اپیوم چیست؟ و تاریخچه اپیوم در جهان

تاریخچه اپیوم با تاریخچه تریاک در هم آمیخته است، در واقع شربت اپیوم یکی از ترکیبات به دست آمده از تریاک است. به دلیل بالا بودن غلظت مرفین در آن یک مخدر محسوب شده و سوء مصرف آن نتیجه ای جز اعتیاد برای مصرف کننده ندارد.

در حقیقت، در گذشته با ترکیب تریاک، آب و الکل به محلولی دست پیدا کردند که از آن برای تسکین درد، درمان سرفه، اسهال و بی‌خوابی استفاده می‌شد. اما بعد از مدتی مردم متوجه شدند، این دارو اعتیادآور است و مصرف آن را محدود کردند.

امروزه شربت اپیوم در موارد بسیار محدود، با تجویز پزشک و تحت شرایط خاص استفاده می‌شود. این دارو در مواردی مانند دندان درد و روش‌های دندانپزشکی، جراحی‌ها در شرایط مزمن مانند سرطان و برخی از داروهای سرفه دارای نسخه استفاده می‌شوند. برای آشنایی بیشتر با اپیوم و تاریخچه اپیوم در جهان با کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر همراه باشید.

شربت اپیوم چیست؟

شربت اپیوم یا مخلوط افیون (Laudanum) یا تنتور افیون یا شربت تریاک، یکی از داروهای گیاهی ساخته شده الکلی بوده که شامل حدود ۱۰٪ پودر تریاک، معادل ۱٪ مرفین است.

این شربت مخدری بسیار اعتیاد آور است و از ترکیب تریاک، الکل و آب درست می‌شود. ماده مخدر تریاک از لاتکس خشک شده غلاف بذر خشخاش (Papaver somniferum) به دست می‌آید. این لاتکس زرد رنگ مایل به قهوه‌ای از غلاف خشخاش خراشیده شده استخراج می‌شود.

شربت اپیوم طعم بسیار تلخی داشته و حاوی مقادیر مختلفی از آلکالوئیدها مانند مورفین، کدئین، تباین و پاپاورین است. به همین دلیل مصرف آن عوارض متعددی برای مصرف کننده دارد و ترک شربت اپیوم نیازمند درمان تخصصی است.

هروئین نیز از آلکالوئید مورفین موجود در تریاک به دست می‌آید و برخی افراد نیز به شکل غیرقانونی از آن مانند هروئین استفاده می‌کنند. از آن جایی که این شربت تمامی آلکالوئیدهای تریاک را دارد، به نام شربت اپیوم یا شربت تریاک نیز شناخته می‌شود.

غلظت مورفین در این شربت بسیار بالا است و به همین دلیل در دسته‌بندی مواد مخدر قرار می‌گیرد. سایر مشتقات تریاک مصنوعی یا نیمه مصنوعی عبارت‌اند از فنتانیل، متادون، اکسی‌کدون و هیدروکودون. از داروهای شبه اپیومی، مانند اکسی‌کدون یا مورفین، پزشکان در هنگام جراحی یا آسیب‌دیدگی برای کاهش درد بیمار استفاده می‌کنند.

مصرف این دارو اکنون محدود به کنترل و درمان بیماری اسهال، کم کردن درد و کم کردن اثرات قطع مصرف در نوزادان به دنیا آمده از مادران مصرف کننده هروئین و دیگر مواد مخدر است.

بعضی افراد که به مواد اعتیاد آور دیگر مانند تریاک یا هروئین اعتیاد دارند، برای ترک ماده مخدر قبلی، خودسرانه و بدون تجویز پزشک اقدام به مصرف این شربت می‌کنند.

اما بعد از مدتی به دلیل مصرف نامنظم و بی‌رویه آن دچار سوءمصرف و وابستگی به آن می‌شوند. در واقع این دسته از افراد با این کار یک ماده مخدر را با یک ماده مخدر دیگر جایگزین کرده‌اند که عوارض جسمی جبران ناپذیری نیز به همراه دارد.

مصرف ۱۰۰ الی ۱۵۰ میلی‌گرم مرفین برای یک شخص سالم که وابستگی جسمانی به مصرف مواد افیونی ندارد، باعث مرگ می‌شود. مصرف بیش از حد این شربت به شدت اعتیاد آورتر از تریاک است. در ادامه با هم با تاریخچه اپیوم آشنا شویم.

تاریخچه اپیوم در جهان

پاراسلوس اولین کسی بود که در طول دهه ۱۵۰۰ این دارو را تولید کرد. مزایای فوق‌العاده شربت اپیوم این دانشمند را تحت تأثیر قرار داد و باعث شد پاراسلوس از واژه لاتین Laudare” ” به معنای ستایش برای نام‌گذاری آن استفاده کند.

پاراسلوس آن‌قدر غرق در مزایای آن شد که از تشخیص خاصیت اعتیادآوری آن غافل ماند. در واقع مواد اعتیادآور مدرن نظیر هروئین و مورفین از این ماده تهیه شده‌اند.

پاراسلوس یک کیمیاگر بود که در شهر سالزبورگ اتریش به دنیا آمد. او اولین کسی بود که متوجه شد، آلکالوئیدهای تریاک در الکل بسیار بهتر از آب حل می‌شوند.

با توجه به تجربه‌های زیادی که او در محلول‌های تریاک داشت به محلول اوتی(OT) دست یافت که ابتدا آن را به عنوان تعدیل کننده درد به کار برد. او این محلول را لادانوم(Laudanum)  نامید.

واژه لادانوم برای تمامی محلول‌هایی که دارای الکل و تریاک می‌باشد به کار می‌رود. لادانوم ساخته شده توسط پاراسلوس از تمامی شربت‌های تریاک قرن هفدهم متفاوت بود.

تاریخچه اپیوم تا قرن نوزدهم روال یکسانی داشت و از لادانوم برای تسکین درد و به عنوان داروی خواب‌آور در بسیاری از داروها مورد استفاده قرار گرفت.

در قرن بیستم اما اعتیادآور بودن تریاک و مشتقاتش بیشتر فهمیده شد و مورد توجه قرار گرفت و محدودیت‌هایی برای استفاده از آن اعمال شد. بعد از آن وجود برچسب برای داروهای شامل مواد اعتیاد آور اجباری شد. در آن زمان مصرف داروهای شامل مواد افیونی تا ۳۳ درصد کاهش یافت.

در تاریخچه اپیوم آمده که این ماده در دوران ویکتوریا یک نوشیدنی بسیار معروف به شمار می‌رفت. خاصیت ضد درد شربت اپیوم باعث شد، این محلول برای درمان انواع بیماری‌ها از سرماخوردگی گرفته تا بیماری‌های پیچیده؛ مانند ناراحتی قلبی مصرف شود. در آن دوره، هر فرد در هر سن و جنسی می‌توانست شربت اپیوم را به راحتی تهیه کند.