اثرات و عوارض مصرف هروئین و تأثیر آن بر مغز

هروئین یکی از قوی‌ترین و اعتیادآورترین مواد مخدر شناخته‌شده است که سالانه جان میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان به خطر می‌اندازد. این ماده مخدر که از مشتقات مرفین به شمار می‌رود، به‌سرعت وارد مغز شده و با ایجاد حس سرخوشی آنی، فرد را به چرخه‌ای بی‌پایان از مصرف و وابستگی سوق می‌دهد. وسوسه‌انگیز بودن تأثیرات اولیه این ماده، بسیاری از افراد را به‌سوی مصرف آن می‌کشاند، اما کمتر کسی از پیامدهای هولناک و مخرب آن آگاه است.
مصرف هروئین نه‌تنها وابستگی جسمی شدیدی ایجاد می‌کند، بلکه با تغییرات گسترده‌ای که در مغز و بدن به وجود می‌آورد، زندگی فرد را از اساس متزلزل می‌سازد. از بین رفتن توانایی تصمیم‌گیری، کاهش تمرکز و حافظه،اختلالات جنسی و روانی، مشکلات گوارشی، مشکلات کبدی و کلیوی، آسیب به قلب و مغز و ابتلا به بیماری‌های جسمی جدی تنها بخشی از آسیب‌هایی است که این ماده می‌تواند ایجاد کند.

در این مقاله، به بررسی دقیق عوارض مصرف هروئین، تأثیرات هروئین بر مغز و بدن می‌پردازیم و تلاش می‌کنیم به این سوال پاسخ دهیم که چرا این ماده مخدر، یکی از خطرناک‌ترین تهدیدات برای سلامت فرد و جامعه به شمار می‌آید.

عوارض هروئین

مصرف هروئین سلول‌های مغزی را به حد زیادی تحت تأثیر قرار می‌دهد نیمه عمر هروئین ۶-۴ ساعت بسته به میزان و مدت زمان مصرف و سرعت متابولیسم بدن فرد مصرف کننده است.

افرادی که هروئین مصرف می‌کنند به مرور به خاطر ترکیبات آنتی هیستامین و دیفن‌هیدرامین موجود در آن که نوعی مسکن و ضد آلرژی است، دچار خارش شدید در پوست بدن و نواحی مختلف شده که گاهی این خارش به حدی می‌رسد که ایجاد زخم و خونریزی هم خواهد کرد.

این ماده به عنوان یک ماده مخدر زشت کننده و ایجاد کننده زخم‌های عمیق هم شناخته شده است. زخم‌هایی که به شدت پیش رونده بوده و درمان آنها بسیار کند است. هروئین علاوه بر وابستگی جسمانی، وابستگی‌های روانی نیز ایجاد می‌کنند که برخی از عوارض هروئین عبارت‌اند از:

• HIV
• یبوست
• تهوع
• استفراغ
• بی‌خوابی
• بی‌قراری
• تکرر ادرار
• عدم تمرکز
• اختلالات عصبی
• گیجی و خواب آلودگی
• اختلالات در چرخه قاعدگی
• کوچک شدن مردمک‌های چشم
• کاهش اشتها که منجر به کاهش وزن و سوء تغذیه می‌شود.
• ایجاد آبسه (در صورت استفاده از فرم تزریقی و هروئین)
• مرگ در صورت ایست تنفسی ناشی از مصرف دوز بالای هروئین​
• مردمک‌های تنگ شده

تأثیرات و عوارض هروئین بر روی بدن

به خاطر اینکه فرد مصرف کننده هروئین باید همیشه مراقب زمان تزریق بعدی خود باشد، اغلب از نیازهای ضروری که به هر انسان دارد؛ مانند خوردن و خوابیدن غافل می‌ماند و مشکلات سلامتی او بدین گونه پدیدار می‌گردد.

مشکلات بی شماری که با مصرف طولانی مدت هروئین برای بدن اتفاق می‌افتد به دو دسته تقسیم می‌شوند، کوتاه مدت و بلند مدت در ادامه با این دو مدل از عوارض هروئین آشنا می‌شوید.

اثرات کوتاه مدت مصرف هروئین

• تهوع
• استفراغ
• عدم تمرکز
• گیجی و خواب آلودگی
• مردمک‌های تنگ شده
• مرگ در صورت ایست تنفسی ناشی از مصرف دوز بالای هروئین

اثرات دراز مدت مصرف هروئین

• HIV
• یبوست
• بی‌نظمی در قاعدگی
• خواب آلودگی مزمن
• وابستگی فیزیکی و روانی
• کاهش اشتها که منجر به کاهش وزن و سوء تغذیه می‌شود.
• ایجاد آبسه (در صورت استفاده از فرم تزریقی و هروئین)
• علائم ترک دارو شامل تعریق، لرز، کرامپ‌های عضلانی و اسهال

تأثیر هروئین بر مغز

معتاد شدن به ماده هروئین بسیار سریع بوده و حتی پس از یکبار مصرف نیز شخص به آن وابسته می‌شود. وابستگی فرد بیمار به هروئین هر ۱۲ ساعت به اوج خود می‌رسد و بیمار نیاز به مصرف دوباره آن پیدا می‌کند.

اما در صورتی که بعد از گذشت این زمان ماده هروئین به فرد نرسد، علائم محرومیت و ترک بروز می‌کند و شخص دچار حالت‌هایی مانند عطسه، آبریزش بینی، بی‌قراری و استرس، حالت تهوع می‌شود.

در فاصله بسیار کوتاهی بعد از مصرف هروئین، این ماده از سدهای خونی مغز عبور کرده و به گیرنده‌های مغز متصل می‌شود تا ماده شیمیایی دوپامین که مسئولیت احساس سرخوشی و لذت است را آزاد کند. در این فرایند، هروئین باعث می‌شود مسیرهای پاداش مغز فعال شوند.

از آنجایی که هروئین یک اپیوئید است و به سرعت در مغز به مرفین تبدیل می‌شود، به آن دسته از گیرنده‌های مغز که مسئول کنترل درد هستند می‌چسبد و نواحی از مغز را که مسئول کنترل احساسات خوشایند است، تحریک و فعال می‌کند.

هروئین به ویژه به این دلیل اعتیادآور است که وارد مغز شده و جایگزین اپیوئیدهای طبیعی مغز می‌شود و به این ترتیب مصرف مداوم آن باعث شکل‌گیری وابستگی جسمانی به وجود همیشگی این ماده می‌گردد.

یعنی اگر فردی در طول زمان به طور مکرر آن را مصرف کند، مغز به طور طبیعی مانند گذشته دوپامین تولید نمی‌کند و زمانی که وابستگی جسمی به هروئین شکل بگیرد، بدن به حضور دائمی مواد وابسته شده و نرسیدن مواد به مغز باعث بروز سریع و ناگهانی علائم محرومیت از مواد در فرد می‌شود. این علائم بسیار سهمگین هستند و اکثر افراد برای مقابله با این حالات ناچار به مصرف مجدد آن روی می‌آورند.

همچنین مغز انسان نسبت به هروئین تحمل پیدا می‌کند، یعنی برای تأثیرگذاری و رسیدن به همان لذت‌های قبلی، به دوزهای بالاتر نیاز دارد. در نتیجه این موضوع باعث می‌شود که فرد بعد از مدت کوتاهی هر بار دوزهای بالاتر از مواد را مصرف کند تا به همان سطح از احساس خوب برسد.