کتامین چیست؟ کتامین یک نوع داروی مسکن (آنالژزیک) است که ابتدا در دهه ۱۹۶۰ توسط شرکت پارک دیویس کشف شد. این دارو ابتدا برای استفاده در عملیات جراحی به منظور تسهیل بیهوشی و کاهش درد استفاده می‌شد، اما به مرور زمان کاربردهای دیگری از جمله استفاده از کتامین در درمان افسردگی، اضطراب و حتی درمان خودکشی برای آن پیدا شد.
به عنوان یکی از مواد مخدر، کتامین همچنین مورد توجه قرار گرفته است. این دارو موجب ایجاد تجربیات توهمی و تغییرات در حالت ذهنی مصرف‌کننده می‌شود.
این ویژگی‌های منحصر به فرد کتامین باعث شده است که این دارو به عنوان یک ماده مصرفی غیرقانونی در برخی کشورها محدود شود. اما با تحقیقات جدید، کاربردهای پزشکی و درمانی کتامین همچنان تحت مطالعه و ارزیابی قرار دارد، و این ماده به عنوان یک گزینه جدید برای درمان برخی اختلالات روانی و اعصابی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اگر شما هم به این ماده مخدر اعتیاد دارید کلینیک تخصصی ترک اعتیاد طلوعی دیگر آماده خدمت رسانی به شما می‌باشد.
کتامین چیست؟
کتامین، دارویی که در ابتدا به عنوان بیهوشی شناخته می‌شد، به دلیل اثرات منحصر به فردش بر ذهن و بدن، توجه‌ها را به خود جلب کرده است. این ماده می‌تواند فرد را به سفری عمیق به اعماق ناخودآگاه ببرد، حالتی شبیه خلسه ایجاد کند و در عین حال، درد را تسکین داده و آرامش‌بخش باشد.
اما اگر بخواهیم کتامین چیست؟ را به صوت ساده تعریف کنیم می‌توان گفت که یک نوع داروی مسکن و آرامبخش است که برای درمان درد و اضطراب استفاده می‌شود. این دارو از خانواده داروهای بنزودیازپین است که عملکرد مشابهی با آلپرازولام (Xanax) دارد. کتامین با کاهش فعالیت عصبی در مغز، باعث ایجاد حالتی از آرامش و خواب آلودگی می‌شود.
اما کتامین فقط یک داروی بیهوشی ساده نیست. این ماده اثرات روانگردان قوی نیز دارد که می‌تواند منجر به توهم، احساس جدایی از بدن و تجربیات شبه‌مرگ شود. این اثرات معمولاً کوتاه‌مدت هستند و در عرض چند ساعت از بین می‌روند. با این حال، در برخی موارد، اثرات کتامین می‌تواند تا چند روز طول بکشد.
تاریخچه کتامین چیست؟
کتامین در سال ۱۹۶۲ توسط دکتر کالتره سنت اتی‌ین، یک شیمیدان بلژیکی که در شرکت کالتره سنت اتی‌ین کار می‌کرد، سنتز شد.
هدف اولیه از سنتز کتامین، یافتن جایگزینی برای فن‌سیکلیدین (PCP) بود که داروی بیهوشی دیگری بود که در آن زمان در حال مطالعه بود.
کتامین اثرات مشابهی با PCP داشت، اما عوارض جانبی کمتری داشت. این دارو به سرعت به عنوان یک داروی بیهوشی مؤثر برای انسان و حیوانات شناخته شد و در سال ۱۹۷۰ برای استفاده در ایالات متحده تأیید شد.
دکتر سنت اتی‌ین به خاطر کار خود بر روی کتامین و سایر داروها، از جمله داروهای ضد درد و ضد اضطراب، جوایز متعددی دریافت کرد.
کتامین که با نام‌های تجاری Ketalar و Ketaject نیز شناخته می‌شود، دارویی است که در ابتدا به عنوان بیهوشی برای انسان و دام استفاده می‌شد. این دارو در سال ۱۹۶۲ توسط دانشمند بلژیکی کالتره سنت اتی‌ین ساخته شد و در سال ۱۹۷۰ برای استفاده در ایالات متحده تأیید شد.
کتامین یک آنتاگونیست غیررقابتی گیرنده NMDA است، به این معنی که می‌تواند اثرات اسیدآمینوگاماآمینوبوتیریک (GABA)، یک انتقال دهنده عصبی که نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارد، را مسدود کند. این خاصیت باعث می‌شود کتامین اثرات ضد افسردگی سریع و قوی داشته باشد و همچنین می‌تواند برای درمان درد، اضطراب و علائم مرتبط با اختلال پس از سانحه استفاده شود.
کاربردهای پزشکی کتامین
. اما در سال‌های اخیر، محققان به دلیل پتانسیل درمانی آن برای افسردگی و کاهش افکار خودکشی، آن را در درمان افسردگی مقاوم به درمان و دیگر شرایط سلامت روان استفاده کرده‌اند. برخی کاربردهای پزشکی کتامین عبارتند از:
- درمان افسردگی مقاوم به درمان: کتامین به‌عنوان یک درمان مکمل در کنار داروهای ضدافسردگی برای افرادی که از داروهای ضدافسردگی نتیجه مثبت دریافت نکرده‌اند، استفاده می‌شود. این روش درمانی به ویژه برای افرادی که از افسردگی ماژور رنج می‌برند و علائم شدید مثل افکار و رفتارهای خودکشی دارند، مفید است.
- کاهش مصرف الکل: آزمایشات بالینی نشان داده که کتامین می‌تواند به میزان قابل توجهی افراد را از مصرف الکل دور کند. این دارو با تأثیراتی که بر مغز می‌گذارد، احساس آرامش را در افراد تقویت می‌کند و نیاز آنها به مصرف مشروبات الکلی را کاهش می‌دهد.
- کاهش افکار خودکشی: شواهد نشان می‌دهند که کتامین در مواردی توانسته افکار خودکشی را در افراد کاهش دهد. حتی در یک مورد، استفاده از کتامین سبب شد فردی که قصد خودکشی و پریدن از ارتفاع داشت، برای ماه‌ها دچار غلبه افکار خودکشی نشود.
- درمان دردهای مزمن: کتامین تراپی برای درمان دردهای مزمن مانند فیبرومیالژیا نیز استفاده می‌شود. این روش درمانی به وسیله تزریق، اسپری بینی، یا پاستیل‌های خوراکی انجام می‌شود.
- درمان اضطراب: کتامین به‌عنوان یک درمان مکمل برای اضطراب نیز استفاده می‌شود. این دارو با ایجاد احساسات کوتاه مدت توهم زا، احساسات کوتاه مدت آرامش را در افراد ایجاد می‌کند.
با این حال، استفاده از کتامین فقط با دستور پزشک مجاز است و خطراتی دارد که برای همه افراد مناسب نیست. پزشکان پروتکل‌های ویژه‌ای برای استفاده تحت نظارت متخصص ایجاد کرده‌اند تا عوارض احتمالی را کاهش دهند.
مکانیسم اثر کتامین چگونه است؟
یکی از مکانیسم‌های اثر کتامین، مهار گیرنده‌های NMDA در سیناپس‌های عصبی است. این گیرنده‌ها عموماً به یک نوروترانسمیتتر به نام گلوتامات وصل می‌شوند که نقش مهمی در انتقال اطلاعات عصبی دارد. با مهار این گیرنده‌ها، کتامین باعث مسدود شدن انتقال اطلاعات عصبی در سیناپس‌ها می‌شود و در نتیجه موجب تهوع، تشنج، بیهوشی و کاهش درد می‌شود.
در ضمن، یکی از مکانیسم‌های دیگر اثر کتامین، افزایش فعالیت سیستم عصبی مرکزی است. کتامین با افزایش ترشح نوراپینفرین و سروتونین در مغز، باعث افزایش فعالیت سیستم عصبی مرکزی می‌شود. این افزایش فعالیت می‌تواند منجر به افزایش توجه، حافظه و حالت تقویت شده‌ای از آگاهی شود. همچنین، کتامین می‌تواند به عنوان یک ضد افسردگی عمل کند؛ زیرا افزایش سطح سروتونین می‌تواند به تسکین احساسات منفی و افزایش حالت خوشبینی کمک کند. به طور کلی، مکانیسم اثر کتامین بسیار پیچیده است و تأثیرات متعددی بر روی سیستم عصبی دارد.
کتامین با چه داروهایی تداخل دارد؟
یکی از داروهایی که با کتامین تداخل دارد، مواد مخدری مانند الکل و هروئین است. مصرف همزمان این مواد با کتامین می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی افراد ایجاد کند و منجر به عوارض جانبی مختلفی نظیر افزایش فشار خون، افسردگی تنفسی و حتی اختلالات قلبی شود.
همچنین، داروهای ضد افسردگی مانند سرترالین و فلووکستین نیز با کتامین تداخل دارند و مصرف همزمان آنها با کتامین ممکن است اثربخشی دارو را کاهش دهد و یا عوارض جانبی خطرناکی را به وجود آورد.
به همین دلیل، قبل از شروع مصرف کتامین یا هر داروی دیگر، حتماً باید با پزشک معالج خود مشورت کرده و از تداخلات ممکن با داروهای دیگر آگاه شوید.
عوارض کتامین
- اثرات کوتاه مدت
عوارض مصرف کتامین در کوتاه مدت شامل موارد زیر است:
- از دست دادن اشتها و ناراحتی معده.
- استفراغ.
- اختلالات روانی جدی و آسیب فیزیکی عمده به مثانه در صورت مصرف مکرر و غیرقانونی.
- مشکلات مربوط به هماهنگی، قضاوت، و حواس فیزیکی که تا ۲۴ ساعت ادامه دارد.
- اثرات بلند مدت
عوارض مصرف کتامین در بلند مدت شامل موارد زیر است:
- مشکلات مثانه و کلیه.
- درد معده.
- از دست دادن حافظه.
- خطر افسردگی در صورت ایجاد اعتیاد و وابستگی.
- مشکلات در تمرکز و اختلالات حافظه در درازمدت
- تغییر در خلق و خو و تغییر در شخصیت
- افسردگی
عوارض مصرف کتامین در درازمدت می‌تواند شامل تغییرات در خلق و خو، شخصیت، افسردگی، اختلالات حافظه، مشکلات در مثانه، درد معده، و اختلال در تمرکز باشد.
مصرف مکرر و غیرقانونی کتامین می‌تواند منجر به اختلالات روانی جدی و آسیب فیزیکی عمده به مثانه شود. علاوه بر این، مصرف کتامین در درازمدت می‌تواند منجر به مشکلات کلیه و مثانه، درد معده، از دست دادن حافظه، و خطر افسردگی شود
آیا کتامین اعتیاد آور است و چگونه باعث اعتیاد می‌شود؟
اعتیاد به کتامین ممکن است به دلیل اثرات مواد مخدر دارو باشد. وقتی یک فرد کتامین را برای اولین‌بار مصرف می‌کند، احتمالاً احساسات ناخواسته‌ای از آرامش و افزایش انرژی تجربه می‌کند. این احساسات می‌تواند به فرد احساس خوب و خوشبختی بدهد که ممکن است او را وادار به مصرف مکرر کتامین کند.
همچنین، اثرات توهم‌زایی کتامین می‌تواند تجربه جذابی برای افرادی باشد که به دنبال تجربه‌های جدید و هیجان انگیز هستند.
از طرف دیگر، مصرف مکرر کتامین می‌تواند به تحمل مواد منجر شود و افراد را وادار به مصرف بیشتر کند که در نتیجه می‌تواند به اعتیاد منجر شود.
کتامین به صورت قرص، پودر و کپسول فروخته می‌شود و قیمت آن بسیار ارزان‌تر از کوکائین است. مصرف کتامین با کوکائین تفاوت خاصی با هم ندارد و عوارض این ماده نیز مشابه کوکائین است. مصرف کتامین در درازمدت می‌تواند منجر به مشکلات کلیه و مثانه، درد معده، از دست دادن حافظه، و خطر افسردگی شود.
انواع کتامین چیست؟
کتامین در اشکال مختلف دارویی وجود دارد که هر کدام از نظر نحوه مصرف، سرعت جذب و اثرات تا حدی با هم تفاوت دارند. رایج‌ترین انواع کتامین عبارتند از:
- تزریق داخل وریدی (IV):
- این سریع‌ترین راه برای رساندن کتامین به بدن است و به همین دلیل در محیط‌های پزشکی مانند بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها برای بیهوشی یا تسکین درد استفاده می‌شود.
- اثرات تزریق IV کتامین تقریباً بلافاصله شروع می‌شود و حدود ۱۵ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد.
- این روش به دلیل ورود مستقیم دارو به جریان خون، قوی‌ترین اثرات را دارد.
- تزریق عضلانی (IM):
- این روش رایج برای مصرف کتامین در محیط‌های غیرپزشکی است.
- اثرات تزریق IM کتامین کندتر از تزریق IV شروع می‌شود، اما ماندگاری بیشتری دارد.
- این روش معمولاً برای تسکین درد یا آرام‌بخشی قبل از عمل‌های سرپایی استفاده می‌شود.
- اسپری بینی:
- این روش شامل اسپری کردن محلول کتامین در داخل بینی است.
- جذب کتامین از طریق بینی نسبتاً سریع است و اثرات آن حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه شروع می‌شود.
- اسپری بینی کتامین معمولاً برای درمان افسردگی مقاوم به درمان یا درد مزمن استفاده می‌شود.
- خوراکی:
- این روش شامل بلعیدن قرص یا کپسول حاوی کتامین است.
- جذب کتامین از طریق دستگاه گوارش کندتر از سایر روش‌ها است و اثرات آن ممکن است تا ۱ تا ۲ ساعت طول بکشد.
- کتامین خوراکی به طور معمول برای درمان افسردگی یا درد مزمن استفاده می‌شود.
- زیرزبانی:
- این روش شامل قرار دادن قرص یا قرص کتامین زیر زبان و اجازه دادن به حل شدن تدریجی آن در بزاق است.
- جذب کتامین از طریق زیر زبان سریع‌تر از مصرف خوراکی است، اما کندتر از روش‌های تزریقی است.
- کتامین زیرزبانی معمولاً برای درمان افسردگی یا درد مزمن استفاده می‌شود.
مهم است که توجه داشته باشید که کتامین فقط باید تحت نظر پزشک مصرف شود. مصرف خودسرانه این دارو می‌تواند خطرناک باشد و منجر به عوارض جانبی جدی شود.
سخن پایانی
کتامین، دارویی با طیف وسیعی از کاربردها، از جمله بیهوشی، تسکین درد و درمان افسردگی است. این دارو همچنین به طور غیرقانونی به عنوان ماده روانگردان مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد.
در حالی که کتامین می‌تواند در برخی موارد مفید باشد، مصرف آن خطرات قابل توجهی را نیز به همراه دارد. مهم است که قبل از مصرف کتامین، از جمله عوارض جانبی بالقوه و پتانسیل اعتیاد، از خطرات و مزایای آن آگاه باشید.
اگر شما یا کسی که می‌شناسید با مشکل سوء مصرف کتامین دست و پنجه نرم می‌کنید، به دنبال کمک باشید. منابع زیادی برای کمک به افراد در بهبودی از جمله برنامه‌های درمانی، گروه‌های حمایتی وجود دارد.
