معالجه میکنند، قادر به آغاز مسیری از بهبود و بهسازی پایداری هستند که به بهبودی کامل روحی و جسمی کمک میکنند.