یکی از خطرناک‌ترین مواد مخدر که اکنون در دسترس است، شیشه است. شیشه یک ماده مخدر بسیار قوی و اعتیادآور است و مصرف طولانی مدت آن می‌تواند به سلامتی جسمی، روانی و روابط افراد آسیب بسیار زیادی بزند.
جالب است بدانید، سوء مصرف مت‌آمفتامین درصد بیشتری نسبت محرک‌های دیگر در جهان دارد. در ادامه برای آشنایی بیشتر با ماده خطرناک شیشه با کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر همراه باشید.
شیشه چیست؟
شیشه در واقع نام غیر علمی و رایج همان داروی مت‌آمفتامین که به انگلیسی Methamphetamine نامیده می‌شود، می‌باشد. این ماده در بازار سیاه با نام شیشه یا کرانک، کریستال، مت و گچ و در بین جوانان و نوجوانان با نام آیس هم شناخته می‌شود.
شیشه در واقع یک داروی محرک قوی با پتانسیل بالای اعتیادآوری است که سیستم عصبی مرکزی شخص را تحت تأثیر قرار می‌دهد و سوءمصرف آن باعث آسیب‌های جبران ناپذیری می‌شود.
شیشه که جزو دسته روان گردان‌ها می‌باشد، از قوی‌ترین مت‌آمفتامین‌ها است. این ماده با شکل ظاهری کریستالی، سفید رنگ و بدون بو و بامزه‌ای بسیار تلخ است که قابلیت حل شدن در آب یا الکل را دارد. ماده مخدر شیشه مانند شکر است که در بسته‌های بسیار کوچکی توزیع می‌گردد.
شیشه از ماده‌های مصنوعی و آزمایشگاهی و در آزمایشگاه‌های غیر قانونی به شکل کریستال‌های خرد شده یخ، تولید می‌شوند. یعنی مانند دیگر مواد مخدر همچون تریاک، هروئین، کوکائین، ماری‌جوانا و … منشأ در طبیعت ندارد.
این ماده که اولین بار در سال ۱۸۸۷ در آلمان به طور مصنوعی ساخته شده، در ابتدا برای درمان افسردگی، بیش‌فعالی و اضافه وزن‌های مزمن، توسط پزشک متخصص استفاده می‌شد. اما با روشن شدن عوارض مصرف و اعتیاد زایی آن کاربرد درمانی آن قطع شد.
برای افرادی با عارضه اختلال کم توجهی_بیش فعالی مصرف این دارو تا آخر عمر لازم و واجب است. این نکته با تحقیقات متخصصین این حوزه، نسبت به تاثیرات متفاوت این دارو در افراد با عارضه بیش فعالی نسبت به افراد بدون این عارضه ثابت شده است. این موضوع به دلیل وجود تعداد کمتر مکنده های هورمون سرخوشی در سیستم عصبی افراد بیش فعال است.
اما در افراد بدون عارضه اختلال کم توجهی، مت آمفتامین در مصارف ابتدایی و دوزهای کم، با تحریک مکنده‌های مربوط به جمع‌آوری کردن هورمون سرخوشی مغز، باعث افزایش انرژی کاذب و تمرکز غیرطبیعی، سرخوشی کاذب با کاهش اشتها و بیخوابی می‌شود.
این ماده در دوزهای کم، باعث افزایش انرژی کاذب و تمرکز غیرطبیعی، سرخوشی کاذب با کاهش اشتها و بیخوابی در افراد می‌شود. در دوزهای بالا هم می‌تواند عوارض خطرناکی، مانند تشنج، خونریزی مغزی و روان‌پریشی را در آنها ایجاد کند.
همچنین مصرف طولانی مدت مت‌آمفتامین، عواقب جسمی، روانی و اجتماعی بسیاری را برای این مصرف‌کنندگان در پی دارد. اگر ترک شیشه با روش‌های اصولی انجام نشود، می‌تواند تأثیرات جبران ناپذیری روی سیستم عصبی و روان بیمار داشته باشد.
شیشه در بازه زمانی ۹ تا ۱۲ ساعت بیشترین اثر را روی بدن خواهد داشت و توهم آن زیاد است. اثر آن روی بدن به این صورت است که دوپامین و نور اپی نفرین را بیش از حد در بدن ترشح می‌کند و سیستم عصبی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
یکی از دلایل نیاز بیماران دچار اعتیاد به روش‌های تخصصی ترک شیشه به خاطر روش‌های مختلف سوءمصرف این مواد اعتیادآور است.
شیشه را می‌توان در آب یا الکل حل و به بدن تزریق کرد، همچنین فرم‌های استنشاقی و خوراکی نیز مصرف می‌شوند. تزریق و استنشاق این دارو حسی قوی و فوری برمی‌انگیزد.
با این که نشئگی آن شاید خیلی قوی باشد، اما کوتاه است. این موضوع باعث می‌شود افراد وابسته به این ماده هر ۱۵ دقیقه مصرف داشته باشند، تا بتوانند سرخوشی خود را حفظ کنند.
ساختار شیمیایی شیشه
ترکیب اصلی این ماده (مت‌آمفتامین) از آمفتامین C9H13N گرفته شده که یک ماده محرک و اعتیاد آور است و مغز و سیستم عصبی را به شدت تحریک می‌کند و از نظر شیمیایی اثر آن از آمفتامین بیشتر است.
این ماده به شکل پودری سفیدرنگ (شبیه بلورهای شیشه)، بدون بو و تلخ وجود دارد که به راحتی در نوشیدنی‌های الکلی و غیرالکلی حل می‌شود.
مت‌آمفتامین به صورت کلی از احیا شدن سودوافدرین به وسیله فسفر قرمز سنتز می‌شود. در روش دیگر از فنیل‌استیک اسید و متیل آمین برای ساخت مت‌آمفتامین استفاده می‌شود.
همانطور که گفتیم شیشه یک ماده مصنوعی است و برخلاف بعضی از مواد مانند تریاک، هروئین، کوکائین و … منبع طبیعی در محیط ندارد و به صورت مصنوعی در آزمایشگاه‌های غیر مجاز تولید می‌شود.
این آزمایشگاه‌ها ممکن است در زیرزمین منازل، کارگاه‌ها و یا هتل‌ها و مسافرخانه‌ها باشد. روش تولید این ماده نیز از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت است و ترکیبات شیمیایی که در ساخت آن نیز به کار می‌رود از تنوع بسیاری برخوردار است.
اثرات مت‌آمفتامین بر مغز
به طور کلی مصرف شیشه به شدت بر خلق و خوی فرد اثر می‌گذارد. ۱۰ ثانیه پس از مصرف این ماده، شیشه بلافاصله وارد گردش خون شده و سپس به مغز می‌رسد و از آنجا بر سیستم اعصاب مرکزی تأثیر مستقیم می‌گذارد.
ماده مخدر شیشه قسمت لذت در مغز را فعال کرده و باعث ایجاد توهمات مختلف می‌شود؛ بنابراین با اثرگذاری بر جسم و روان، فرد مصرف کننده حس سرخوشی و لذت کاذب پیدا می‌کند که این حس ناشی از رها شدن مقادیر زیادی دوپامین در مغز است.
اثر استعمال استنشاقی آن ۸ تا ۲۴ ساعت پس از مصرف دوام دارد و تا ۱۲ ساعت پس از مصرف در ادرار نشان داده می‌شود. اعتیاد به شیشه چنان اثری از خود در مغز به جای می‌گذارد که به شدت اراده فرد را برای کنار گذاشتن اعتیاد کاهش می‌دهد.
ادامه‌دار شدن مصرف شیشه عوارض جسمی و روانی جبران‌ناپذیر و خطرناکی دارد که در ادامه برخی از شایع‌ترین عوارض مصرف شیشه در دراز مدت را بررسی می‌کنیم.
از اثرات مصرف شیشه می‌توان به افزایش کاذب اعتماد به نفس و قدرت تمرکز بالای این افراد اشاره کرد که این تصور کاذب در مواردی که فرد در حال رانندگی باشد موجب تصادف‌های مرگبار خواهد شد.
همچنین علائمی مانند افسردگی شدید، خستگی، بی‌حالی، زودرنجی، انزوا، اختلالات روانی، اضطراب و تشویش، برانگیختگی کلامی، پرخاشگری، توهمات آزاردهنده، بدبینی، میل به جرایم سنگینی مانند قتل، بی‌اشتهایی، از دست دادن وزن، بیش‌فعالی، افزایش ضربان قلب از جمله مواردی هستند که فرد مصرف کننده بعد از مدتی دچار آنها می‌شود.
استفاده طولانی مدت از ماده مخدر شیشه با وجود لذت آنی بالایی که دارد، باعث کاهش شدید آی‌کیو و آسیب به سلول‌های عصبی می‌شود. به همین دلیل است که ترک شیشه مانند ترک کراک از دشوارترین موارد ترک اعتیاد به حساب می‌آید و به هیچ عنوان نباید در طول دوره ترک از بیمار غافل شد.
بیشترین تأثیرات سوءمصرف شیشه روی نورون‌های دوپامین و سروتونین است که بر چگونگی احساس، تصمیم گیری و قدرت تفکر فرد تأثیر می‌گذارند.
این آسیب‌ها می‌توانند باعث بیماری‌هایی مانند افسردگی، پارانویا و همچنین سکته‌های مغزی شوند. اختلال در مهارت‌های حرکتی و تحلیل سلول‌های مغزی از دیگر عوارض اعتیاد به شیشه است که نباید آنها را نادیده گرفت.
