متادون، یکی از داروهای اپیوئیدی است که در کمپ‌های غیرقانونی برای درمان وابستگی به مواد مخدر و تسکین دردهای مزمن استفاده میشود که خود باعث وابستگی جدید و پیچیدگی درمان اعتیاد میشود. این دارو به دلیل ویژگیهای خاص خود، مدتزمان طولانی در بدن باقی می‌ماند و میزان ماندگاری آن تحت‌تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد.
نیمه‌عمر متادون به معنی مدت زمانی است که بدن برای کاهش غلظت دارو در خون به نصف نیاز دارد. نیمه‌عمر متادون معمولاً بین ۲۴ تا ۳۶ ساعت است. این مدتزمان ممکن است بسته به ویژگیهای فردی، دوز مصرفی و شرایط جسمی متفاوت باشد. به این معنا که اگر فردی یک دوز استاندارد متادون مصرف کند، بدن او برای کاهش نصف میزان دارو در خون به حدود ۲۴ تا ۳۶ ساعت نیاز دارد.
📌 درحالی‌که نیمه‌عمر متادون ۲۴ تا ۳۶ ساعت است، زمان لازم برای دفع کامل دارو از بدن به طور معمول بین ۷ تا ۱۰ روز است. این زمان برای بدن افراد مختلف متفاوت بوده و به عواملی مانند دوز مصرفی، مدتزمان مصرف دارو و وضعیت متابولیکی فرد بستگی دارد.
✅ مقاله پیشنهادی: بهترین روش ترک متادون بدون درد
عوامل مؤثر بر ماندگاری متادون در بدن
مدتزمان ماندگاری متادون در بدن به طور مستقیم تحت‌تأثیر چندین عامل قرار دارد. این عوامل می‌توانند باعث تغییرات قابل‌توجهی در زمان دفع دارو از بدن شوند. در این بخش به بررسی دقیق این عوامل و تأثیرات آن‌ها بر مدتزمان ماندگاری متادون در بدن پرداخته میشود:
💠 دوز مصرفی
یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر ماندگاری متادون در بدن، دوز مصرفی آن است. هرچه دوز مصرفی متادون بیشتر باشد، مدتزمان بیشتری طول می‌کشد تا بدن آن را کاملاً متابولیزه کرده و دفع کند. این امر به این دلیل است که مصرف دوز بالاتر ممکن است باعث تجمع بیشتر دارو در بافت‌ها و سیستم‌های مختلف بدن شود. به‌ویژه، دوزهای بالاتر می‌توانند باعث افزایش غلظت متادون در بدن شده و فرآیند متابولیزه شدن آن در کبد را کندتر کنند. در نتیجه، متادون در بدن برای مدت طولانی‌تری باقی می‌ماند و دفع آن از طریق کلیه‌ها به تأخیر می‌افتد.
📍برای مثال، قرص‌های متادون معمولاً در دوزهای ۵ میلی‌گرم، ۲۰ میلی‌گرم و ۵۰ میلی‌گرم موجود هستند و شربت متادون معمولاً در دوزهای ۵ تا ۲۰ میلی‌گرم برای تسکین درد و ۱۵ تا ۱۰۰ میلی‌گرم برای درمان اعتیاد مصرف میشود. دوزهای بالاتر متادون نه‌تنها باعث افزایش مدتزمان ماندگاری دارو در بدن می‌شوند؛ بلکه احتمال تجمع دارو در بافتهای چربی و سیستم‌های مختلف بدن را نیز افزایش می‌دهند.
💠 نوع دارو (قرص یا شربت)
نوع دارو مصرفی (قرص یا شربت) نیز بر ماندگاری آن در بدن تأثیر دارد. شربت متادون به طور معمول سریع‌تر از قرص‌ها جذب میشود؛ زیرا به‌صورت مایع است و نیازی به تجزیه‌شدن در معده ندارد. این جذب سریع‌تر باعث میشود که اثر دارو سریع‌تر آغاز شود، اما به دلیل نیمه‌عمر طولانی متادون (که ممکن است بین ۸ تا ۵۹ ساعت متغیر باشد)، این دارو حتی پس از پایان اثرگذاری اولیه همچنان در بدن باقی خواهد ماند؛ بنابراین، درحالی‌که شربت سریع‌تر جذب میشود، مدتزمان کلی حضور آن در بدن مشابه قرص خواهد بود.
💠ویژگیهای فردی
ویژگیهای فردی افراد، مانند سن، جنسیت، وزن و وضعیت متابولیکی، تأثیر زیادی بر مدتزمان ماندگاری متادون دارند. برخی از این ویژگی‌ها به شرح زیر هستند:
- سن: با افزایش سن، متابولیسم بدن معمولاً کندتر میشود. این بدان معنی است که افراد مسن ممکن است زمان بیشتری برای دفع متادون از بدن خود نیاز داشته باشند.
- وزن: افراد با وزن بدن بیشتر ممکن است مدتزمان بیشتری برای دفع دارو از بدن خود نیاز داشته باشند، زیرا دارو ممکن است در بافتهای چربی ذخیره شود. همچنین، افرادی که چربی بدن بیشتری دارند، ممکن است متادون را برای مدت طولانی‌تری در بدن خود نگه دارند.
- جنسیت: در برخی مطالعات، تفاوت‌هایی در متابولیسم داروها بین زنان و مردان مشاهده شده است. این تفاوت‌ها می‌تواند به دلیل تفاوت در میزان چربی بدن، فعالیت‌های آنزیمی یا میزان هورمون‌ها باشد. به‌طورکلی، زنان ممکن است متادون را با سرعت کمتری از بدن دفع کنند.
- وضعیت متابولیکی: افرادی که دارای مشکلات متابولیکی مانند دیابت یا مشکلات تیروئید هستند، ممکن است فرآیند دفع دارو را کندتر انجام دهند. این به دلیل تأثیر بیماری‌های مزمن بر عملکرد سیستم‌های مختلف بدن است.
💠 مدتزمان مصرف
مدتزمان مصرف متادون نیز یکی دیگر از عوامل تعیین‌کننده در ماندگاری این دارو در بدن است. افرادی که مدت طولانی‌تری متادون مصرف کرده‌اند، به دلیل تجمع تدریجی دارو در بدن، ممکن است برای مدتزمان طولانی‌تری از دارو در بدن خود داشته باشند.
این به این دلیل است که متادون در بدن تجمع پیدا می‌کند و ازآنجایی‌که نیمه‌عمر آن طولانی است، پس از چندین روز مصرف مداوم، سطح دارو در بدن به طور تدریجی افزایش می‌یابد. به همین دلیل، افرادی که به طور مزمن از متادون استفاده می‌کنند، ممکن است زمان بیشتری برای دفع کامل دارو نیاز داشته باشند.
💠 سلامت کبد و کلیه‌ها
متادون عمدتاً در کبد متابولیزه شده و از طریق کلیه‌ها دفع میشود؛ بنابراین، سلامت این اندام‌ها تأثیر زیادی بر مدتزمان ماندگاری متادون در بدن دارد:
- سلامت کبد: کبد مسئول متابولیزه کردن و تجزیه داروهاست. اگر فردی دارای بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت یا سیروز باشد، فرآیند متابولیزه شدن داروها کندتر میشود. این بدان معنی است که متادون در بدن فرد مبتلا به بیماری کبدی ممکن است بیشتر باقی بماند.
- سلامت کلیه‌ها: کلیه‌ها مسئول دفع بیشتر داروها از بدن هستند. درصورتی‌که فردی مشکل کلیوی داشته باشد (مانند نارسایی کلیه)، ممکن است فرآیند دفع متادون کند شود و دارو برای مدت طولانی‌تری در بدن باقی بماند. در این موارد، ممکن است نیاز به تنظیم دوز دارو و نظارت دقیق بر عملکرد کلیه‌ها وجود داشته باشد.
مطلب پیشنهادی: عوارض متادون برکلیه و کبد
مدت زمان ماندگاری قرص و شربت متادون
قرص و شربت متادون مدت زمانی مشابه در بدن باقی می‌مانند، اما این مدتزمان به دلایلی در هر نوع دارو کمی متفاوت است.
- قرص متادون: قرص‌های متادون در دوزهای ۵ میلی‌گرم، ۲۰ میلی‌گرم و ۵۰ میلی‌گرم موجود هستند. زمانی که قرص متادون مصرف میشود، دارو باید ابتدا در دستگاه گوارش تجزیه شود و سپس وارد جریان خون شود. این فرایند جذب نسبت به شربت که به طور مستقیم وارد خون میشود، کندتر است. بااین‌حال، به دلیل نیمه‌عمر طولانی متادون (بین ۸ تا ۵۹ ساعت)، دارو در بدن معمولاً بین ۷ تا ۱۰ روز باقی می‌ماند. اگر دوز مصرفی بیشتر از ۲۰ میلی‌گرم باشد، این مدتزمان ممکن است طولانی‌تر شود.
- شربت متادون: شربت متادون سریع‌تر از قرص جذب میشود، زیرا به‌صورت مایع است و نیازی به تجزیه‌شدن در دستگاه گوارش ندارد. این جذب سریع‌تر باعث میشود که اثر دارو زودتر شروع شود، اما همچنان به دلیل نیمه‌عمر طولانی متادون، مدتزمان ماندگاری آن در بدن مشابه با قرص است. به‌طورکلی، شربت متادون معمولاً بین ۷ تا ۱۰ روز در بدن باقی می‌ماند؛ بسته به دوز مصرفی و شرایط فرد.
متادون تا چند روز در آزمایش نشان می‌دهد؟
✔️مدتزمان ماندگاری متادون در بدن و توانایی شناسایی آن در آزمایش‌ها بسته به نوع آزمایش و ویژگیهای فردی متفاوت است. به‌طورکلی، متادون می‌تواند در ادرار، خون و بزاق برای مدت‌های مختلف شناسایی شود که این زمان‌ها تحت‌تأثیر عوامل مختلفی قرار دارند که پیش‌تر درباره آن صحبت کردیم.
در هر یک از آزمایش‌ها، مدتزمان شناسایی متادون متفاوت است و در ادامه هر یک از آزمایش‌ها به طور مجزا بررسی خواهد شد.
متادون تا چند روز در ادرار می‌ماند؟
مدتزمان ماندگاری متادون در ادرار به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما به‌طورکلی می‌توان گفت که متادون از یک ساعت پس از مصرف تا حداکثر دو هفته پس از آخرین مصرف در ادرار قابلشناسایی است. دلیل این ماندگاری طولانی این است که متادون در کبد متابولیزه شده و به متابولیت‌های مختلفی تبدیل میشود.
برخی از این متابولیت‌ها برای مدت طولانی‌تری در بدن باقی می‌مانند و از طریق کلیه‌ها و در نهایت ادرار دفع می‌شوند. به همین دلیل، متادون و متابولیت‌های آن می‌توانند در ادرار برای مدت طولانی شناسایی شوند.
📌 عوامل مختلفی مانند دوز مصرفی، مدتزمان مصرف دارو، ویژگیهای فردی (مثل سن، وزن و وضعیت متابولیسم) و عملکرد کلیه‌ها می‌توانند بر این مدتزمان تأثیر بگذارند. برای مثال، افرادی که دوزهای بالاتری از متادون مصرف می‌کنند یا مصرف طولانی‌مدت دارند، ممکن است متادون برای مدت بیشتری در بدنشان باقی بماند. به طور معمول، متادون تا دو هفته پس از آخرین مصرف در ادرار قابلشناسایی است، اما در برخی شرایط و باتوجه‌به ویژگیهای فردی، این زمان ممکن است حتی بیشتر شود.
متادون تا چند روز در خون می‌ماند؟
متادون در خون نسبت به ادرار مدتزمان کمتری قابلشناسایی است. این دارو حدود ۳۰ دقیقه پس از مصرف وارد خون میشود و معمولاً تا سه یا چهار روز پس از آخرین مصرف در خون باقی می‌ماند. دلیل این تفاوت در مدتزمان ماندگاری متادون در خون و ادرار به نحوه پردازش و دفع آن توسط بدن مربوط میشود.
پس از مصرف، متادون سریعاً وارد جریان خون میشود و اثرات آن شروع میشود. اما پس از ورود به خون، این دارو به‌سرعت در کبد متابولیزه میشود و به ترکیبات دیگری به نام متابولیت‌ها تبدیل میشود. این متابولیت‌ها معمولاً مدت بیشتری در بدن باقی می‌مانند و از طریق ادرار دفع می‌شوند. در مقایسه با ادرار که دارو به‌صورت متابولیت‌ها مدت طولانی‌تری باقی می‌ماند، خون یک مایع گردش‌کننده است که سریع‌تر از بدن عبور کرده و دارو را از سیستم خارج می‌کند.
📌 به همین دلیل، متادون در خون مدتزمان کمتری قابلشناسایی است، زیرا سریع‌تر از بدن خارج میشود، درحالی‌که متابولیت‌های آن می‌توانند در ادرار برای مدت بیشتری باقی بمانند و شناسایی شوند.
متادون تا چند روز در بزاق می‌ماند؟
✅ متادون معمولاً تا حدود ۱۰ روز پس از مصرف در بزاق قابلشناسایی است. این مدتزمان به دلیل نحوه جذب و متابولیسم دارو در بدن است. پس از مصرف، متادون ابتدا وارد جریان خون میشود و سپس به مایعات بدن مانند بزاق منتقل میشود. دلیل ماندگاری متادون در بزاق این است که این دارو پس از متابولیزه شدن در کبد، به متابولیت‌ها تبدیل میشود و این متابولیت‌ها به مایعات بدن مانند بزاق وارد می‌شوند.
بزاق یکی از مایعات بدن است که به‌سرعت مواد دارویی را از خون جذب می‌کند. به همین دلیل، متادون پس از مصرف برای مدت زمانی در بزاق باقی می‌ماند. بااین‌حال، مدتزمان ماندگاری متادون در بزاق نسبت به ادرار کمتر است، زیرا بزاق سریع‌تر دارو را از بدن دفع می‌کند.
📌 در مجموع، متادون معمولاً تا ۱۰ روز پس از مصرف در بزاق قابلشناسایی است، اما این مدتزمان می‌تواند بسته به دوز مصرفی، مدتزمان استفاده از دارو و ویژگیهای فردی مانند متابولیسم و عملکرد کبد و کلیه‌ها متفاوت باشد.
متادون تا چند روز در مو می‌ماند؟
متادون معمولاً در مو برای مدت طولانی‌تری نسبت به دیگر مایعات بدن مانند خون، ادرار و بزاق باقی می‌ماند. این دارو معمولاً بین ۳۰ تا ۹۰ روز پس از مصرف در مو قابلشناسایی است. دلیل این ماندگاری طولانی‌تر در مو به نحوه جذب و ذخیره‌شدن دارو در ساختار مو مربوط میشود.
زمانی که متادون وارد بدن میشود، ابتدا وارد جریان خون شده و سپس به بافت‌ها و اندام‌های مختلف منتقل میشود. ازآنجاکه مو به طور مستقیم از خون تغذیه نمی‌کند، متادون و متابولیت‌های آن می‌توانند در فولیکول‌های مو به دام بیفتند و در ساختار مو انباشته شوند. این مواد به طور دائمی در مو باقی می‌مانند؛ زیرا خون‌رسانی به فولیکول‌های مو محدود است و دارو به‌راحتی از آن خارج نمی‌شود.
📌 به همین دلیل، متادون در مو برای مدت طولانی‌تری باقی می‌ماند و این ویژگی باعث میشود که آزمایش مو یک روش دقیق برای شناسایی مصرف طولانی‌مدت داروها باشد. درحالی‌که متادون در مایعات بدن مانند خون و ادرار سریع‌تر از بدن دفع میشود، در مو این فرآیند کندتر است و دارو و متابولیت‌های آن برای مدتزمان بیشتری در مو باقی می‌مانند؛ بنابراین، متادون می‌تواند برای ۳۰ تا ۹۰ روز پس از مصرف در مو قابلشناسایی باشد.
جمع‌بندی
در مجموع، مدتزمان ماندگاری متادون در بدن بستگی به عواملی مانند دوز مصرفی، نوع دارو (قرص یا شربت)، ویژگیهای فردی (سن، وزن، جنسیت، وضعیت متابولیکی) و مدتزمان مصرف دارد. متادون معمولاً بین ۷ تا ۱۰ روز در بدن باقی می‌ماند، اما این زمان می‌تواند بسته به شرایط فردی و دوز مصرفی متغیر باشد.
در آزمایش‌های مختلف، متادون در ادرار می‌تواند تا دو هفته پس از آخرین مصرف شناسایی شود، در خون حداکثر تا سه یا چهار روز باقی می‌ماند، در بزاق تا حدود ۱۰ روز قابلشناسایی است، و در مو ممکن است برای ۳۰ تا ۹۰ روز باقی بماند. این تفاوت‌ها به نحوه جذب و دفع متادون در بدن و همچنین به ویژگیهای مختلف بدن انسان بستگی دارد که باعث میشود متادون در هر مایع بدن برای مدت‌های مختلفی باقی بماند.
سوالات متداول
- چگونه دوز مصرفی متادون بر مدتزمان ماندگاری آن در بدن تأثیر میگذارد؟
دوز بالاتر باعث تجمع بیشتر دارو در بدن و افزایش مدتزمان ماندگاری آن میشود. - مدتزمان ماندگاری متادون در ادرار، خون، بزاق و مو چقدر است؟
در ادرار تا ۲ هفته، در خون ۳-۴ روز، در بزاق ۱۰ روز، و در مو ۳۰ تا ۹۰ روز قابلشناسایی است. - ویژگیهای فردی مانند سن و وزن چگونه بر مدتزمان ماندگاری متادون در بدن تأثیر میگذارند؟
افراد مسن یا با وزن بیشتر ممکن است زمان بیشتری برای دفع متادون نیاز داشته باشند، زیرا متابولیسم کندتر و ذخیره در بافتهای چربی دارند.
