ترک اعتیاد کوکائین

برای رهایی از اعتیاد به کوکائین، روش‌های متعددی وجود دارد که ممکن است برای برخی از افراد ترکیبی از این روش‌ها مؤثر واقع شود. این روش‌های درمانی باید متناسب با شرایط جسمانی، روانی و نیازهای خاص هر فرد انتخاب شوند.

فرایند درمان باید تحت‌نظر متخصصان و باتوجه‌به ویژگی‌های شخصی بیمار انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل گردد. در ادامه، با این روش‌های درمانی آشنا می‌شویم.

ترک ناگهانی کوکائین

بسیاری از افراد تصور می‌کنند ترک ناگهانی کوکائین، یعنی قطع یک‌باره و بدون برنامه‌ریزی می‌تواند «میان‌بُر» سریعی به پاکی باشد؛ اما واقعیت این است که این روش، به‌دلیل افت ناگهانی دوپامین، بدن و روان را زیرِ فشار شدیدی می‌گذارد و حتی ممکن است به عوارض جدی منجر شود.

علائم ترک ناگهانی کوکائین می‌تواند شدید باشد و شامل افسردگی، اضطراب، خستگی، بی‌خوابی، افزایش اشتها و تمایل شدید به مصرف مواد باشد. این علائم می‌توانند طاقت‌فرسا بوده و بدون توجه پزشکی مناسب، مدیریت آن‌ها دشوار است.

وقتی کوکائین را یک‌باره کنار می‌گذارید، مغز ناگهان از «دوپامینی» که همیشه از بیرون می‌گرفت محروم می‌شود و همین باعث دو دورهٔ سخت اما گذرا می‌شود:

✔️ فاز فروپاشی (۶ تا ۳۶ ساعت اول)

در این چند ساعت، سطح دوپامین، نورآدرنالین و سروتونین یکهو پایین می‌آید؛ نتیجه‌اش کوفتگی شدید، گریه‌های بی‌دلیل و بی‌حوصلگی است. ممکن است فشار خونتان بیفتد یا ضربان قلب نامنظم شود و دچار سرگیجه یا حتی غش شوید—برای همین مانیتورینگ پزشکی حیاتی است.

✔️ فاز محرومیت (تقریباً ۱ تا ۴ هفته)

بعد از فروپاشی، بدن دنبال تعادل می‌گردد:

• خواب: یا خواب طولانی و سنگین دارید، یا اصلاً خوابتان نمی‌بَرَد و کابوس می‌بینید.
• هوس: کوچک‌ترین محرک مثل آهنگی که قبلاً با آن مصرف می‌کردید، می‌تواند ولع شدیدی ایجاد کند.
• اشتها: کوکائین اشتها را می‌کُشت؛ حالا ناگهان زیاد می‌شود و شاید چند کیلو اضافه‌وزن پیدا کنید.
• خلق‌وخو: افت دوپامین، به‌ویژه در کسانی که پیشینهٔ اضطراب یا افسردگی دارند، گاهی احساس ناامیدی یا افکار منفی جدی به همراه می‌آورد.

با توجه به این توضیحات، ترک یک‌باره و ناگهانی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود؛ زیرا علائم شدید ترک، درصد بازگشت به سوی مصرف را بالا می‌برد و از سوی دیگر ممکن است حتی جان فرد را به خطر اندازد.

سم زدایی تدریجی کوکائین

سم‌زدایی از کوکائین یکی از مراحل حساس در روند بهبودی است و می‌تواند چالش‌های زیادی به همراه داشته باشد. این فرایند تنها منتظر ماندن برای خروج کوکائین از بدن نیست، بلکه شامل مدیریت چالش‌های جسمی و روانی ناشی از قطع مصرف این ماده مخدر است.

در این مرحله، بدن تلاش می‌کند تا به تعادل خود بازگردد و هم‌زمان فرد با مشکلات روانی مرتبط با اعتیاد روبه‌رو می‌شود. در اینجا رسیدگی به هر دو جنبه جسمی و روانی اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا کوکائین نه‌تنها بر سلامت جسمی، بلکه بر وضعیت روانی فرد نیز تأثیر می‌گذارد.

برای شروع این فرایند، سم‌زدایی معمولاً با ارزیابی پزشکی آغاز می‌شود تا وضعیت جسمی و روانی فرد بررسی گردد. پس از این ارزیابی، یک برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده طراحی می‌شود که می‌تواند شامل دارو، درمان‌های روان‌شناختی و گروه‌های پشتیبانی باشد. دوز مصرف معمولاً به طور تدریجی کاهش می‌یابد. این کاهش دوز می‌تواند به روش‌های مختلف انجام شود، ولی هدف اصلی آن است که فرد بتواند بدون ایجاد شوک به بدن، به‌تدریج از دارو فاصله بگیرد.

یکی از روش‌های معمول کاهش تدریجی دوز، کاهش روزانه یا هفتگی است که در آن دوز مصرف به میزان مشخصی، مثلاً ۱۰ تا ۲۰ درصد در هفته کاهش می‌یابد. این کاهش تدریجی به فرد کمک می‌کند تا بدون تجربه علائم شدید ترک، از ماده مخدر فاصله بگیرد.
در این مرحله، نظارت پزشکی مستمر بسیار مهم است تا فرد به طور ایمن و راحت این فرایند را طی کند و وارد مرحله بهبودی شود.

اگر شما هم قصد دارید سم‌زدایی از کوکائین را شروع کنید، داشتن یک برنامه درمانی جامع و شخصی‌سازی‌شده می‌تواند کمک زیادی به کاهش علائم ترک و افزایش شانس موفقیت در بهبودی شما کند. این برنامه باید به طور دقیق تحت‌نظر پزشک و متخصصین درمان اعتیاد باشد تا در کنار کاهش علائم ترک، از بازگشت به مصرف نیز جلوگیری شود.

سم‌زدایی‌سریع کوکائین

سم‌زدایی سریع و فوق سریع  از کوکائین روشی است که برای پاک‌سازی سریع این ماده از بدن فرد مصرف‌کننده استفاده می‌شود. در سم‌زدایی سریع، به بیماران آنتاگونیست دارویی به‌صورت انفوزیون وریدی (تزریق از طریق رگ) طی ۶ تا ۸ روز داده می‌شود. در پایان درمان، بیماران از دارو پاک می‌شوند و علائم ترک کمی دارند یا هیچ علائمی ندارند.

هدف از این روش کاهش شدت علائم ناخوشایند ترک است که معمولاً در سم‌زدایی سنتی تجربه می‌شود. در نتیجه، بیمار قادر است بدون درد و ناراحتی زیاد از کوکائین پاک شود.
در این فرایند، پزشک به طور مداوم وضعیت بیمار را تحت‌نظر دارد و از داروهای تجویزی برای کاهش علائم ترک و مدیریت درد یا اضطراب استفاده می‌کند. پس از آماده‌سازی بیمار و اطمینان از سلامت او، داروهایی برای کاهش میل به مصرف کوکائین تجویز می‌شود تا فرد بتواند به‌راحتی از دارو رهایی یابد.

سم‌زدایی فوق‌سریع کوکائین

سم‌زدایی فوق‌سریع از کوکائین یکی از تکنیک‌های پیشرفته است که برای درمان اعتیاد به کوکائین به کار می‌رود. این روش معمولاً با استفاده از آنتاگونیست‌های کوکائین مانند نالتروکسان یا نالوکسون انجام می‌شود و معمولاً در شرایط بیهوشی عمومی یا آرام‌بخشی عمیق صورت می‌گیرد.

در این روش، داروهای ضد کوکائین تحت بیهوشی به بدن فرد تجویز می‌شود و فرآیند سم‌زدایی با سرعت بسیار بالا انجام می‌شود. سم‌زدایی فوق‌سریع از کوکائین معمولاً طی چند ساعت انجام می‌شود و بیمار پس از گذشت ۶ تا ۱۲ ساعت از انجام این روش، از اثرات کوکائین پاک می‌شود.

اولین‌بار این روش توسط گروهی از محققان به سرپرستی لویمر در سال ۱۹۸۹ معرفی شد و بر اساس روش‌های قدیمی‌تر سم‌زدایی سریع که توسط گروه ییل در دهه ۱۹۸۰ طراحی شده بود، توسعه یافت. در این فرایند، پزشکان با استفاده از بیهوشی و انتوباسیون، بدن بیمار را از کوکائین پاک می‌کنند. بعدها، با اضافه‌کردن داروهایی برای کاهش شدت علائم ترک و بهبود روند سم‌زدایی، روش‌های فوق‌سریع پیشرفت بیشتری داشتند.

هدف اصلی از استفاده از سم‌زدایی فوق‌سریع این است که بیمار به طور کامل و سریع از اثرات کوکائین رها شود. اما به طور هم‌زمان، این روش با خطراتی همراه است که شامل مشکلات مربوط به بیهوشی، آسپیراسیون برونشیال و حتی احتمال آسیب‌های ریه و کلیه است؛ بنابراین، برای انجام این روش نیاز به نظارت دقیق پزشکی و بررسی‌های فراوان وجود دارد.

ترک قطعی کوکائین با کاشت ایمپلنت نالتروکسان

نالتروکسان با حداقل عوارض جانبی و محدودیت‌ها یک گزینه ایمن برای درمان اعتیاد به کوکائین است. این دارو به طور مؤثر تمایلات به مصرف کوکائین را مسدود و کاهش می‌دهد و هیچ واکنش خطرناک یا ناخوشایندی به همراه ندارد.

نالتروکسان به دلیل سادگی استفاده، بدون نیاز به آماده‌سازی‌های پیچیده، به‌راحتی در دسترس است. این دارو به دو شکل قرص روزانه و ایمپلنت در دسترس است که ایمپلنت آن معمولاً هر شش تا دوازده ماه یک‌بار تجویز می‌شود.

برای کاشت ایمپلنت نالتروکسان، یک عمل جراحی سریع و ۱۰ دقیقه‌ای انجام می‌شود و ایمپلنت به کمک سرنگ در ناحیه داخلی بازو یا شکم قرار می‌گیرد. پس از قرارگیری ایمپلنت، مقدار ثابتی از نالتروکسان به طور مداوم آزاد می‌شود و میل به مصرف کوکائین در فرد به طور کامل از بین می‌رود، بدون آنکه نیاز به اراده قوی یا کنترل نفس باشد.

حدود ۸۰٪ از بیماران کلینیک طلوعی دیگر گزارش کرده‌اند که به لطف درمان با نالتروکسان، مصرف کوکائین، کراک و الکل را به طور کامل متوقف کرده‌اند. به کمک ایمپلنت نالتروکسان، بیماران احساس آرامش، راحتی و محافظت از بازگشت به اعتیاد را تجربه می‌کنند.

مزایای کاشت ایمپلنت نالتروکسان برای ترک کوکائین:

• حذف میل به کوکائین در بلندمدت: بیماران ما گزارش می‌دهند که پس از نصب ایمپلنت، دیگر میل و افکار وسواس‌گونه درباره کوکائین ندارند.
• نیازی به مصرف روزانه قرص‌های نالتروکسان/نالرکس نیست: دیگر نیازی به نگرانی از مصرف روزانه قرص‌ها، به‌ویژه در سفرها، ندارید.
• هیچ خطری از فراموش‌کردن یا ازدست‌دادن قرص‌ها وجود ندارد: ایمپلنت همیشه در بدن شما باقی می‌ماند و در هر لحظه از روز و شب از بازگشت به اعتیاد جلوگیری می‌کند.
• محرمانگی: هیچ‌کس نمی‌تواند متوجه شود که شما از قرص‌های نالتروکسان استفاده می‌کنید.
• آزادسازی مداوم دارو: ایمپلنت نالتروکسان به‌آرامی حل شده و دوز ثابتی از دارو را در بدن شما فراهم می‌کند.

این روش نه‌تنها در کوتاه‌مدت بلکه در بلندمدت به شما کمک می‌کند تا بدون رنج و احساس گناه، از اعتیاد رهایی یابید.

روان‌درمانی ترک کوکائین

درنظرگرفتن ویژگی‌های روانی و اجتماعی مرتبط با سوءمصرف کوکائین در برنامه درمانی ترک تأثیرگذار است. در این راستا، روش‌های مختلف درمانی؛ مانند روان‌درمانی شناختی – رفتاری (CBT)، روان‌درمانی و گروه‌درمانی برای تشویق به حفظ درمان و بهبود نتایج ترک مصرف مواد استفاده می‌شوند.

این روش‌ها به فرد کمک می‌کنند تا با مشکلات روانی خود در ارتباط با اعتیاد به کوکائین مقابله کرده و مسیر بهبودی را هموارتر کنند. در ادامه به بررسی هر یک از این روش‌ها خواهیم پرداخت تا بهتر بفهمیم چگونه می‌توانند در درمان اعتیاد به کوکائین مؤثر واقع شوند.

درمان شناختی رفتاری (CBT) برای درمان اعتیاد به کوکائین

روان‌درمانی شناختی – رفتاری (CBT) یک رویکرد درمانی است که هدف آن تغییر الگوهای منفی و مخرب فکری و رفتاری است. در درمان اعتیاد به کوکائین، CBT به افراد کمک می‌کند تا جنبه‌های روانی اعتیاد خود را شناسایی کرده و با آن‌ها مقابله کنند. این درمان به افراد امکان می‌دهد که کنترل بیشتری بر افکار و احساسات خود پیدا کنند و مسیر بهبودی‌شان را هموارتر سازند.

در CBT، بر این نکته تأکید می‌شود که افکار، احساسات و رفتارهای ما به طور مستقیم بر هم تأثیر می‌گذارند. درمان شناختی – رفتاری با شناسایی و به چالش کشیدن افکار منفی و غیرمنطقی فرد، او را قادر می‌سازد تا نگرش‌های منفی مانند «یک‌بار معتاد، همیشه معتاد» را اصلاح‌کرده و آن‌ها را با باورهای سالم‌تر و منطقی‌تر جایگزین کند. این تغییرات در الگوهای فکری می‌تواند به فرد کمک کند تا دیدگاهی جدید پیدا کرده و از پیشرفت و بهبودی امید بیشتری داشته باشد.

علاوه بر این، CBT به تقویت مهارت‌های مقابله‌ای کمک می‌کند و فرد را در مواجهه با استرس‌ها و محرک‌های مصرف مواد قوی‌تر می‌کند. این درمان باعث می‌شود که فرد از شیوه‌های سازگار و سالم برای مدیریت مشکلات و وسوسه‌های مصرف مجدد استفاده کند. با ایجاد تغییرات پایدار در الگوهای شناختی و رفتاری، CBT می‌تواند از بازگشت به مصرف کوکائین پیشگیری کرده و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد.

درمان اعتیاد به کوکائین با درمان رفتار دیالکتیکی (DBT)

درمان رفتار دیالکتیکی (DBT) ترکیبی از تکنیک‌های درمان شناختی – رفتاری و شیوه‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی است که به افراد کمک می‌کند تا احساسات خود را تنظیم کرده و استرس را مدیریت کنند. این روش می‌تواند برای افرادی که با اختلالات تنظیم عاطفی و رفتارهای تکانه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مفید باشد.

گروه‌درمانی ترک کوکائین

درمان گروهی یکی از روش‌های مؤثر درمان اعتیاد است که در آن افرادی با مشکلات مشابه مانند سوءمصرف مواد به‌صورت گروهی با یکدیگر جلسات درمانی برگزار می‌کنند. این روش به‌ویژه در مراکز درمان سوءمصرف مواد بسیار کاربرد دارد و در برنامه‌های درمانی جامع به‌صورت بستری و سرپایی جزء الزامات است.

هدف اصلی درمان گروهی، فراهم‌کردن محیطی حمایتی است که در آن افراد بتوانند احساسات، مشکلات و تجربیات خود را با دیگرانی که شرایط مشابه دارند، به اشتراک بگذارند. این جلسات نه‌تنها به تقویت انگیزه و ایجاد مسئولیت‌پذیری در افراد کمک می‌کند، بلکه به آن‌ها یاد می‌دهد که چگونه با چالش‌های ترک اعتیاد مقابله کنند. همچنین در این فضا، افراد می‌توانند از یکدیگر حمایت و مشاوره بگیرند و از تجربیات یکدیگر بیاموزند.

درمان گروهی می‌تواند به کاهش احساس تنهایی و شرمی که اغلب در افراد مبتلا به اعتیاد وجود دارد، کمک کند. معمولاً این نوع درمان به طور هم‌زمان با سایر روش‌های درمانی مانند درمان فردی و دارودرمانی کمکی استفاده می‌شود تا روند بهبودی به طور مؤثرتر و راحت‌تر پیش برود.

موضوعات مطرح‌شده در درمان گروهی

برخی از موضوعات رایجی که در جلسات درمان گروهی مطرح می‌شود عبارت‌اند از:

• آموزش درباره اعتیاد
• مهارت‌های مقابله‌ای و مدیریت استرس
• ساختن شبکه حمایتی
• غلبه بر احساس شرم و گناه مرتبط با اعتیاد
• ایجاد روتین‌های سالم
• پیشگیری از بازگشت به مصرف، شامل شناسایی محرک‌ها و علائم هشداردهنده
• بهبود مهارت‌های ارتباطی
• تعیین مرزهای سالم
• خودآگاهی
• روابط بین‌فردی
• معنویت

هدف اصلی از طرح این موضوعات در جلسات گروهی، کمک به مراجعان برای تقویت مهارت‌ها و دانش لازم است تا بتوانند به طور مؤثر از اعتیاد دوری کنند و زندگی سالم و رضایت‌بخشی را در مسیر بهبودی بسازند. در این جلسات، افراد می‌توانند از حمایت یکدیگر بهره‌مند شوند و احساس تنهایی خود را کاهش دهند.

بیوفیدبک و نوروفیدبک برای ترک کوکائین

درمان بیوفیدبک که به نام نوروفیدبک نیز شناخته می‌شود، روشی برای آموزش مغز به عملکرد بهینه است. این درمان به‌ویژه برای تعدادی از اختلالات مانند اختلالات خواب، اضطراب، افسردگی و اختلالات رفتاری مفید است. متخصصین سلامت روان از این روش برای آموزش آگاهی و کنترل بدن و ذهن به بیماران استفاده می‌کنند.

ازآنجاکه بسیاری از افرادی که با مشکلات وابستگی به مواد مخدر یا الکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اغلب دچار اختلالات روانی هم‌زمان نیز هستند، درمان بیوفیدبک می‌تواند به اصلاح پاسخ‌های روانی مرتبط با استرس کمک کند که ممکن است مصرف مواد مخدر یا الکل را تحریک یا تشدید کند.

در طول درمان بیوفیدبک، الکترودهایی بر روی پوست سر بیمار قرار می‌گیرند تا امواج مغزی او را ثبت کنند. این امواج توسط دستگاهی به نام الکتروانسفالوگرافی (EEG) شناسایی می‌شوند. این دستگاه امواج مغزی را که مسئول فعالیت‌های شناختی و عاطفی هستند، تحلیل کرده و سیگنال‌هایی تولید می‌کند که بر اساس تعداد پیام‌های الکتریکی ارسال شده توسط نورون‌ها به دیگر نورون‌ها در هر ثانیه شکل می‌گیرند.

این سیگنال‌ها سپس به نمایشگرهایی منتقل می‌شوند تا بیمار از وضعیت فعالیت مغزش آگاه شود. انواع مختلفی از این امواج وجود دارد که هر کدام معنای خاص خود را دارند. برای مثال، امواج بتا معمولاً زمانی ظاهر می‌شوند که فرد دچار اضطراب و نگرانی است. درمان بیوفیدبک می‌تواند به فرد کمک کند تا این امواج بتا را که با احساسات منفی همراه هستند، به امواج آلفا یا تتا تبدیل کند که نشان‌دهنده وضعیت آرام و متعادل ذهنی هستند.

درمان اعتیاد با نوروفیدبک به شناسایی و درمان اختلالات هم‌زمان کمک می‌کند و بهبود چشمگیری در فرآیند بهبودی ایجاد می‌کند. بسیاری از افرادی که با اعتیاد به مواد مخدر یا الکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اغلب از اختلالات روانی هم‌زمان نیز رنج می‌برند که این اختلالات می‌تواند باعث بازگشت به مصرف مواد در طول مراحل بهبودی شود؛ بنابراین، درمان این اختلالات بخش ضروری از فرایند درمان است.

با گذشت زمان، درمان نوروفیدبک می‌تواند به کاهش علائم بسیاری از اختلالات از جمله افسردگی، اضطراب، اختلال توجه و اختلالات خواب کمک کند. همچنین، این روش به بهبود تمرکز و توجه که در مراحل ابتدایی بهبودی از اعتیاد بسیار حیاتی است، کمک می‌کند.

در نهایت، درمان بیوفیدبک می‌تواند به مغز کمک کند تا بر محرک‌هایی که ممکن است باعث بازگشت به مصرف مواد شوند، غلبه کند و افراد را در مسیر بهبودی پایدارتر و مؤثرتر نگه دارد.

بهترین دارو برای ترک کوکائین

درمان دارویی کمکی (MAT) رویکردی عملی است که برای کمک به افرادی که با اعتیاد به کوکائین دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در طول فرایند سم‌زدایی استفاده می‌شود. داروهای مختلفی برای مدیریت علائم ترک، کاهش تمایل به مصرف و پیشگیری از بازگشت به مصرف استفاده می‌شوند.

داروهایی مانند مودافینیل، دیسولفیرام، باکلوفن، SSRIs، پروپرانولول، ویگاباترین، تیاگابین و توپیرامات ممکن است در درمان دارویی کمکی برای سم‌زدایی از کوکائین استفاده شوند. این داروها می‌توانند به مدیریت علائم ترک کمک کرده و خطر بازگشت به مصرف را کاهش دهند. توجه داشته باشید که در این نوشته فقط به معرفی این داروها می‌پردازیم و مصرف خودسرانه این داروها نه تنها به شما کمکی نخواهد کرد؛ بلکه شرایط را سخت‌تر و پیچیده‌تر خواهد کرد.

• مودافینیل: مودافینیل یکی از داروهایی است که برای اعتیاد به کوکائین استفاده می‌شود. این دارو یک محرک است که به کاهش تمایل به مصرف کوکائین و بهبود عملکرد شناختی کمک می‌کند.
• دیسولفیرام: این دارو با مهار آنزیم‌هایی که مسئول تجزیه کوکائین هستند، عمل می‌کند. درصورتی‌که فرد در حین مصرف دیسولفیرام، کوکائین مصرف کند، باعث بروز عوارض ناخوشایند مانند حالت تهوع و استفراغ می‌شود.
• باکلوفن: باکلوفن دارویی است که برای کاهش تمایل به مصرف کوکائین از طریق هدف قراردادن مرکز پاداش در مغز استفاده می‌شود. این دارو در کاهش مصرف کوکائین و ترویج خودداری مؤثر است.
• SSRIs: مهارکننده‌های بازجذب سروتونین انتخابی (SSRIs) دارویی دیگر است که ممکن است در طول سم‌زدایی از کوکائین استفاده شود. این داروها به تنظیم سطح سروتونین در مغز کمک کرده و می‌توانند علائم افسردگی و تمایل به مصرف را کاهش دهند.
• پروپرانولول: پروپرانولول دارویی است که برای مدیریت علائم جسمی ترک کوکائین مانند افزایش ضربان قلب و فشارخون بالا استفاده می‌شود.
• ویگاباترین: ویگاباترین دارویی است که برای افزایش سطح یک انتقال‌دهنده عصبی به نام گابا (GABA) استفاده می‌شود که می‌تواند به کاهش اثرات لذت‌بخش کوکائین و کاهش تمایل به مصرف کمک کند.
• تیاگابین: تیاگابین یک داروی ضد صرع است که با افزایش سطح گابا در مغز عمل می‌کند. این دارو می‌تواند به کاهش اثرات لذت‌بخش کوکائین و کاهش تمایل به مصرف کمک کند.
• توپیرامات: توپیرامات داروی دیگری است که برای اعتیاد به کوکائین استفاده می‌شود. این دارو به کاهش اثرات پاداش‌دهی کوکائین کمک کرده و ممکن است شدت علائم ترک را کاهش دهد.