این ایده که «تریاک برای دیابت خوب است» سال‌هاست که در میان برخی افراد، به‌ویژه نسل‌های گذشته، رواج دارد و گاهی حتی به عنوان یک درمان خانگی توصیه می‌شود. اما بیایید یک بار برای همیشه به این پرسش، پاسخی شفاف و علمی بدهیم: خیر، مصرف تریاک نه تنها هیچ کمکی به کنترل دیابت نمی‌کند؛ بلکه شرایط را بسیار پیچیده‌تر و خطرناک‌تر می‌سازد.
شواهد قطعی علمی نشان می‌دهند که مصرف تریاک باعث نوسانات شدید و غیرقابل‌پیش‌بینی قند خون می‌شود. این ماده با ایجاد اختلال در سوخت‌وساز بدن، کنترل قند خون را از دست بیمار و پزشک خارج کرده و خطر افت شدید یا افزایش ناگهانی گلوکز را به شدت بالا میبرد. در نتیجه، مدیریت دیابت دشوارتر شده و هزینه‌های درمانی نیز به مراتب سنگین‌تر می‌شود.
جهت بررسی بیشتر این موضوع با بهترین مرکز ترک اعتیاد تهران، کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر همراه باشید.
چرا برخی تصور می‌کنند که تریاک برای دیابت خوب است؟
این تصور که مصرف تریاک می‌تواند به کنترل دیابت کمک کند، یک باور نادرست و ریشه‌دار است که متأسفانه سلامت بسیاری از بیماران را به خطر انداخته. اما این باور خطرناک از کجا نشأت می‌گیرد؟
پاسخ در دو اثر کوتاه‌مدت و فریبنده این ماده مخدر نهفته است که درک آنها برای هر فرد دیابتی و خانواده او ضروری است.
✔️ کاهش کاذب و موقتی قند خون:
یکی از دلایل اصلی که بیماران را به اشتباه می‌اندازد، تأثیر موقتی ترکیبات افیونی بر سطح گلوکز خون است. پس از مصرف تریاک، ممکن است قند خون به صورت جزئی و برای مدتی کوتاه کاهش یابد. این پدیده به دلایل زیر رخ می‌دهد:
- کاهش اشتها: تریاک و مشتقات آن اشتهای فرد را سرکوب می‌کنند. مصرف کالری کمتر به طور طبیعی منجر به کاهش موقتی قند خون می‌شود، اما این اثر هیچ ارتباطی با بهبود عملکرد انسولین یا کنترل واقعی دیابت ندارد.
- کُند شدن حرکات دستگاه گوارش: اپیوئیدها سرعت هضم و جذب مواد غذایی در روده را کاهش می‌دهند. این تأخیر در جذب کربوهیدرات‌ها باعث می‌شود قند حاصل از غذا دیرتر و با شیب کمتری وارد جریان خون شود و یک افت کاذب در نتایج آزمایش قند خون ایجاد کند.
📌 این کاهش قند، یک اثر درمانی نیست؛ بلکه یک اختلال در فرآیند طبیعی تغذیه و گوارش است. این نوسان ناگهانی، مدیریت دیابت را برای پزشک و بیمار دشوارتر کرده و خطر هیپوگلیسمی (افت شدید قند) یا هیپرگلیسمی (افزایش شدید قند) پس از، از بین رفتن اثر مواد را به شدت بالا میبرد. بدن در این حالت از یک وضعیت پایدار خارج شده و دچار شوک‌های متابولیک مکرر می‌شود.
✔️ تسکین درد نوروپاتی و پوشاندن علائم به جای درمان
یکی دیگر از دلایل مهم این باور غلط، خاصیت تسکین‌دهندگی بسیار قوی تریاک است. بسیاری از بیماران دیابتی از نوروپاتی دیابتی رنج می‌برند که با دردهای مزمن، سوزش و گزگز در دست‌ها و پاها همراه است.
- اثر ضد درد قوی: تریاک به عنوان یک ماده اپیوئیدی، گیرنده‌های درد را در سیستم عصبی مرکزی مهار کرده و به سرعت و به طور موقت، این دردهای طاقت‌فرسا را آرام میکند.
- ایجاد حس کاذب بهبودی: وقتی درد بیمار تسکین می‌یابد، او به اشتباه تصور میکند که وضعیت عمومی بیماری‌اش “بهتر” شده است. این حس آرامش و رهایی از درد، فرد را متقاعد میکند که تریاک در حال “درمان” دیابت اوست، در حالی که این ماده تنها صورت‌مسئله (یعنی درد) را پاک کرده و هیچ تأثیری بر ریشه مشکل ندارد.
📌 تسکین درد نوروپاتی با تریاک، مانند خاموش کردن آژیر خطر آتش‌سوزی در ساختمانی است که همچنان در حال سوختن است. این کار نه تنها آسیب عصبی را متوقف نمی‌کند؛ بلکه با پنهان کردن علائم، بیمار را از پیگیری درمان‌های اصلی و کنترل دقیق قند خون که تنها راه جلوگیری از پیشرفت نوروپاتی است، باز می‌دارد.
✅ مقاله پیشنهادی: کلینیک ترک اعتیاد بانوان تهران
عوارض مصرف تریاک برای بیمار دیابتی
مصرف تریاک برای یک فرد دیابتی، مانند افزودن بنزین به آتش است. این ماده نه تنها هیچ کمکی به کنترل قند خون نمی‌کند، بلکه با ایجاد اختلالات گسترده در بدن، بیماری را از یک وضعیت قابل مدیریت به یک بحران سلامتی چندوجهی و خطرناک تبدیل میکند.
در ادامه، مهم‌ترین عوارض تریاک بر دیابت را بررسی خواهیم کرد:
- ناپایداری شدید قند خون
تریاک با ایجاد افت‌وخیزهای شدید، کنترل قند خون را غیرممکن میکند. این ماده ابتدا با کند کردن گوارش، قند را به طور کاذب پایین می‌آورد و سپس باعث جهش ناگهانی آن می‌شود که این نوسانات برای عروق و اعصاب بسیار مخرب است. - افزایش ریسک حمله قلبی و سکته
مصرف تریاک با بالا بردن کلسترول بد و فشار خون، روند انسداد عروق را تسریع میکند. این موضوع، خطر بروز سکته‌های قلبی و مغزی را که در بیماران دیابتی از قبل بالا است، چندین برابر افزایش می‌دهد. - پنهان کردن علائم خطر
خاصیت ضد درد قوی تریاک باعث می‌شود دردهای هشداری مانند درد قفسه سینه (نشانه مشکل قلبی) یا درد ناشی از آسیب اعصاب (نوروپاتی) حس نشوند. در نتیجه، عوارض خطرناک بیماری بدون تشخیص به پیشرفت خود ادامه می‌دهند. - تخریب بیشتر اعصاب و چشم
با اینکه تریاک درد اعصاب را موقتاً آرام میکند، اما به دلیل برهم زدن کنترل قند، آسیب به اعصاب (نوروپاتی) و عروق شبکیه چشم (رتینوپاتی) را با سرعت بیشتری تشدید میکند. - اختلالات شدید جنسی
این ماده با کاهش سطح هورمون‌های مردانه و تأثیر بر سیستم عصبی، باعث افت شدید میل جنسی و بروز یا تشدید اختلال نعوظ می‌شود که یکی از مشکلات شایع در مردان دیابتی است. - سوءتغذیه و ضعف بدنی
تریاک اشتهای بیمار را از بین برده و منجر به سوءتغذیه و تحلیل عضلات می‌شود. بدن ضعیف توانایی کمتری برای مقابله با عفونت‌ها و مدیریت استرس‌های ناشی از بیماری دیابت خواهد داشت. - وابستگی و تخریب روان
اعتیاد به تریاک، اراده و تمرکز بیمار را از بین میبرد. اولویت فرد به جای مراقبت از خود و کنترل بیماری، به مصرف مواد معطوف شده و تمام برنامه‌های درمانی را مختل میکند.
✅ مقاله پیشنهادی: دکتر فوق تخصص ترک اعتیاد
جمع‌بندی
در یک کلام، باور به مفید بودن تریاک برای دیابت یک اشتباه مرگبار است که ریشه در تصورات غلط و اثرات کوتاه‌مدت و فریبنده این ماده دارد. شواهد قطعی علمی نشان می‌دهند که مصرف تریاک نه تنها به کنترل قند خون کمکی نمی‌کند، بلکه با ایجاد نوسانات شدید گلوکز، پنهان کردن علائم حیاتی و افزایش خطر عوارض قلبی و عصبی، مدیریت دیابت را غیرممکن و سلامت بیمار را به طور جدی تهدید میکند.
تنها مسیر امن و مؤثر برای کنترل دیابت، پیروی از دستورات پزشک، رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی و ترک کامل هرگونه ماده مخدر از جمله ترک تریاک است.
سؤالات متداول
- آیا کاهش موقتی قند خون پس از مصرف تریاک، نشانه مفید بودن آن است؟
خیر، این کاهش کاملاً کاذب و ناشی از کند شدن هضم غذا است و بلافاصله پس از آن، قند خون با جهشی خطرناک بالا میرود که کنترل بیماری را از بین میبرد. - اگر تریاک پادرد دیابتی (نوروپاتی) را آرام میکند، چرا مصرف آن اشتباه است؟
زیرا تریاک فقط درد را پنهان میکند اما روند تخریب اعصاب را به دلیل بیثبات کردن قند خون، تسریع میبخشد؛ این مانند خاموش کردن آژیر خطر در یک ساختمان در حال سوختن است. - آیا میتوان در کنار داروهای دیابت، برای «کمک به درمان» از تریاک استفاده کرد؟
هرگز. تریاک با داروهای دیابت تداخل ایجاد کرده، اثر آنها را مختل میکند و با افزودن عوارض متعدد قلبی، عصبی و روانی، روند درمان را کاملاً تخریب میکند.
