سم زدایی بدن از مواد مخدر، فرایندی است که در نتیجه آن بدن از انواع مواد مخدر و یا داروهای اعتیادآور خلاص می‌شود. هدف از سم زدایی، مدیریت ایمن علائم ترک در صورت قطع مصرف مواد مخدر یا الکل است.
سم‌زدایی بدن از مواد مخدر به شیوه‌های مختلف ممکن است. اما ۳ نوع اصلی آن یعنی سم زدایی تدریجی، سم زدایی سریع و فوق‌سریع از همه شناخته شده‌تر هستند.
سم‌زدایی کار پیچیده و عجیبی نیست؛ بلکه به کل فرایند و کارهایی که برای پاک کردن بدن بیمار از هر نوع ماده مخدر، سم زدایی گفته می‌شود. در روش سم زدایی تدریجی یا ترک تدریجی، قطع مصرف مواد مخدر به صورت تدریجی با کاهش دوز مصرفی اتفاق می‌افتد.
در مطالب قبل درباره سم‌زدایی و اینکه سم زدایی چیست و چگونه انجام می‌شود؟ مراحل سم زدایی، انواع آن و چگونگی سم‌زدایی تدریجی صحبت کردیم. در ادامه این مطلب برای آشنایی بیشتر با سم زدایی سریع و فوق سریع با کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر همراه باشید.
سم زدایی سریع و فوق‌سریع چیست؟
سم زدایی بدن از مواد مخدر با روش سریع و فوق‌سریع UROD نیز یکی دیگر از متدهای سم زدایی بوده که با سرعت بالاتری نسبت به ر.ش تدریجی مواد را از بدن خارج می‌کند. اما استفاده از این روش برای افراد مختلف محدودیت‌هایی دارد.
به عنوان مثال ترک اعتیاد با روش سم زدایی سریع و فوق‌سریع برای بیماران مبتلا به عارضه‌های قلبی و گوارشی و حتی افرادی که از دیابت رنج می‌برند، قابل استفاده نیست.
این روش به هیچ وجه برای افراد با دوز مصرف زیاد و یا افرادی که مدت زمان زیادی از درگیری آن‌ها با اعتیاد گذشته است، توصیه نمی‌شود. این روش حتی برای افرادی که دوز مصرفی آن‌ها بیشتر از ۱ گرم باشد، قابل استفاده نیست.
در نتیجه می‌توان گفت، از روش سم زدایی سریع و فوق‌سریع برای افرادی که دوز مصرفی کمی دارند و مدت زمان زیادی از اعتیاد آن‌ها نمی‌گذرد، استفاده می‌شود. در این روش سم‌زدایی بیمار با تشدید علائم ناشی از ترک یک باره مواد اعتیاد آور مواجه خواهد شد.
طریقه سم‌زدایی بدن از مواد مخدر به روش فوق سریع با بیهوش کردن بیمار شروع می‌شود که البته بیهوشی کامل نمی‌باشد و به صورت خواب عمیق است.
بعد از آن به کمک سرم، داروهایی برای بیمار تزریق می‌شود که خاصیت ضد مخدر دارند. داروهای ضد مخدر به گیرنده‌های مخدر مغز می‌چسبند و مخدرهایی که روی گیرنده‌های مغز نشسته را پاک و دفع می‌کنند.
سم زدایی فوق‌سریع UROD تحت نظر پزشک بیهوشی در اتاق ICU با تمام امکانات و تجهیزات اتاق عمل انجام می‌شود، البته بیمار کاملاً بیهوش نمی‌شود و به اصطلاح به خواب عمیق می‌رود. در این حالت خطرات بیهوشی کامل را هم ندارد و برای بیمارهایی که توان بدنی بالایی دارند درمان خوبی است.
بعد از سم‌زدایی کامل بدن از مواد مخدر، پزشک عموماً از متدهای درمانی همچون کاشت ایمپلنت نالتروکسان برای درمان قطعی اعتیاد در بیمار استفاده می‌کند.
مراحل و روند سم زدایی
روند سم زدایی جدای از این که نوع سم زدایی سریع است یا فوق‌سریع، مدت زمان آن بسته به برخی عوامل متفاوت است. حتی پس از ترک نیز مدت زمانی که طول می‌کشد تا علائم ترک از بین بروند، هم متفاوت خواهد بود. عواملی که در این رویه اثر می‌گذارند و حتی روی نوع و دوز داروها هم تأثیرگذار هستند عبارت‌اند از:
- شدت اعتیاد
- مدت زمانی که فرد معتاد بوده
- نوع مواد مخدری که فرد به آن اعتیاد دارد.
- روش استفاده از مواد مثل تزریق، خوردن، استنشاق و یا دود کردن
- مقدار یا دوزی از ماده مخدر که فرد در هر بار مصرف کرده
- شرایط بالینی و بیماری‌های دیگری که هم زمان وجود دارد.
- سابقه خانوادگی
- زمینه ژنتیکی
شدت علائم و مدت زمان لازم برای اثر بخشی سم‌زدایی سریع و فوق سریع به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. روند سم زدایی نیز در جزئیات خود بسته به هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. در اکثریت موارد سه مرحله باید پشت سر گذاشته شود:
- ارزیابی (Evaluation)
- تثبیت سازی (Stabilization)
- آماده سازی برای برنامه درمانی
سم زدایی سریع چگونه است؟
سم زدایی سریع، نوعی از سم‌زدایی است که برای سرعت بخشیدن به روند ترک و کم شدن زمان صرف شده برای رسیدن به بهبودی استفاده می‌شود، همچنین برای بسیاری از افراد این روش یک راه آسان و ساده برای پاک‌سازی بدن از مواد است.
این دو مورد را می‌توان از فواید سم‌زدایی سریع دانست. در سم زدایی سریع، به فرد یک آگونیست داده می‌شود تا مرحله ترک را آغاز کنند و معمولاً با یک آرام‌بخش سبک ترکیب می‌شود.
در مورد اعتیاد به مواد مخدر مانند هروئین، سم‌زدایی سریع شامل تجویز داروی نالتروکسان در ترکیب با یک داروی آرام‌بخش سبک و کلونیدین یا یک داروی مشابه برای کاهش شدت علائم ترک است.
این فرایند باعث می‌شود که مواد اعتیادآور با سرعت بیشتری از بدن بیمار خارج شده و همچنین علائم ترک به جای اینکه در طی چند هفته خودش را نشان بدهد، در طی چند روز رخ می‌دهد.
لازم به ذکر است که هر دو روش سم‌زدایی سریع و فوق سریع باید تحت نظارت کادر پزشکی انجام شود. چرا که کنترل علائم ترک، دوز داروهای مصرفی و در مورد سم‌زدایی فوق سریع انجام مرحله بیهوشی نیازمند تخصص و تجربه در زمینه اعتیاد است.
سم زدایی فوق‌سریع چگونه است؟
در ابتدا باید گفت که لازمه انجام سم‌زدایی فوق سریع، مراجعه به بهترین کلینیک تخصصی ترک اعتیاد است. مراحل ترک اعتیاد با روش سم‌زدایی فوق سریع UROD به شرح زیر است:
تشخیص مناسب بودن ترک به روش UROD: در ابتدا بهترین روش درمان اعتیاد برای هر بیمار تنظیم خواهد شد. به همین دلیل نخست شرایط جسمی و روحی فرد توسط کادر متخصص پزشکی بررسی و سنجیده شده و بعد از آن، مناسب‌ترین روش درمان اعتیاد تعیین می‌شود.
در مورد ترک اعتیاد به روش UROD نیز همین‌طور است. قبل از شروع روش، وضعیت جسمی و روانی بیمار ارزیابی می‌شود تا معلوم شود که آیا روش سم‌زدایی فوق‌سریع مناسب او است یا خیر؟ زمانی که این روش قابل قبول ارزیابی شد، سم زدایی صورت می‌گیرد.
انجام بیهوشی: در این مرحله بیمار توسط متخصص بیهوشی، بیهوش می‌شود.
تزریق آنتاگونیست مواد افیونی: در زمان بیهوشی، یک آنتاگونیست مواد افیونی از طریق لوله‌های وریدی به شخص تزریق می‌شود. آنتاگونیست‌های اپیوئیدی به گیرنده‌های مواد افیونی متصل شده و با این کار اثرات مواد افیونی را مسدود می‌کند. یک آنتاگونیست مواد افیونی معروف، نالتروکسان است که به خوبی اثر مواد را مسدود می‌کند.
هوشیاری: معمولاً بعد از گذشت چند ساعت بیمار به هوش می‌آید. بیمار عمده علائم ترک خود را در زمان بیهوشی پشت سر می‌گذارد و زمانی که به هوش آمد ممکن است علائمی خفیفی را تجربه کند.
تجویز یک سری مسکن‌های غیرافیونی: برای کنترل علائم ترک خفیف از این نوع مسکن‌ها استفاده می‌شود.
