اضطراب مانند یک شمشیر دو لبه میتواند تأثیرات مثبت و منفی در زندگی روزمره ما داشته باشد. از یک طرف، عوارض اضطراب به عنوان یک مکانیسم مهم در بدن انسان سالم عمل میکند، که نشانگر تعامل ما با محیط است و ما را قادر میسازد تا برای موقعیتهای چالشبرانگیز آماده شویم.
همچنین سوء مصرف مواد به استفاده بیش از حد و مکرر از موادی میگویند که اعتیادآور یا مضر هستند که شامل مواد مخدر یا الکل است.
هنگامی که افراد درگیر سوء مصرف مواد می شوند، ممکن است نتوانند مصرف خود را کنترل یا محدود کنند، که منجر به پیامدهای منفی بر سلامت جسمی و روانی، روابط و عملکرد روزانه آنها می شود.
با این حال، اضطراب بیش از حد میتواند منجر به نگرانیهای مخربی شود که تعادل زندگی عادی ما را به هم میزند.
این شامل نگرانی در مورد دیر رسیدن به محل کار، گرفتار شدن در ترافیک، ملاقات با افراد جدید یا قرار دادن وسایل نادرست است.
این واکنشهای ناراحتکننده میتواند باعث آسیب جدی عوارض اضطراب روحی و جسمی شود همچنین توانایی ما را برای انجام مؤثر وظایف روزانه تضعیف کند.
ما در کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر با کمک روان شناسان و کادر درمان مجرب عوارض اضطراب شما را شناسایی میکنیم و به مقابله با آن میپردازیم.
اضطراب چیست؟
اضطراب، یک پاسخ طبیعی بدن به ترسها و عوامل خطر، از ناحیه قابل توجه مغز به نام آمیگدال نشئت میگیرد.
این ناحیه تخصصی که به عنوان پیوندی برای سیگنالهای حافظه و درد عمل میکند، با هیپوتالاموس ارتباط برقرار میکند که به نوبه خود این سیگنالها را به اندامهای مختلف منتقل میکند و پاسخهای جنگ یا گریز بدن را فعال میکند.
از منظر فیزیولوژیکی، عوارض اضطراب معمولاً به عنوان یک واکنش موقت ظاهر میشود.
هنگامی که هورمون آدرنالین ترشح میشود، ضربان قلب را تسریع میکند، جریان خون را به مغز افزایش میدهد و جریان اکسیژن را آزاد میکند.
در نتیجه، افرادی که اضطراب مداوم را تجربه میکنند، مجبور میشوند تا بر خطرات تمرکز کنند و به دنبال راهحلهای مناسب آنها باشند.
عوارض اضطراب
اضطراب میتواند منجر به عوارض مختلفی، چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت شود. توجه به این نکته ضروری است که همه افراد مبتلا به اضطراب این عوارض را تجربه نمیکنند، زیرا واکنشهای فردی میتواند متفاوت باشد.
در اینجا به برخی از عوارض اضطراب اشاره میکنیم:
۱. معده درد
تجربه یک معده درد یکی از عوارض اضطراب است که میتواند به استرس عاطفی یا تأثیر آن بر سیستم گوارشی نسبت داده شود.
با این حال، توجه به این نکته مهم است که چنین معده دردهایی به طور معمول نشان دهنده یک بیماری جدی زمینهای سلامت نیست.
تنش و عوارض اضطراب مداوم میتواند بهمرورزمان منجر به خستگی در عضلات شکم و در نتیجه درد و ناراحتی در سراسر بدن شود.
اگر در زندگی شخصی یا شغلی خود دچار استرس و اضطراب بودهاید و مشکوک هستید که معده درد شما ناشی از اضطراب شدید است، توصیه میشود برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت با پزشک متخصص مشورت کنید.
۲. سندروم روده تحریک پذیر
ارتباط عمیقی بین سیستم عصبی مرکزی مغز و روده وجود دارد و هر گونه اختلال در تعادل ظریف بین این دو سیستم میتواند منجر به ایجاد سندرم روده تحریکپذیر (IBS) شود.
وضعیت استرس و عوارض اضطراب بیش از حد میتواند تأثیر قابل توجهی بر مراکز عاطفی مغز که و سیستم گوارشی، به ویژه معده مرتبط هستند، داشته باشد.
سیستم عصبی مرکزی نقش مهمی در تنظیم عملکردهای مختلف بدن ایفا میکند، از جمله ترشح هورمونهایی که میتوانند بر روند گوارش در روده تأثیر بگذارند.
در شرایط استرس یا اضطراب شدید، این عدم تعادل هورمونی میتواند منجر به علائمی مانند اسهال، یبوست شود. نفخ، گاز بیش از حد، یا سایر اشکال ناراحتی گوارشی شود.
۳. عوارض اضطراب و ارتباط آن با سیستم ایمنی بدن
زمانی که استرس وعوارض اضطراب به وجود میآید، مجموعهای از هورمونها در بدن ترشح میشوند که دائماً با هم مبارزه میکنند و از بازگشت آن به حالت تعادل و عملکرد طبیعی جلوگیری میکنند و مانع از بازیابی روال معمول و تعادل میشوند.
فعال شدن بی وقفه هورمونهای استرس میتواند تأثیر مخربی بر سیستم ایمنی داشته باشد، توانایی آن در دفع بیماریها و عفونتهای ویروسی را به خطر بیندازد و بدن را در برابر عوامل خطر مختلف و پیامدهای مضر سلامتی مستعدتر کند.
اقدامات پیشگیرانه، مانند واکسن آنفولانزا، ممکن است نه تنها به اطمینان از تجویز آن نیاز داشته باشد، بلکه باید مدیریت و درمان اضطراب را نیز در اولویت قرار دهد.
یه همین علت میتواند به طور قابل توجهی بر توانایی بدن برای ایجاد یک پاسخ ایمنی مؤثر تأثیر بگذارد.
۴. بیماری قلبی
در طول حملات اضطراب، افراد اغلب ضربان قلب سریع و تنفس تسریع شده را تجربه میکنند که در نتیجه واکنش شدید بدن به استرس است.
با تداوم عوارض اضطراب، هجوم هورمونهای استرس میتواند باعث ایجاد مجموعهای از اثرات فیزیولوژیکی شود.
آزادسازی مداوم این هورمونها ممکن است منجر به پاسخ التهابی اغراقآمیز در بدن شود که باعث التهاب و تورم شدید در اندامها و بافتهای مختلف میشود.
با گذشت زمان، این التهاب مداوم میتواند به ایجاد فشار خون بالا و افزایش خطر حمله قلبی کمک کند.
توجه به این نکته مهم است که عوارض اضطراب به تنهایی ممکن است مستقیماً باعث حمله قلبی یا فشار خون بالا نشود
همچنین پیامدهای فیزیولوژیکی اضطراب طولانی مدت و مزمن میتواند به خطر کلی و بار سیستم قلبی عروقی کمک کند.
۵. افزایش فشار خون یکی از عوارض اضطراب است.
هنگامی که فردی عوارض اضطراب را تجربه میکند، بدن او با ترشح هورمونهایی که باعث تغییرات فیزیولوژیکی مختلف میشوند، پاسخ میدهد.
یکی از این تغییرات افزایش ترشح هورمونهای استرس است که به نوبه خود منجر به افزایش جریان خون و متعاقب آن تسریع ضربان قلب میشود.
در عین حال، این هورمونها باعث انقباض یا باریک شدن رگهای خونی و در نتیجه افزایش فشار خون میشوند.
ترکیبی از افزایش جریان خون و افزایش فشار خون میتواند اثرات مضری بر بدن، به ویژه بر قلب و کلیهها داشته باشد.
وقوع مداوم این وقایع، با تنگ شدن مداوم رگهای خونی و فشار خون بالا، میتواند فشار قابل توجهی بر قلب وارد کند.
با گذشت زمان عوارض اضطراب چنین فشاری میتواند به ایجاد شرایط مختلف مرتبط با قلب، از جمله هیپرتروفی قلب (بزرگ شدن عضله قلب) و در نهایت حوادث قلبی مانند حملات قلبی کمک کند.
علاوه بر این، افزایش فشار خون ناشی از انقباض عروق خونی بر کلیهها نیز تأثیر میگذارد.
کلیهها نقش مهمی در حفظ تعادل مایعات و حجم خون در بدن دارند. با این حال، افزایش مداوم فشار خون به دلیل پاسخهای هورمونی مرتبط با اضطراب به طور بالقوه میتواند به ساختارهای ظریف کلیهها آسیب برساند، عملکرد فیلتراسیون آنها را مختل کند و به طور بالقوه منجر به بیماری یا اختلال عملکرد کلیه شود.
شایان ذکر است که تأثیر اضطراب بر قلب و کلیهها چند عاملی است و تجربیات فردی ممکن است متفاوت باشد.
با این حال، قرار گرفتن مداوم در معرض اثرات فیزیولوژیکی عوارض اضطراب میتواند منجر به این پیامدهای مخرب بر سیستم قلبی عروقی و کلیوی شود.
۶. تنش عضلانی
هنگامی که اضطراب ایجاد میشود، سیگنالهای عصبی پیچیدهای را تحریک میکند که از آمیگدال، یک منطقه کلیدی در مغز مسئول پردازش عاطفی است.
این سیگنالها به نوبه خود تأثیر مستقیمی بر عضلات سراسر بدن میگذارند و آنها را به سفت شدن و انقباض ترغیب میکنند.
تنش مداوم عضلانی ناشی از عوارض اضطراب میتواند منجر به گرفتگی و ناراحتی مداوم، به ویژه در عضلات ناحیه شانه و گردن شود.
انباشته شدن تنش در طول زمان میتواند به ایجاد درد مزمن کمک کند و در نهایت در کل بدن تابش کند.
علاوه بر این، وجود درد مزمن در گروههای عضلانی مختلف ممکن است پیامدهای گستردهای برای سلامت کلی داشته باشد.
یکی از پیامدهای تشدید درد مفاصل است، زیرا تنش مداوم عضلانی میتواند فشار بیشتری را بر مفاصل تحمیل کند.
این به طور جدی عوارض اضطراب میتواند منجر به شرایطی مانند آرتریت شود که در آن ساختارهای مفصلی به تدریج خراب میشوند و باعث التهاب و ناراحتی میشوند.
علاوه بر این، تأثیر طولانی مدت تنش عضلانی ناشی از اضطراب و درد آن فراتر از مسائل مربوط به مفصل است.
سیستمهای پیچیده بدن به هم مرتبط هستند و سیگنالهای درد مداوم از ماهیچهها میتوانند فرایندهای فیزیولوژیکی مختلف را مختل کنند و به طور بالقوه منجر به آبشاری از اثرات مضر شوند.
۷. عوارض اضطراب از دست دادن حافظه
هنگامی که فردی به طور مداوم اختلال اضطرابی را تجربه میکند، در واقع محتمل است که حضور طولانی مدت این وضعیت به طرق مختلف بر حافظه کوتاه مدت او تأثیر بگذارد.
اثرات مضر اضطراب بر حافظه میتواند به صورت مشکلاتی در حفظ و یادآوری کارآمد اطلاعات ظاهر شود که منجر به عواقب خطرناکی میشود که میتواند مخرب و مضر باشد.
بهعنوانمثال، فراموشی مکرر به دلیل اختلالات شناختی مرتبط با عوارض اضطراب ممکن است باعث شود افراد قرارها یا تعهدات مهم را نادیده بگیرند یا به طور کامل فراموش کنند.
این میتواند منجر به از دست دادن حافظه، روابط تیره و افزایش سطح استرس شود که در نهایت بر هر دو حوزه شخصی و حرفهای زندگی تأثیر میگذارد.
علاوه بر این، عوارض اضطراب میتواند به طور قابل توجهی بر سطح راحتی فرد در محیطهای شلوغ یا اجتماعی تأثیر بگذارد.
این رفتار اجتنابی میتواند بر تصمیمات مهم هم در خانه و هم در محل کار تأثیر بگذارد و ممکن است فرصتهای رشد، همکاری و ارتباط از دست برود.
اثر ترکیبی چالشهای حافظه مرتبط با اضطراب، اختلال در تصمیم گیری و اختلال در عملکرد اجتماعی میتواند بیشتر به چرخه مارپیچی کمک کند.
اضطراب مداوم و بدون توجه ممکن است به تدریج احساسات پریشانی را تقویت کند و افراد را به طور فزایندهای مستعد ابتلا به علائم افسردگی کند.
بار عاطفی و شناختی مرتبط با عوارض اضطراب میتواند به تدریج بر زندگی تأثیر بگذارد و منجر به احساس ناامیدی، کاهش انگیزه و غم شود.
۸. عوارض اضطراب و افزایش وزن
هنگامی که مکرر حملات اضطراب را تجربه میکنید، مغز شما با تحریک ترشح هورمونهایی مانند آدرنالین و کورتیزول واکنش نشان میدهد.
این هورمونهای استرس نقش مهمی در واکنش جنگ یا گریز بدن ایفا میکنند، هوشیاری را افزایش میدهند و شما را برای مقابله با تهدیدها آماده میکنند.
جالب اینجاست که تغییرات هورمونی ناشی از عوارض اضطراب نیز میتواند بر عادات غذایی و ترجیحات غذایی شما تأثیر بگذارد.
یکی از تأثیرات قابل توجه تمایل به مصرف بیشتر غذاهای شیرین است، از جمله خوراکیهای مانند کیک، شکلات، و نوشیدنیهای که حاوی قندهای مصنوعی هستند.
این را میتوان به واکنش فیزیولوژیکی جستجوی راحتی و لذت نسبت داد که در حضور هورمونهای استرس بالا رخ میدهد.
علاوه بر این، نوسانات در سطح قند خون ناشی از مصرف رژیم غذایی غنی از غذاهای شیرین میتواند عواقب بیشتری داشته باشد.
۹. سردرد تنشی
یکی از شکایات مکرر ناشی از عوارض اضطراب، بروز سردردهای مداوم و غیر قابل توضیح است که کل سر را در بر میگیرد، که معمولاً به عنوان سردرد تنشی شناخته میشود.
این سردردهای تنشی که اغلب به عنوان پاسخهای فیزیولوژیکی به استرس در نظر میگیرند، میتوانند بار کلی اضطراب را بر روی فرد تشدید کنند.
وجود عوارض اضطراب شدت و فراوانی سردردهای تنشی را تشدید میکند و در نتیجه زندگی فرد را مختل میکند.
۱۰. افسردگی
اضطراب مداوم باعث ایجاد احساسات شدید ترس، درماندگی و ناامیدی شدید میشود و در نهایت راهی برای شروع افسردگی ناتوان کننده ایجاد میکند.
اگر اختلالات اضطرابی درمان نشوند، میتوانند به سرعت به افسردگی شدید تبدیل شوند که میتواند بر رفاه فرد تأثیر بگذارد.
بنابراین، اگر نگران علائم خود هستید، فوراً به دنبال مراقبتهای پزشکی حرفهای باشید. برداشتن گامهای پیشگیرانه در رسیدگی به سلامت روان شما برای رفاه و بهبود کلی شما بسیار مهم است.
۱۱. عوارض اضطراب و ارتباط آن با سوء مصرف مواد
سوء مصرف مواد و اختلالات اضطرابی اغلب دست به دست هم میدهند، زیرا رابطه پیچیدهای بین این دو وجود دارد.
افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی ممکن است به موادی مانند مواد مخدر یا الکل، به عنوان راهی برای خود درمانی و کاهش موقت علائم اضطراب خود روی آورند.
با این حال، این خود درمانی میتواند منجر به چرخه وابستگی شود و عوارض اضطراب را در دراز مدت بدتر کند.
علاوه بر این، سوء مصرف مواد همچنین میتواند باعث تحریک یا تشدید اختلالات اضطرابی شود.
استفاده از برخی مواد میتواند علائمی شبیه اضطراب ایجاد کند یا حتی باعث ایجاد حملات پانیک شود. علاوه بر این، سوء مصرف مواد میتواند شیمی مغز را مختل کند و خطر ابتلا به اختلال اضطراب را افزایش دهد.
تشخیص ارتباط بین سوء مصرف مواد، عوارض اضطراب و بررسی به هر دو موضوع به طور همزمان برای درمان مؤثر بسیار مهم است.
رویکردهای درمانی یکپارچهای که هم سوء مصرف مواد و هم اضطراب را هدف قرار میدهند، مانند درمان شناختی – رفتاری (CBT) و مدیریت دارو، میتوانند به افراد کمک کنند تا از چرخه سوء مصرف مواد رها شوندو علائم اضطراب خود را نیز مدیریت کنند.
سخن پایانی
اگر عوارض اضطراب درمان نشوند، میتوانند منجر به طیف وسیعی از اختلالات فیزیولوژیکی فراگیر در مغز و اعصاب شوند که در ایجاد بیماریهای نقش دارند.
بنابراین، نظارت دقیق علائم خود و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه برای کمک از یک مشاور یا درمانگر حرفهای، در صورت لزوم، بسیار مهم است.
علاوه بر این، شایان ذکر است که اتخاذ برخی اصلاحات سبک زندگی میتواند نقش مهمی در کاهش اضطراب داشته باشد.
همچنین عوارض اضطراب و سوء مصرف مواد دو چالش مهمی هستند که اغلب به هم مرتبط میشوند و چرخهای مشکل ساز را برای افراد ایجاد میکنند.
اختلالات اضطرابی و اعتیاد معمولاً در کنار هم وجود دارند و هر یک از شرایط در چرخه معیوب دیگری به یکدیگر دامن میزنند.
افراد مبتلا به عوارض اضطراب ممکن است به موادی به عنوان وسیلهای برای خوددرمانی رویآورند و به دنبال تسکین موقت از علائم خود باشند.
با این حال، در حالی که مواد ممکن است در ابتدا احساس تسکین دهند، در نهایت میتوانند علائم اضطراب را در دراز مدت بدتر کنند.
این میتواند منجر به افزایش سوء مصرف مواد در تلاش برای مدیریت اضطراب شود و در نهایت چرخه را تقویت کند.