متادون یک ماده مخدر مصنوعی است که در آزمایشگاه از مواد شیمیایی ساخته می‌شود. امروزه به اشتباه از متادون به عنوان یک داروی جایگزین برای افرادی که درگیر اعتیاد به مواد مخدر مانند هروئین و مورفین هستند، استفاده می‌شود. اما عوارض مصرف متادون بسیار زیاد است.
جایگزین کردن ماده مخدر اعتیادآور با دارویی تجویزی نوعی روش درمان است که به آن دارو درمانی گفته می‌شود. دارو درمانی سلامت عمومی بیمار را از طریق پیشگیری از علائم آزاردهنده ناشی از ترک مواد مخدر بهبود می‌دهد.
اما امروزه بسیار مشاهده می‌کنیم که سوءمصرف متادون برای ترک اعتیاد، خود باعث ایجاد وابستگی به این ماده می‌شود که به دنبال آن ترک متادون نیز به چالش‌های بیماران سوءمصرف مواد مخدر اضافه شده است.
در مطالب قبلی درباره اینکه متادون چیست؟ و تاریخچه ساخت و ترویج متادون در جهان صحبت کردیم، در ادامه این مطلب برای آشنایی بیشتر با عوارض متادون و نتایج سوءمصرف آن با کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر همراه باشید.
تاریخچه ساخت و ترویج متادون در جهان
عوامل مؤثر در عوارض مصرف متادون
هر دارویی اگر خارج از دستور پزشک مصرف شود، می‌تواند عوارض گاه جبران ناپذیری داشته باشد. متادون هم از آن داروهای اعتیاد آور است که عوارض زیادی داد. اما اثرات و عوارض مصرف متادون در تمام بیماران یکسان نیست و تابعی از عامل‌های زیر است:
- میزان مصرف دارو
- جثه، وزن و وضعیت سلامت عمومی
- عادت کردن بیمار به مصرف دارو
- مصرف هم‌زمان متادون و تریاک یا داروهای دیگر
آن دسته از بیمارانی که قبل از مصرف متادون به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مانند هپاتیت B، هپاتیت C یا مصرف درازمدت الکل به اختلال‌های کبدی دچار شده‌اند، باید در دوره درمان اعتیاد با متادون تحت نظر دکتر ترک اعتیاد باشند.
ماندگاری اثر متادون بسیار طولانی‌تر از هروئین است. اثر مربوط به یک دوز متادون تا ۲۴ ساعت دوام دارد، اما اثر مصرف هروئین فقط چند ساعت طول می‌کشد.
خطرات مصرف متادون
بسیاری از مراکز ترک اعتیاد برای درمان اعتیاد از متادون استفاده می‌کنند که خود باعث ایجاد وابستگی شده و تنها نوع اعتیاد از یک نوع ماده به متادون تغییر خواهد کرد.
در واقع متادون ماده‌ای به شدت اعتیادآور است و از آن به عنوان شبه مخدر نام برده می‌شود. اما مصرف متادون عوارض جانبی شدیدی دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از:
از جمله عوارض مصرف و اعتیاد به متادون می‌توان به مواردی مانند خواب آلودگی، منگی، حالت ضعف، خشکی دهان، اختلال دریچه پروستات و تأخیر در روند ادرار طبیعی، یبوست و یا نوسان تنفسی نام برد.
استفاده از متادون همچنین خطر انسداد و از کار افتادن کلیه‌ها را هم در پی دارد. حساسیت پوستی، کهیر، خارش، سردرد، سرگیجه، ضعف بینایی، رنگ پریدگی، عرق کردن، تپش قلب، حالت تهوع و استفراغ از دیگر عوارض مصرف متادون است.
علاوه بر این مصرف متادون می‌تواند به افسردگی، سردرگمی، توهم، نداشتن تمرکز، عدم تعادل در راه رفتن، رعشه، پرش عضلات، ضعف عضلانی و حساسیت آنافیلاکسی که نوعی مسمومیت خونی است، منجر شود.
عوارض کوتاه و بلند مدت مصرف متادون
از شایع‌ترین عوارض کوتاه مدت مصرف متادون، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یبوست
- کاهش اشتها
- کبودی لب‌ها
- سرگیجه و غش
- تهوع و استفراغ
- درد در ناحیه شکم
- انقباض مردمک‌ها
- گرگرفتگی و تعریق
- ایجاد زخم‌های گوارشی
- کاهش تنفس و تنگی نفس
- قطع عادت ماهانه در زنان
- تپش قلب و درد قفسه سینه
- کاهش سطح کورتیزول بدن
- سقط جنین، نازایی و ناباروری
- عوارض پوستی (راش و کهیر و خارش پوست)
علاوه بر این عوارض، همچنین استفاده طولانی مدت از آن عوارض طولانی و حتی جبران ناپذیری را به همراه دارد. از جمله:
- افسردگی
- هنجار شکنی
- اختلالات روانی
- پوسیدگی دندان‌ها
- عدم اعتماد به نفس
- عدم ثبات شخصیتی
- ضربان نامنظم قلب
- عدم اعتماد به دیگران
- حساسیت‌های پوستی
- کند یا متوقف شدن تنفس
- افزایش میل به خودکشی (در برخی از موارد)
ممکن است فرد در مواردی، میل به خودکشی پیدا کند. در چنین حالتی، داروهای ضدّ روان‌پریشی و یا آنتی سایکوتیک‌‌ها تجویز می‌شود.
پس با یک اشتباه و مصرف بی‌رویه در متادون، ممکن است به بیماری‌های دیگری دچار شوید. در این صورت، باید داروهای دیگری مصرف کنید تا اثرات مخرب آن را از بین ببرد.
عوارض مصرف متادون
همان‌طور که گفتیم متادون به شدت وابستگی فیزیکی و ذهنی برای بیمار به وجود آورده و شخص تنها نوع اعتیاد خود را از موادی دیگر به متادون تغییر می‌دهد.
متادون از نظر ساختار شیمیایی شبیه به هروئین و سایر مواد مخدر است و تأثیر مشابهی نیز روی بدن دارد. طبق گزارش مرکز مواد مخدر و تحقیقات (CESAR) بسیاری از مصرف کنندگان متادون گرفتار اعتیاد و وابستگی شدید به آن می‌شوند. در ادامه با عوارض مصرف متادون از نظر جسمی و روحی بیشتر آشنا می‌شوید.
وابستگی سریع به متادون
به دلیل شباهت اثرات مصرف متادون و هروئین، متادون به تنهایی نیز می‌تواند اعتیادآور باشد. حتی اگر برای درمان وابستگی به هروئین تجویز شده باشد.
در نتیجه سوء مصرف متادون به راحتی منجر به وابستگی و اعتیاد می‌شود. خوشبختانه ترک اعتیاد به متادون تحت نظر متخصص نسبتاً ساده است، برای اطلاع از نحوه ترک اعتیاد متادون برای خود و یا عزیزانتان با مشاوران ما در کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر تماس بگیرید.
متادون و پوسیدگی دندان
شیوع بیماری‌های دهان و دندان در کسانی که متادون مصرف می‌کنند نسبت به افراد عادی بالاتر است، چرا که مصرف متادون باعث خشکی دهان می‌شود که نتیجه آن پوسیدگی دندان است.
عوارض متادون بر کبد
یک گروه تحقیقاتی در دانشگاه آزمایشاتی را روی موش‌ها انجام داده‌اند و آثار مصرف متادون را طی ۲۸ روز در این موش‌ها بررسی کردند. در نتیجه افزایش سطح آنزیم‌های کبدی مشخص و گزارش شد.
با توجه به عوارض متادون باید برنامه‌ریزی دقیق و اصولی‌تری برای نحوه و میزان مصرف متادون در جامعه صورت گیرد، تا شاهد عوارض کمتری در افراد باشیم.
عوارض متادون بر مغز
متادون با اثر بر روی گیرنده‌های عصبی مغز باعث ترشح دوپامین در مغز شده و احساس سرخوشی در فرد به وجود می‌آورد. هر چند که این اثر کاملاً موقت بوده و به مرور باعث از دست رفتن حافظه و قدرت تصمیم گیری در فرد می‌شود و همچنین اختلال حواس را به وجود می‌آورد.
همچنین بعد از چند بار مصرف متادون به تدریج علائمی از قبیل اضطراب، افسردگی و اختلال در خواب را به وجود می‌آورد.
عوارض قرص متادون بر چشم
عوارض قرص متادون بر روی چشم اول با کم شدن دید شروع می‌شود و در نهایت به مرور زمان باعث ایجاد مردمک سوزنی می‌شود که بر اثر کوچک شدن زیاد مردمک ایجاد می‌شود.
عوارض متادون و فشار خون
علاوه بر تأثیرات منفی متادون روی کبد، دندان، اسپرم و حتی بر جنین در دوران بارداری و… از عوارض آن تپش قلب بوده که این عارضه تأثیر مستقیمی بر افزایش فشار خون دارد.
اختلالات مصرف مواد مخدر می‌تواند سبب افزایش فشار خون مزمن، موقت و یا فشار خون بالا در افراد شود. همچنین از عوارض دیگر آن اختلال در اکسیژن رسانی به خون است.
فشار خون بالای ناشی از متادون ممکن است باعث آنوریسم، از کار افتادن قلب و سکته قلبی و مغزی، از کار افتادگی برگشت ناپذیر در کلیه‌ها و یا حتی در میان سایر موارد ممکن است مرگبار باشد.
عوارض مصرف متادون بر قلب
حمله قلبی: فشار خون بالا و طولانی مدت باعث می‌شود سرخرگ‌ها ضخیم و سفت شده که به آن آترواسکلروز یا همان تصلب شریانی می‌گویند که به نوبه خود باعث حملات قلبی می‌شود.
از کار افتادگی قلب: همچنان که فشار بالا می‌رود، قلب فرد می‌بایست با ضخیم و سفت شدن و مقاومت افزایش یافته رگ‌ها مقابله نماید تا خون را پمپاژ کند که این امر ممکن است در نهایت منجر به مشکلات قلبی گشته و مقدار مورد نیاز خون به بدن نمی‌رسد.
عوارض متادون و افزایش وزن
مصرف متادون ممکن است همچنین باعث افزایش وزن فرد شود، چرا که از عوارض اصلی این شبه مخدر تغییرات هورمونی است که از مهم‌ترین پیامدهای آن افزایش اشتها و در نتیجه افزایش وزن خواهد بود.
متادون باعث بی‌خوابی
بیشتر افرادی که متادون مصرف می‌کنند، عارضه بی‌خوابی را تجربه می‌کنند. این مسئله مشکل‌ساز است چرا که برای حفظ سلامت روانی، نیاز به خواب کافی وجود دارد.
علاوه بر این، بی‌خوابی ممکن است باعث کاهش تمرکز و کارایی شود که می‌تواند در مواردی مانند کار و تحصیل، مشکلاتی ایجاد کند.
افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها
استفاده از متادون می‌تواند باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی مصرف کننده شود و احتمال ابتلا به عفونت‌ها را افزایش دهد. این عوارض برای کسانی که قبلاً از عفونت‌های مربوط به مواد مخدر رنج می‌برده‌اند، مشکل‌ساز خواهد بود.
افزایش اضطراب
مصرف متادون ممکن است باعث اضطراب شود. برخی افراد در طول مصرف متادون، حس اضطراب را تجربه می‌کنند. این مشکل برای مردانی که در معرض فشارهای روزمره هستند و به دنبال رفع اضطراب خود هستند، مشکل‌ساز خواهد بود.
عوارض مصرف متادون و کاهش اشتها
از دیگر عوارض مصرف متادون می‌توانیم به کاهش اشتهای شخص اشاره کنیم. کاهش اشتها باعث کاهش مصرف غذای سالم و مواد مغذی می‌شود که می‌تواند برای بدن مشکل‌ساز باشد و سلامتی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
عوارض قرص متادون و اختلالات جنسی
از دیگر عوارض مصرف متادون ایجاد اختلالات جنسی در مردان است. مصرف این ماده مخدر به تدریج موجب بروز اختلال در نعوظ مردان و کاهش میل جنسی آنها خواهد شد.
همچنین یافته‌های بحث‌برانگیزی به دست آمده که نشان می‌دهد احتمالاً عامل‌های دیگری به جز اثرات دارو درمانی مواد مخدر در ابتلا به اختلال جنسی نقش دارند.
مثلاً مشکلات دوران کودکی و ناراحتی‌های روانی هم‌زمان در مبتلا شدن بیماران تحت درمان با متادون به اختلال جنسی و تغییرات هورمونی مرتبط نقش دارند.
دارو درمانی و هورمون درمانی رویکردهای مؤثری برای رفع اختلالات جنسی به شمار می‌آیند، در این بین روان درمانی و سکس تراپی نیز می‌تواند بسیار مفید باشد.
مطالعات پژوهشی در کشورهای دیگر نشان داده که بیش از ۸۷ درصد زنان و ۸۵ درصد مردانی که درمان جایگزینی با متادون را انتخاب می‌کنند، مشکل جنسی را در زمان مصرف تریاک گزارش داده‌اند.
عوارض اعتیاد متادون در زنان
عوارض متادون بر زنان جنبه‌های دیگری هم دارد. اگر زنان به صورت مداوم از این ماده و دیگر اپیوییدها استفاده کنند، پریود نخواهند شد. در موارد وخیم‌تر نیز مشکلاتی در بارداری زنان ایجاد می‌کند.
همچنین اگر زنان معتاد به متادون باردار شوند، مواد افیونی ممکن است باعث سقط جنین شود. از دیگر عوارض مصرف متادون در زنان باردار، وزن بسیار کم و غیر استاندارد نوازد و یا حتی نارس بودن نوازد است.
قطع خودسرانه مصرف متادون در زنان باردار، باعث بروز نشانگان ترک اپیویید در جنین می‌شود. این سندرم معمولاً در نوزادان تازه متولد شده ایجاد می‌شود. همچنین از مادر معتاد به اپیویید نیز به جنین سرایت می‌کند.
اوردوز متادون
اگر میزان مصرف متادون بسیار بالا باشد، علائم زیر بروز می‌کند. چنانچه علائم زیر را در اطرافیان خود مشاهده کردید، به سرعت با اورژانس تماس بگیرید:
- غش کردن
- خس خس کردن سینه و درد قفسه سینه
- راش پوستی شدید قرمز رنگ همراه با خارش یا کهیر
- یبوست شدید همراه با انسداد روده یا ناتوانی در ادرار کردن
- افسردگی تنفسی، منگی یا کما به دلیل افزایش میزان دارو در بدن
- واکنش آلرژیک شدید همراه با متورم شدن صورت، لب‌ها، زبان و گلو
یک پاسخ
چرا تولید شده این دارو پس به چه کار میاد اینکه همش شد ضرر