مصرف هروئین در دراز مدت عواقب سنگینی برای فرد به دنبال دارد. در رابطه با عوارض هروئین می‌توان به مواردی مانند اختلالات جنسی و روانی، مشکلات گوارشی، مشکلات کبدی و کلیوی، آسیب به قلب و مغز اشاره کرد.
افرادی که هروئین مصرف می‌کنند به مرور به خاطر ترکیبات آنتی‌هیستامین و دیفن هیدرامین موجود در آن که نوعی مسکن و ضد آلرژی است، دچار خارش شدید در پوست بدن و نواحی مختلف شده که گاهی این خارش به حدی می‌رسد که ایجاد زخم و خونریزی هم خواهد کرد.
هروئین به عنوان یک ماده مخدر زشت کننده و ایجاد کننده زخم‌های عمیق هم شناخته شده است. زخم‌هایی که به شدت پیش رونده بوده و درمان آنها بسیار کند است. مصرف دوز بالای این ماده عواقبی مانند ایست قلبی و تنفسی، کما و اوردوز را در پی دارد. در ادامه به بررسی بیشتر عوارض هروئین می‌پردازیم.
در مطالب قبلی با هروئین و تاریخچه آن هروئین در ایران و جهان آشنا شدیم و دیدیم که هروئین چه شکلی است؟ و به بررسی رابطه اختلالات تغذیه ای و مصرف هروئین پرداختیم. در ادامه این مطلب برای آشنایی بیشتر با آن و این که ببینیم عوارض مصرف هروئین چیست و تأثیر آن بر مغز چگونه است؟ با کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دیگر همراه باشید.
هروئین چیست؟ تاریخچه هروئین در ایران و جهان
مصرف هروئین و اختلالات تغذیه‌ای
تأثیر هروئین بر مغز
معتاد شدن به ماده هروئین بسیار سریع بوده و حتی پس از یکبار مصرف نیز شخص به آن وابسته می‌شود. وابستگی فرد بیمار به هروئین هر ۱۲ ساعت به اوج خود می‌رسد و بیمار نیاز به مصرف دوباره آن پیدا می‌کند.
اما در صورتی که بعد از گذشت این زمان ماده هروئین به فرد نرسد، علائم محرومیت و ترک بروز می‌کند و شخص دچار حالت‌هایی مانند عطسه، آبریزش بینی، بی‌قراری و استرس، حالت تهوع می‌شود.
در فاصله بسیار کوتاهی بعد از مصرف هروئین، این ماده از سدهای خونی مغز عبور کرده و به گیرنده‌های مغز متصل می‌شود تا ماده شیمیایی دوپامین که مسئولیت احساس سرخوشی و لذت است را آزاد کند. در این فرایند، هروئین باعث می‌شود مسیرهای پاداش مغز فعال شوند.
از آنجایی که هروئین یک اپیوئید است و به سرعت در مغز به مرفین تبدیل می‌شود، به آن دسته از گیرنده‌های مغز که مسئول کنترل درد هستند می‌چسبد و نواحی از مغز را که مسئول کنترل احساسات خوشایند است، تحریک و فعال می‌کند.
هروئین به ویژه به این دلیل اعتیادآور است که وارد مغز شده و جایگزین اپیوئیدهای طبیعی مغز می‌شود و به این ترتیب مصرف مداوم آن باعث شکل‌گیری وابستگی جسمانی به وجود همیشگی این ماده می‌گردد.
یعنی اگر فردی در طول زمان به طور مکرر آن را مصرف کند، مغز به طور طبیعی مانند گذشته دوپامین تولید نمی‌کند و زمانی که وابستگی جسمی به هروئین شکل بگیرد، بدن به حضور دائمی مواد وابسته شده و نرسیدن مواد به مغز باعث بروز سریع و ناگهانی علائم محرومیت از مواد در فرد می‌شود. این علائم بسیار سهمگین هستند و اکثر افراد برای مقابله با این حالات ناچار به مصرف مجدد آن روی می‌آورند.
همچنین مغز انسان نسبت به هروئین تحمل پیدا می‌کند، یعنی برای تأثیرگذاری و رسیدن به همان لذت‌های قبلی، به دوزهای بالاتر نیاز دارد. در نتیجه این موضوع باعث می‌شود که فرد بعد از مدت کوتاهی هر بار دوزهای بالاتر از مواد را مصرف کند تا به همان سطح از احساس خوب برسد.
مکانیسم اثر هروئین
هروئین آگونیست را بر گیرنده‌های دستگاه عصبی مرکزی یعنی گیرنده‌های مو، کاپا و دلتا اعمال می‌کند. هر دو گیرندهٔ مو اثرات ضد درد، اختلال تنفسی و سرخوشی است.
فعال شدن گیرندهٔ علاوه بر این که موجب تنگ شدن مردمک چشم، کاهش تحرک دستگاه گوارش (و در نتیجه آن یبوست) و وابستگی فیزیولوژیکی می‌شود. فعال شدن گیرندهٔ کاپا نیز به خوبی باعث آرام‌بخشی و تخفیف درد شدید شده و گیرندهٔ دلتا بیشتر درگیر درد در ستون فقرات است.
در دستگاه عصبی مرکزی بافت‌های محیطی هروئین را به ۶-مونوآستیل مرفین و سپس به مرفین متابولیزه می‌کنند. در نتیجه می‌توان گفت فرآورده‌های مرفین در بدن (۶-مونوآستیل مرفین و مرفین) گیرنده‌های اوپیوئید را فعال می‌کنند، به ویژه گیرندهٔ μ۲.
هروئین در بدن سریع متابولیزه و متابولیت‌های آن نیز به سرعت از طریق ادرار دفع می‌شود. نیمهٔ عمر آن در هر فرد بستگی به عوامل مختلفی دارد و معمولاً کمتر از نیم ساعت است. اگرچه برخی مطالعات نیز نیمهٔ عمر هروئین را در صورت تزریق وریدی ۳ تا ۸ دقیقه نشان می‌دهند.
عوارض هروئین
مصرف هروئین سلول‌های مغزی را به حد زیادی تحت تأثیر قرار می‌دهد نیمه عمر هروئین ۶-۴ ساعت بسته به میزان و مدت زمان مصرف و سرعت متابولیسم بدن فرد مصرف کننده است.
افرادی که هروئین مصرف می‌کنند به مرور به خاطر ترکیبات آنتی هیستامین و دیفن‌هیدرامین موجود در آن که نوعی مسکن و ضد آلرژی است، دچار خارش شدید در پوست بدن و نواحی مختلف شده که گاهی این خارش به حدی می‌رسد که ایجاد زخم و خونریزی هم خواهد کرد.
این ماده به عنوان یک ماده مخدر زشت کننده و ایجاد کننده زخم‌های عمیق هم شناخته شده است. زخم‌هایی که به شدت پیش رونده بوده و درمان آنها بسیار کند است. هروئین علاوه بر وابستگی جسمانی، وابستگی‌های روانی نیز ایجاد می‌کنند که برخی از عوارض هروئین عبارت‌اند از:
- HIV
- یبوست
- تهوع
- استفراغ
- بی‌خوابی
- بی‌قراری
- تکرر ادرار
- عدم تمرکز
- اختلالات عصبی
- گیجی و خواب آلودگی
- اختلالات در چرخه قاعدگی
- کوچک شدن مردمک‌های چشم
- کاهش اشتها که منجر به کاهش وزن و سوء تغذیه می‌شود.
- ایجاد آبسه (در صورت استفاده از فرم تزریقی و هروئین)
- مرگ در صورت ایست تنفسی ناشی از مصرف دوز بالای هروئین
- مردمک‌های تنگ شده
تأثیرات و عوارض هروئین بر روی بدن
به خاطر اینکه فرد مصرف کننده هروئین باید همیشه مراقب زمان تزریق بعدی خود باشد، اغلب از نیازهای ضروری که به هر انسان دارد؛ مانند خوردن و خوابیدن غافل می‌ماند و مشکلات سلامتی او بدین گونه پدیدار می‌گردد.
مشکلات بی شماری که با مصرف طولانی مدت هروئین برای بدن اتفاق می‌افتد به دو دسته تقسیم می‌شوند، کوتاه مدت و بلند مدت در ادامه با این دو مدل از عوارض هروئین آشنا می‌شوید.
اثرات کوتاه مدت مصرف هروئین
- تهوع
- استفراغ
- عدم تمرکز
- گیجی و خواب آلودگی
- مردمک‌های تنگ شده
- مرگ در صورت ایست تنفسی ناشی از مصرف دوز بالای هروئین
اثرات دراز مدت مصرف هروئین
- HIV
- یبوست
- بی‌نظمی در قاعدگی
- خواب آلودگی مزمن
- وابستگی فیزیکی و روانی
- کاهش اشتها که منجر به کاهش وزن و سوء تغذیه می‌شود.
- ایجاد آبسه (در صورت استفاده از فرم تزریقی و هروئین)
- علائم ترک دارو شامل تعریق، لرز، کرامپ‌های عضلانی و اسهال
